Έτος έντονων γεωπολιτικών εξελίξεων αναμένεται να είναι το 2025, πολύ δε περισσότερο που ένας ακόμη «άγνωστος Χ»-η ανατροπή του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία– έρχεται να προστεθεί στη διεθνή γεωπολιτική αβεβαιότητα του Μεσανατολικού και της Ουκρανίας.
Η ανατροπή του Άσαντ λίγο πριν εκπνεύσει το 2024 ρίχνει βαριά σκιά στις διεθνείς εξελίξεις τη νέα χρονιά. Μία ιστορικής σημασίας ανατροπή που είναι ακόμη αβέβαιο αν θα φέρει σταθερότητα, ειρήνη και ελευθερία για τον βασανισμένο συριακό λαό ή νέες συγκρούσεις και ανατροπές, με πολλαπλά συμφέροντα να παρακολουθούν τις εξελίξεις στη Συρία προς ίδιον όφελος, και το ενδεχόμενο να μετατραπεί σε μια νέα Λιβύη ή Ιράκ ανοικτό.
Σε θέση μάχης
Ήδη Τουρκία και Ισραήλ παίρνουν «θέση μάχης». Η πρώτη θέλει να κόψει τα φτερά των Κούρδων και την πιθανότητα ενός ντε φάκτο «μίνι» ανεξάρτητου κουρδικού κράτους, και το δεύτερο έχει ήδη καταλάβει τη νεκρή ζώνη στα Υψίπεδα του Γκολάν, θέλοντας να αποτρέψει το ενδεχόμενο τον παλιό του εχθρό να τον διαδεχτεί ένας νέος, πιο επικίνδυνος ακόμη.
Η νέα θητεία Τραμπ
Για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, πάντως, που ορκίζεται σε λίγες ημέρες, προτεραιότητα της νέας προεδρίας του θα είναι η Ουκρανία. Θα καταφέρει ο Τραμπ όσα δεν κατάφερε η επί δύο και πλέον χρόνια επιθετική πολιτική της Δύσης απέναντι στη Ρωσία; Θα καταφέρει να τερματίσει τον πόλεμο, όπως έχει υποσχεθεί, και αν ναι, με τι τίμημα;
Από τη μία ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν προς το παρόν επιμένει να θέτει ως προϋπόθεση για τον τερματισμό του πολέμου την αποδοχή των τετελεσμένων επί του πεδίου, την επικράτηση δηλαδή της Ρωσίας επί του 20% περίπου του ουκρανικού εδάφους.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, από την άλλη, δείχνει να ρίχνει νερό στο κρασί του, φοβούμενος πως η έλευση Τραμπ θα φέρει το τέλος της αμερικανικής στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας.
Η Ουκρανία παραμένει ωστόσο μία δύσκολη γεωπολιτική εξίσωση. Η προσπάθεια κατευνασμού το 2014 με την αποδοχή της απώλειας της Κριμαίας δεν απέτρεψε τον Πούτιν, με το νέο «τσαρικό» του όραμα, πασπαλισμένο με «αποναζιστικοποίηση», να εισβάλει στην Ουκρανία.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό η Ευρώπη δείχνει πελαγωμένη, έχοντας πολλά ζητήματα ανοικτά στο εσωτερικό της: τη συνεχιζόμενη πολιτική κρίση στη Γαλλία, αλλά και την πολιτική αβεβαιότητα στη Γερμανία, που ίσως οι εκλογές του Φεβρουαρίου δεν καταφέρουν να επιλύσουν.
Δοκιμασία στο ΝΑΤΟ
Επιπλέον, με τον Τραμπ «πλανητάρχη», οι ευρωατλαντικές σχέσεις αναμένεται να δοκιμαστούν ξανά, τόσο όσον αφορά το ΝΑΤΟ όσο και τον εμπορικό πόλεμο.
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ απειλεί ξανά με αμερικανική αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, αν οι σύμμαχοι δεν πληρώσουν όσα πρέπει. Παράλληλα ετοιμάζει την επιβολή δασμών στις ευρωπαϊκές εισαγωγές, βάζοντας ένα ακόμη αγκάθι στις σχέσεις με την Ε.Ε.
Επειδή όμως ουδέν κακόν αμιγές καλού, ίσως η αντινατοϊκή ρητορική του Τραμπ μειώσει την αμυντική εξάρτηση της Ευρώπης από την Αμερική.
Στον γεωπολιτικό «καζαμία» του 2025 θα κυριαρχήσει επίσης το ζήτημα του σινο-αμερικανικού ανταγωνισμού -οικονομικού και γεωπολιτικού-, με επίκεντρο την Ταϊβάν, αλλά και τους πολύ βαρύτερους δασμούς που ο Τραμπ ετοιμάζει για τις εισαγωγές από την Κίνα.
Στη Μέση Ανατολή
Όσο για τη Μέση Ανατολή; Η επόμενη μέρα στη Λωρίδα της Γάζας παραμένει ζητούμενο, με το παλαιστινιακό ζήτημα στην ολότητά του μάλλον εκτός ατζέντας.
Ερώτημα είναι αν η εκεχειρία στον Λίβανο που κληροδοτεί στο 2025 η προηγούμενη χρονιά θα κρατήσει.
Με προίκα τις συμφωνίες του Αβραάμ του 2020, ο Τραμπ πιθανότατα θα επιχειρήσει την ομαλοποίηση των σχέσεων Ριάντ – Τελ Αβίβ. Χωρίς, ωστόσο, κάποια κίνηση προς τη δημιουργία ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, ενδεχόμενο το οποίο φαντάζει πιο πολύ μακρινό μετά την 7η Οκτωβρίου 2023.
