Πρώτο θέμα στον τουρκικό Τύπο οι έπαινοι του Ντόναλντ Τραμπ για τον ρόλο της Τουρκίας και «προσωπικά» του προέδρου Ερντογάν στην ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ, στη Συρία.
Ειδικά οι χαρακτηρισμοί ότι «η Τουρκία έχει στα χέρια της το κλειδί των εξελίξεων στη Συρία», αφού έκανε «μια μη φιλική κατάληψη, χωρίς να χαθούν πολλές ζωές». Και φυσικά η άποψη Τραμπ ότι ο Ερντογάν «είναι πολύ έξυπνος τύπος, πολύ επίμονος»!
Ο εκλεγείς Αμερικανός πρόεδρος φάνηκε μάλιστα να παραπέμπει με τα σχόλιά του στην Οθωμανική αυτοκρατορία, που κατείχε άλλοτε τη σημερινή Συρία: «Η Τουρκία το ήθελε για χιλιάδες χρόνια και τώρα το έχει, οι άνθρωποι που ανέλαβαν την εξουσία, ελέγχονται από την Τουρκία» και αυτό «είναι εντάξει», υποστήριξε ο Τραμπ.
Πώς μεταφράζονται σε απλά Ελληνικά οι δηλώσεις αυτές; Για τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ, ο Ερντογάν είναι εκ των πρωταγωνιστών των εξελίξεων στην περιοχή. Αν όχι ο βασικός παίκτης.
Από κοντά και η επανεκλεγείσα πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν που μετέβη χθες στην Άγκυρα για να συζητήσει με τον Ερντογάν τις εξελίξεις στη Συρία. Για να ακούσει από τον Τούρκο πρόεδρο ότι «η ένταξη στην ΕΕ εξακολουθεί να αποτελεί στρατηγική επιλογή» της Άγκυρας. Αλλά και να προειδοποιεί ουσιαστικά, πώς δεν πρόκειται να επιτρέψει την ίδρυση «κουρδικού κράτους». Ούτε στη Συρία, ούτε πουθενά…
Αλλά και ο νέος ΓΓ του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε που είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ερντογάν, δήλωσε περιχαρής: «Ήταν ωραίο που μίλησα με τον Ερντογάν για τη Συρία. Αυτή είναι μια περίοδος χαράς αλλά και αβεβαιότητας για εκατομμύρια ανθρώπους. Ελπίζουμε σε μια ειρηνική μετάβαση, σεβόμενο το κράτος δικαίου και προστατεύοντας τις μειονότητες». Αναγνωρίζοντας δηλαδή, πώς το κλειδί είναι η Τουρκία.
Επεκτατικοί στόχοι
Από το 2016, η Τουρκία έχει ασκήσει σημαντική επιρροή στη βορειοδυτική Συρία, διατηρώντας στενές σχέσεις με τους τζιχαντιστές της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ, το πρώην συριακό παρακλάδι της Αλ Κάιντα ,που θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από πολλές δυτικές χώρες. Η τουρκική κυβέρνηση δήλωσε ότι είναι «έτοιμη» να παράσχει στρατιωτική βοήθεια εάν το ζητήσει η νέα συριακή κυβέρνηση υπό την ηγεσία των ισλαμιστών ανταρτών. «Πιστεύουμε ότι είναι απαραίτητο να τους δώσουμε μια ευκαιρία», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ.
Η υποστήριξη που προσέφερε και προσφέρει η Τουρκία για τη νίκη των τζιχαντιστών ανταρτών στη Συρία, είναι σαφής. Όπως σαφές είναι ότι αυτή τη στιγμή το πραγματικό σημείο αναφοράς της διεθνούς κοινότητας στη Δαμασκό δεν είναι ο πρώην επικυρηγμένος ως τρομοκράτης, ηγέτης των τζιχαντιστών, αλ Τζολάνι- κατά κόσμο, αλ Σάραα, αλλά ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν .
Ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να λέει πώς δεν έχει επεκτατικούς στόχους για τη Συρία, αν και έχει καταλάβει εδώ και χρόνια μεγάλο τμήμα του συριακού εδάφους στη μεθόριο των δύο χωρών, καταδιώκοντας τον κουρδικό πληθυσμό. Αλλά και ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο ακροδεξιός εθνικιστής εταίρος του Ερντογάν, έσπευσε να διακηρύξει από το βήμα της Βουλής ότι «το Χαλέπι είναι τουρκικό και μουσουλμανικό». Δείχνοντας ξεκάθαρα ότι ένας από τους στόχους της τουρκικής ηγεσίας είναι να αποσπάσει τα σύνορα που χάραξε το Οθωμανικό κοινοβούλιο το 1920 με τις έξι αποφάσεις Misak-ı Milli (Εθνικός Ορκος).
Ήταν τα τελευταία ψηφίσματα της Οθωμανικής Βουλής πριν από το τέλος του Σουλτανάτου. Αυτά τα σύνορα θέλει να επαναφέρει η Άγκυρα με την νέο-Οθωμανική εξωτερική πολιτική που ακολουθεί ο πρόεδρος Ερντογάν. Από τη Συρία, το βόρειο Ιράκ ως τη Λιβύη, σε πρώτη φάση.
Ο Τούρκος πρόεδρος μπορεί να λέει πως δεν έχει επεκτατικούς στόχους για τη Συρία, αν και έχει καταλάβει εδώ και χρόνια μεγάλο τμήμα του συριακού εδάφους στη μεθόριο των δύο χωρών, καταδιώκοντας τον κουρδικό πληθυσμό.
Η υποστήριξη που προσέφερε και προσφέρει η Τουρκία στη νίκη των τζιχαντιστών ανταρτών στη Συρία είναι σαφής. Όπως σαφές είναι ότι αυτή τη στιγμή το πραγματικό σημείο αναφοράς της διεθνούς κοινότητας στη Δαμασκό δεν είναι ο πρώην επικυρηγμένος ως τρομοκράτης, ηγέτης των τζιχαντιστών, αλ Τζολάνι- κατά κόσμο, αλ Σάραα, αλλά ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στρατηγικό βάρος
Το σίγουρο είναι ότι το πολιτικό και στρατηγικό βάρος του Ερντογάν έχει γίνει αισθητό. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι ακόμη και η Ρωσία , αφού ανακοίνωσε ότι «για τις βάσεις στη Μεσόγειο θα μιλήσουμε μόνο με εκείνους που είναι επικεφαλής της χώρας», λίγες ώρες αργότερα είχε μια αντιπαράθεση με τους Τούρκους ηγέτες.
Η στρατιωτική επιχείρηση των τζιχαντιστών ήταν άλλωστε γνωστή εδώ και μήνες μόνο στην Αγκυρα. Μετά τη νίκη του Ερντογάν στις προεδρικές εκλογές του 2023, ο Τούρκος πρόεδρος ενέκρινε σχέδιο για την αναδιοργάνωση των ισλαμιστών ανταρτών με τη βοήθεια της MIT. Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες ανέλαβαν την εκπαίδευση, τον εξοπλισμό και την επιμελητεία των τζιχαντιστών.
Η Άγκυρα ήθελε, και σε μεγάλο βαθμό πέτυχε, να να διεισδύσει όσο το δυνατόν πιο βαθιά στο συριακό έδαφος για να καταστείλει τη δράση των συρο-κούρδων ανταρτών των Μονάδων Προστασίας του Λαού (YPG) που θεωρείται σύμμαχος του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Οι συρο-Κούρδοι όμως , με την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών, ηγήθηκαν του αγώνα κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Τώρα, ο Τούρκος πρόεδρος θα αναθέσει στις παραστρατιωτικές ισλαμικές ομάδες το καθήκον να καθαρίσουν τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Κούρδων της Συρίας. «Το γνωστοποιήσαμε στους Αμερικανούς φίλους μας. Περιμένουμε να επαναξιολογήσουν τις θέσεις τους», δήλωσε με νόημα ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Γιασάρ Γκιουλέρ.
Σίγουρα οι Κούρδοι δεν θα παραχωρήσουν τα εδάφη τους τόσο εύκολα, ειδικά επειδή έχουν την υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και του Ισραήλ.
Επομένως, ο Ερντογάν θα πρέπει πρώτα να καταλήξει σε συμφωνία με την Ουάσιγκτον και με τη νέα διοίκηση Τραμπ. Ισως πιο εύκολα, μετά τις δηλώσεις του νέου προέδρου των ΗΠΑ.
Πίεση στη Μόσχα
Οι Αμερικανοί θα μπορούσαν να ζητήσουν από την Άγκυρα να πιέσει τους Ρώσους να αποσυρθούν πλήρως από τη Συρία. Άλλωστε, η υποχώρηση της Μόσχας στη Συρία, θα βλάψει επίσης τη θέση της Μόσχας σε άλλα μέρη όπου Τουρκία και Ρωσία ανταγωνίζονται για επιρροή: Και η Αφρική είναι μια τέτοια περιοχή. Η κατάρρευση του καθεστώτος Άσαντ αμαυρώνεται την εικόνα της Ρωσίας και θα απειλήσει τις συμμαχίες της στον αναπτυσσόμενο κόσμο .
Χωρίς στρατιωτικό αποτύπωμα στη Συρία, η υλικοτεχνική υποστήριξη της Ρωσίας για τις επιχειρήσεις της στην Αφρική, ιδιαίτερα στη Λιβύη, θα κινδυνεύσει, αφήνοντας ενδεχομένως ένα κενό που μπορεί να καλύψει η Τουρκία. Όπως υπενθύμισε και η Εσρά Ερντογάν, η μεγαλύτερη κόρη του Τούρκου προέδρου, σε ανάρτησή της στο Χ: «Ο Άσαντ έπεσε, ο Ερντογάν κέρδισε».
