Στην ανατολική Ουκρανία, η πολεμική μηχανή της Μόσχας προχωρά αργά, αλλά σταθερά, μέσα από τους ανοιχτούς αγρούς του Ντονμπάς, περικυκλώνοντας και καταβάλλοντας χωριά και πόλεις.
Ορισμένοι πολίτες εγκαταλείπουν τις περιοχές πριν φτάσει ο πόλεμος σε αυτούς. Άλλοι περιμένουν μέχρι να αρχίσουν οι οβίδες να εκρήγνυνται γύρω τους, πριν μαζέψουν ό,τι μπορούν να μεταφέρουν και επιβιβαστούν σε τρένα και λεωφορεία, κατευθυνόμενοι σε ασφαλέστερα μέρη δυτικότερα.
Η Ρωσία κερδίζει έδαφος πιο γρήγορα από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τότε που ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της τον Φεβρουάριο του 2022, επισημαίνει σε ανάλυσή του το BBC. Παρά το εντυπωσιακό ιστορικό σε ασύμμετρες επιθέσεις κατά του ισχυρού γείτονά του, καθώς η εισβολή πλησιάζει στο τέλος του τρίτου έτους της, το Κίεβο φαίνεται να χάνει. Και ο Ντόλαντ Τραμπ ετοιμάζεται να αναλάβει τα ηνία των ΗΠΑ.
Όλα αυτά συνιστούν μία καμπή. Αλλά θα μπορούσε το 2025 να είναι η χρονιά που αυτή η καταστροφική σύγκρουση, που ματώνει την Ευρώπη, θα φτάσει τελικά στο τέλος της; Και αν ναι, πώς θα μπορούσε να μοιάζει το τέλος αυτό;
Το BBC έχει συγκεντρώσει όλα τα δεδομένα και τα πιθανά σενάρια.
Η αυταπάτη των διαπραγματεύσεων
Η υπόσχεση του Τραμπ να τελειώσει τη σύγκρουση μέσα σε 24 ώρες από την ανάληψη των καθηκόντων ακούγεται άκρως υπερβολική. Αλλά αποκαλύπτει ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος των ΗΠΑ (όπως και σημαντικό μέρος της κοινής γνώμης στην Αμερική) έχει σαφώς χάσει την υπομονή του με τον πόλεμο και τη δαπανηρή εμπλοκή της χώρας. Και τούτο παρά το γεγονός ότι το πλήγμα για την ευρωπαϊκή οικονομία είναι σαφώς πιο ισχυρό, ενώ οι ΗΠΑ κερδίζουν εμμέσως, έχοντας αυξήσει τις πωλήσεις τόσο όπλων όσο και LNG.
Ο Τραμπ δεν θέλει πολέμους. Και το εννοεί. «Ο αριθμός των νεκρών νέων στρατιωτών που κείτονται στα πεδία μάχης είναι συγκλονιστικός», έχει πει. «Είναι τρέλα αυτό που συμβαίνει». Αλλά η επερχόμενη κυβέρνηση των ΗΠΑ αντιμετωπίζει δύο προκλήσεις, σύμφωνα με τον Μάικλ Κόφμαν, ανώτερο εταίρο στο Carnegie Endowment for International Peace.
«Πρώτον, θα κληρονομήσουν έναν πόλεμο σε πολύ αρνητική πορεία, χωρίς πολύ χρόνο για να σταθεροποιήσουν την κατάσταση. Δεύτερον, θα τον κληρονομήσουν χωρίς μια σαφή θεωρία επιτυχίας».
Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Μπάιντεν – ανάβοντας το πράσινο φως στη χρήση αμερικανικών πυραύλων από την Ουκρανία σε ρωσικό έδαφος – πυροδότησε μία κλιμάκωση της κατάστασης. Ο Τραμπ έδωσε κάποια στοιχεία κατά τη διάρκεια πρόσφατων συνεντεύξεων σχετικά με το πώς σκοπεύει να προσεγγίσει τον πόλεμο. Είπε στο περιοδικό Time ότι διαφωνεί κάθετα με την απόφαση Μπάιντεν για τους αμερικανικούς πυραύλους, σχολιάζοντας: «Απλώς κλιμακώνουμε αυτόν τον πόλεμο και τον κάνουμε χειρότερο». Στις 8 Δεκεμβρίου, ρωτήθηκε από το NBC News αν η Ουκρανία πρέπει να προετοιμαστεί για λιγότερη βοήθεια. «Πιθανώς», απάντησε. «Μάλλον, ναι.»
Παρόλα αυτά, διαβεβαίωσε πως δεν προτίθεται να εγκαταλείψει τελείως την Ουκρανία, αφού εάν οι ΗΠΑ απλά απομακρυνθούν δεν μπορούν να φτάσουν σε συμφωνία. Και προς το παρόν, Ουκρανοί αξιωματούχοι απορρίπτουν κάθε συζήτηση για πιέσεις ή την υπόθεση ότι η άφιξη του Τραμπ σημαίνει απαραίτητα ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες είναι επικείμενες. «Υπάρχει πολλή συζήτηση για διαπραγματεύσεις, αλλά είναι αυταπάτη», λέει ο Μιχαΐλο Ποντόλιακ, σύμβουλος του επικεφαλής του γραφείου του Προέδρου Ζελένσκι.
Παρά τις επιφυλάξεις του Κιέβου σχετικά με τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων, ενώ οι ρωσικές δυνάμεις συνεχίζουν την αδιάκοπη προέλαση στα ανατολικά, είναι σαφές ότι ο Ζελένσκι προσπαθεί να παρουσιαστεί ως κάποιος με τον οποίο ο Τραμπ μπορεί να συνεργαστεί. Ο Ουκρανός ηγέτης έσπευσε να συγχαρεί τον Τραμπ για τη νίκη του στις εκλογές και δεν έχασε χρόνο να στείλει ανώτερους αξιωματούχους να συναντήσουν την ομάδα του εκλεγμένου προέδρου.
Με τη βοήθεια του Προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, εξασφάλισε επίσης συνάντηση με τον Τραμπ όταν οι δύο άνδρες επισκέφθηκαν το Παρίσι για την επαναλειτουργία του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων. Το κατά πόσο πείθει όντως τον Τραμπ είναι ένα άλλο θέμα.
Το Σχέδιο Νίκης
Ακόμη και πριν από τις εκλογές στις ΗΠΑ, ωστόσο, υπήρχαν ενδείξεις ότι ο Ζελένσκι αναζητούσε τρόπους να ενισχύσει την ελκυστικότητα της Ουκρανίας ως μελλοντικού εταίρου για έναν εκλεγμένο πρόεδρο όπως ο Τραμπ. Ως μέρος του «Σχεδίου Νίκης» του, που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο, ο Ζελένσκι πρότεινε οι εμπειροπόλεμοι Ουκρανοί στρατιώτες να αντικαταστήσουν τις αμερικανικές δυνάμεις στην Ευρώπη μετά τον πόλεμο με τη Ρωσία. Επίσης, προσέφερε την προοπτική κοινών επενδύσεων για την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων της Ουκρανίας, συμπεριλαμβανομένου του ουρανίου, του γραφίτη και του λιθίου.
Τέτοιοι στρατηγικοί πόροι, προειδοποίησε ο Ζελένσκι, «θα ενισχύσουν είτε τη Ρωσία είτε την Ουκρανία και τον δημοκρατικό κόσμο». Ωστόσο άλλα στοιχεία του Σχεδίου Νίκης του Ουκρανού ηγέτη – όπως η ένταξη στο ΝΑΤΟ και το αίτημα για ένα «ολοκληρωμένο μη πυρηνικό στρατηγικό πακέτο αποτροπής» – φαίνεται να απορρίπτονται.
Οι κυρώσεις που (δεν) λειτουργούν
Ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ θεωρεί ότι πρέπει να τερματιστεί γρήγορα ο πόλεμος και για έναν επιπλέον λόγο. «Υπάρχει βαθιά απογοήτευση που οι κυρώσεις δεν έχουν καταστρέψει ανεπανόρθωτα τη ρωσική οικονομία», ανέφερε ανώνυμα πηγή από το Κογκρέσο των ΗΠΑ. Μετά από πολλαπλούς γύρους κυρώσεων (δεκαπέντε μόνο από την ΕΕ), οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι είναι επιφυλακτικοί στο να προβλέψουν την επιτυχή επίδρασή τους.
Υπάρχουν βεβαίως οικονομικοί δείκτες που αποκαλύπτουν ισχυρή πίεση για το Κρεμλίνο. Με επιτόκια στο 23%, πληθωρισμό που ξεπερνά το 9%, ένα φθίνον ρούβλι και την ανάπτυξη να αναμένεται να επιβραδυνθεί δραματικά το 2025 η ρωσική οικονομία δεν περνάει την καλύτερη δυνατή φάση της. Ο Πούτιν προσπαθεί να δείξει ψυχραιμία. «Οι κυρώσεις έχουν επίδραση», είπε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στο τέλος του έτους, «αλλά δεν είναι ζωτικής σημασίας».
Και το τέλος του παιχνιδιού
Μαζί με τις τρομακτικές απώλειες της Ρωσίας στο πεδίο της μάχης – δυτικοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η Μόσχα χάνει κατά μέσο όρο 1.500 άνδρες, νεκρούς και τραυματίες, κάθε μέρα – το κόστος αυτού του πολέμου ίσως οδηγήσει τελικά τον Πούτιν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Αλλά θα καθίσει σε αυτό έχοντας κερδίσει εδάφη – κάτι που θα δίνει τη δυνατότητα να επικαλεστεί μία «νίκη».
Το Κίεβο σε μία διαπραγμάτευση δεν μπορεί να περιμένει να τα πάρει όλα. Η υποχώρηση θα είναι αναγκαία. Αλλά θα απαιτήσει αυτό κάποιες εγγυήσεις. Και εκεί θα φανεί τι είναι διατεθειμένοι οι δυτικοί στην πραγματικότητα να του δώσουν.
