Εικόνες βιβλικής καταστροφής. Ανείπωτος πόνος και τραγωδία. Εκατοντάδες χιλιάδες νεκροί. Το τσουνάμι στον Ινδικό Ωκεανό το 2004, μία από τις πιο θανατηφόρες καταστροφές στην καταγεγραμμένη ιστορία, ήταν ένα τεράστιο σοκ για όλη την ανθρωπότητα.
Οι περισσότεροι που βρέθηκαν στην πορεία των θανατηφόρων κυμάτων, στις 26 Δεκεμβρίου 2004, δεν είχαν ξανακούσει ποτέ για ένα τέτοιο φαινόμενο μέχρι να τους χτυπήσει.
«Το τσουνάμι είναι μια ιαπωνική λέξη», εξηγεί στους New York Times ένας από τους επιζώντες, ο Σιαμσίτικ, μηχανικός που τώρα διευθύνει το Κέντρο Έρευνας για Τσουνάμι και Μείωση Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Σιαχ Κουάλα στην Μπαντά Ατσέ της Ινδονησίας. Εκείνη την εποχή, πίστευε ότι αυτό σήμαινε πως μόνο η Ιαπωνία έπρεπε να ανησυχεί για την φυσική καταστροφή. «Αυτό παραπλάνησε πολλούς ανθρώπους. Συμπεριλαμβανομένου και εμένα».
December 26 marks the 20th year since the 2004 Indian Ocean earthquake and #tsunami. The tsunami surprised researchers and hazard managers alike with its transoceanic reach and unprecedented magnitude.
✍️ Kusala Rajendran and @cprajendranhttps://t.co/LkhtLoePUz pic.twitter.com/PhVy272VpI
— The Hindu (@the_hindu) December 26, 2024
Ο σεισμός και γιατί δεν σήμανε συναγερμός
Αυτό άλλαξε την επομένη των Χριστουγέννων του 2004, όταν ένας σεισμός μεγέθους 9,1 Ρίχτερ, βόρεια του νησιού Σουμάτρα στην Ινδονησία, προκάλεσε ένα γιγαντιαίο κύμα, το οποίο καταγράφηκε με ύψος έως και 16 ορόφους και, σε ορισμένα σημεία, ταχύτητες που έφταναν τα 300 μίλια την ώρα, καθώς κατευθυνόταν προς τις ακτές της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Ανατολικής Αφρικής.
Οι αισθητήρες σεισμών έδειχναν την πιθανότητα καταστροφής και θανάτου. Αλλά οι ειδικοί σε τσουνάμι που παρακολουθούσαν αυτά τα δεδομένα δεν ήξεραν ποιον να ειδοποιήσουν. Το σύστημα τους έδειξε ότι δεν υπήρχαν απειλές για τις παράκτιες κοινότητες και στις δύο πλευρές του Ειρηνικού Ωκεανού, που ήταν τότε η μόνη περιοχή που παρακολουθούνταν για κινδύνους τσουνάμι. Υπήρχαν ελάχιστοι παρατηρητές και κανένα μοντέλο για το τι θα μπορούσε να συμβεί στον Ινδικό Ωκεανό.
«Ήταν ανησυχητικό», είπε η Λόρα Κονγκ, διευθύντρια του Διεθνούς Κέντρου Πληροφοριών για Τσουνάμι, που φιλοξενείται από την Εθνική Υπηρεσία Καιρού στη Χαβάη. «Ήμασταν τυφλοί.»
Δύο δεκαετίες αργότερα, οι επιστήμονες έχουν κάνει μεγάλα βήματα στην παρακολούθηση, μοντελοποίηση και πρόβλεψη των τσουνάμι. Και οι οργανισμοί έχουν ενισχύσει την εκπαίδευση και την ετοιμότητα, τόσο σε τοπικό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης εργάζονται για να διασφαλίσουν ότι αυτό που συνέβη το 2004 δεν θα ξανασυμβεί ποτέ.
Παρά την πρόοδο τους από το συμβάν στον Ινδικό Ωκεανό, άλλα τσουνάμι έχουν προκαλέσει σοβαρές καταστροφές, όπως η καταστροφή το 2011 στην Ιαπωνία, αναδεικνύοντας τη δυσκολία να επιτευχθεί ένας κόσμος χωρίς θύματα από τσουνάμι.
Τα περισσότερα τσουνάμι προκαλούνται από σεισμούς, αλλά οτιδήποτε εκτοξεύει μια μεγάλη ποσότητα θαλασσινού νερού, όπως κατολισθήσεις, ηφαίστεια και μετεωρίτες, μπορεί να προκαλέσει ένα μεγάλο κύμα. Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), το 78% των τσουνάμι μεταξύ του 1900 και του 2015 σημειώθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό. Μόνο το 5% προήλθαν από τον Ινδικό Ωκεανό.
Πώς εξελίχθηκε σε παγκόσμια καταστροφή
Το τσουνάμι στις 26 Δεκεμβρίου 2004 κλιμακώθηκε γρήγορα σε μια παγκόσμια καταστροφή. Έπληξε 17 χώρες. Τουλάχιστον 225.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 1,7 εκατομμύρια εκτοπίστηκαν, κυρίως από την Ατσέ, μια επαρχία της Ινδονησίας στο βόρειο άκρο της Σουμάτρα. Η υλική ζημιά, που ανήλθε σε 13 δισεκατομμύρια δολάρια, άφησε κάποιες πόλεις αγνώριστες.
Ο Βασίλι Τίτοβ, επιστήμονας στο Εργαστήριο Θαλάσσιας Περιβαλλοντικής Έρευνας του NOAA, ο οποίος προσομοιώνει τσουνάμι, ήταν συγκλονισμένος. «Η θεωρητική γνώση υπήρχε. Αλλά το να το βλέπεις στην πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετικό.»
Το κύμα του 2004, είπε ο Δρ. Τίτοβ, αποκάλυψε ότι το παγκόσμιο σύστημα προειδοποίησης για τσουνάμι, το οποίο ξεκίνησε το 1965 για να παρακολουθεί τους κινδύνους στον Ειρηνικό Ωκεανό, χρειαζόταν κρίσιμη αναβάθμιση.
Η βελτίωση των συστημάτων παρακολούθησης
Το πρώτο βήμα ήταν η βελτίωση των δεδομένων. Το 2000, έξι αισθητήρες τοποθετήθηκαν στον Ειρηνικό Ωκεανό για να πειραματιστούν με την ανίχνευση τσουνάμι στη θάλασσα, αντί όταν έφταναν στην ακτή. Το NOAA άρχισε να επεκτείνει αυτή την προσπάθεια το 2005, και 10 άλλες χώρες ακολούθησαν, οδηγώντας στο παγκόσμιο Δίκτυο Βαθιάς Εκτίμησης και Αναφοράς Τσουνάμι (DART).
Σήμερα, περισσότερα από 70 DART αισθητήρια μετρούν τη θερμοκρασία και την πίεση του νερού σε περιοχές που θεωρούνται ζώνες κινδύνου τσουνάμι. Το NOAA λειτουργεί επίσης σταθμούς παράκτιων υδάτων και δορυφόρους για την παρακολούθηση του ύψους των ωκεανών, της τραχύτητας και της παλίρροιας.
Αυτές οι πληροφορίες μεταδίδονται σε κέντρα προειδοποίησης που, εκτός από τον Ειρηνικό, καλύπτουν τώρα τον Ινδικό Ωκεανό, την Καραϊβική, τον βόρειο Ατλαντικό και τη Μεσόγειο Θάλασσα. Τα δεδομένα εισάγονται σε μοντέλα πρόβλεψης που έχουν ανανεωθεί για να προβλέπουν καλύτερα την δραστηριότητα τσουνάμι από σεισμούς και άλλες μη σεισμικές πηγές.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια, οι μετεωρολόγοι πέρασαν από το να μην μπορούν να προβλέψουν το ύψος ενός κύματος στο να παρέχουν μια «αρκετά καλή» εκτίμηση μισή ώρα πριν φτάσει, δήλωσε η Δρ. Κονγκ.
Οι ειδικοί σε τσουνάμι εργάστηκαν επίσης για την καθιέρωση οδηγιών ασφαλείας και συστημάτων έκτακτης ανάγκης για τις παράκτιες κοινότητες που αντιμετωπίζουν κίνδυνο.
டிசம்பர் 26 2004
இதே தினம்
14 நாடுகளில் 22000 மேற்பட்ட
உயிர்களை பழி வாங்கியது
21 ம் நூற்றாண்டின் மிகப்பெரிய
இயற்கை பேரிடர் இது20ஆம் ஆண்டு #சுனாமி நினைவு தினம் இன்று#Tsunami pic.twitter.com/KGxkRHUDp4
— (@king_offi_) December 26, 2024
Το TsunamiReady
Μια σημαντική προσπάθεια είναι η επέκταση του προγράμματος TsunamiReady του NOAA. Αυτό έχει οδηγήσει στην εγκατάσταση περισσότερων σειρήνων, σημάτων και διαδρομών εκκένωσης σε παράκτιες κοινότητες στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων περιοχών της Βόρειας Καλιφόρνιας, οι οποίες βίωσαν μια απειλή τσουνάμι αυτόν τον μήνα. Ένα σώμα των Ηνωμένων Εθνών ίδρυσε μια παγκόσμια έκδοση αυτής της πρωτοβουλίας το 2015, η οποία τώρα περιλαμβάνει κοινότητες σε περισσότερες από 30 χώρες.
Οι επιστήμονες αναπτύσσουν πιο στοχευμένα σχέδια αντίδρασης αξιολογώντας πόσο μακριά βρίσκονται οι διαφορετικές κοινότητες από πιθανούς θύλακες τσουνάμι, κάτι που επηρεάζει τον χρόνο που χρειάζονται για να εκκενώσουν. Μελετούν επίσης τους ανθρώπους που ζουν σε ζώνες τσουνάμι για να κατανοήσουν πώς αντιδρούν κατά τη διάρκεια φυσικών καταστροφών και για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τα διαφορετικά επίπεδα ευαλωτότητας.
Il y a 20 ans jour pour jour, un tsunami ravageait l’Asie du sud faisant 230 000 morts. Si les systèmes de prévention n’étaient pas au point en 2004, ce n’est plus le cas aujourd’hui. Ces bouées de détection ont la mission d’alerter au plus vite les habitants.
@MattCazalets pic.twitter.com/5sxZNs43xm
— M6 Info (@m6info) December 26, 2024
«Τα συστήματα προειδοποίησης είναι ο quarterback, και για χρόνια προσπαθούμε να τους βοηθήσουμε να ρίξουν την μπάλα πιο μακριά», είπε ο Νάθαν Γουντ, γεωγράφος στην Υπηρεσία Γεωλογικής Έρευνας των ΗΠΑ. «Μόνο τα τελευταία είκοσι χρόνια συνειδητοποιήσαμε ότι ίσως πρέπει να κοιτάξουμε τον wide receiver.»
Αλλά υπάρχει ακόμα δουλειά να γίνει. Τα παγκόσμια συστήματα προειδοποίησης είναι είτε γρήγορα είτε ακριβή, αλλά δυσκολεύονται να πετύχουν και τα δύο, είπε ο Αρντίτο Κοντζιάτ, επικεφαλής του Κέντρου Πληροφοριών για Τσουνάμι του Ινδικού Ωκεανού στην UNESCO.
Πάντως, 20 χρόνια μετά, η γενιά που γεννήθηκε μετά το 2004 στον Ινδικό Ωκεανό φτάνει στην ενηλικίωση χωρίς ποτέ να έχει ζήσει τσουνάμι.
