«Ο διάδρομος Ζανγκεζούρ πρέπει να ανοίξει και θα ανοίξει». Αυτό διεμήνυσε σε συνέντευξή του την Τρίτη ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ υπονοώντας ότι θα μπορούσε να καταφύγει ακόμη και στη βία για να το επιτύχει.
Οι προειδοποιήσεις του έχουν αποδέκτη την γειτονική Αρμενία, την οποία χαρακτήρισε «φασιστικό κράτος».
Οι δηλώσεις του εκλαμβάνονται από πολλούς πιθανώς ως το επόμενο σημείο έντασης, με τους αναλυτές του Gzero Media να κάνουν λόγο για τον «διάδρομο που θα μπορούσε να προκαλέσει τον επόμενο πόλεμο της Ευρώπης».
Τι είναι όμως ο διάδρομος Ζανγκεζούρ και γιατί θα μπορούσε να αποτελέσει έναυσμα (νέας) σύγκρουσης μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας;
Το Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία βρίσκονται σε ειρηνευτικές συνομιλίες, που ωστόσο έχουν περιέλθει σε αδιέξοδο, με στόχο να τερματίσουν τις συγκρούσεις μεταξύ τους, μεγάλο μέρος των οποίων είχε λάβει χώρα στην περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ένα αρμενικό θύλακα που χωρίστηκε από το Αζερμπαϊτζάν μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Το 2023, το Αζερμπαϊτζάν κατέλαβε εκ νέου την περιοχή σε μια επιχείρηση που έληξε μέσα σε μία μέρα με την συνθηκολόγηση των Αρμενίων αυτονομιστών. Τότε οι Αρμένιοι της πειροχής εγκατέλειψαν τα πατρογονικά τους εδάφη.
Η κατάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ έκανε πραγματικότητα ένα μεγάλο όνειρο των Αζέρων εθνικιστών, σχολιάζουν οι αναλυτές του Gzero Media. Προειδοποιούν όμως ότι το Αζερμπαϊτζάν θέλει περισσότερα: έναν μόνιμο διάδρομο προς το Ναχιτσεβάν που είναι μέρος του Αζερμπαϊτζάν και χωρίζεται από την υπόλοιπη χώρα από ένα λεπτό κομμάτι της Αρμενίας που ονομάζεται «διάδρομος Ζανγκεζούρ».
Το Ναχιτσεβάν
Ο θύλακας του Ναχιτσεβάν, όπου κατοικούν περίπου μισό εκατομμύριο Αζέροι, είναι μία λωρίδα αζέρικης περιοχής που βρίσκεται μεταξύ της Αρμενίας, του Ιράν και της Τουρκίας. Ανήκει επομένως στο Αζερμπαϊτζάν αλλά χωρίζεται από την υπόλοιπη χώρα από ένα λεπτό κομμάτι της νότιας Αρμενίας. Μέχρι το 1991 βέβαια δεν είχαν σημασία αυτά τα σύνορα, καθώς τόσο η Αρμενία όσο και το Αζερμπαϊτζάν ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης.
Ο διάδρομος Ζανγκεζούρ
Ο διάδρομος Ζανγκεζούρ είναι ένας δρόμος έκτασης 43 χιλιομέτρων που εκτείνεται από το Αζερμπαϊτζάν προς την Αυτόνομη Δημοκρατία του Ναχιτσεβάν μέσω της αρμενικής περιφέρειας Σιουνίκ. Στο έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, ο διάδρομος συνδέεται με τον αυτοκινητόδρομο Horadiz-Agbend. Στο τουρκικό έδαφος, συνδέεται με τον σιδηρόδρομο και αυτοκινητόδρομο Nakhchivan-Igdir-Kars. Η κατασκευή αυτού του τμήματος αναμένεται να διαρκέσει πέντε χρόνια.
Ουσιαστικά αυτό που ζητάει το Μπακού είναι η δημιουργία ενός διάδρομου, ελεγχόμενου από τους Αζέρους, που θα συνδέει το Ναχιτσεβάν με το Αζερμπαϊτζάν.
«Το μυστικό είναι να μην το παρακάνει»
Απαντώντας πάντως στις δηλώσεις του Μπακού, ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν υποστήριξε ότι έχει υποβάλει προτάσεις που εγγυώνται την πρόσβαση των Αζέρων στο Ναχιτσεβάν, χωρίς να έχει λάβει απάντηση.
Με βάση όλα αυτά, «είναι πραγματικά έτοιμος ο Αλίεφ να ξεκινήσει ένα πόλεμο;», διερωτάται το Gzero Media. Κάτι τέτοιο θα διακινδύνευε την αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα μπορούσε να του επιβάλει κυρώσεις, καθώς ελπίζει να αναδειχθεί ως αξιόπιστος μη ρωσικός προμηθευτής φυσικού αερίου, απαντάει.
«Ο Αλίεφ μπορεί να κερδίσει κάποιες παραχωρήσεις από τον Πασινιάν αν συνεχίσει να τον πιέζει», αναφέρει ο Tinatin Japaridze, ειδικός στα θέματα του Καυκάσου στο Eurasia Group. «Αλλά το μυστικό είναι να μην το παρακάνει».
