Ήταν η στρατιωτική ισχύς της Ρωσίας και όχι των δικών του ενόπλων δυνάμεων, που είχε βοηθήσει τον Μπασάρ Αλ Άσαντ, να διατηρηθεί ο Μπασάρ αλ-Άσαντ στην εξουσία για τα τελευταία εννέα χρόνια.
Αλλά, μέσα σε λίγες μέρες, το σχέδιο της Μόσχας για τη Συρία έχει καταρρεύσει, με το Κρεμλίνο να φαίνεται, προφανώς, ανίκανο ή τουλάχιστον απρόθυμο να κάνει κάτι γι’ αυτό. Σε μια δήλωση, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι ο Άσαντ είχε εγκαταλείψει το αξίωμα του προέδρου – και τη χώρα (χωρίς να παρέχει λεπτομέρειες για το πού είχε πάει).
Πρόσθεσε ότι η Μόσχα «παρακολουθεί με εξαιρετική ανησυχία τα δραματικά γεγονότα στη Συρία».
Η ρωσική παρουσία στη Συρία
Στέλνοντας χιλιάδες στρατιώτες για να στηρίξει τον Πρόεδρο Άσαντ το 2015, ένας από τους βασικούς στόχους της Ρωσίας ήταν να εδραιώσει τη θέση της ως παγκόσμια δύναμη, εξηγεί στο BBC o Στιβ Ρόζενμπεργκ, ειδικός επί θεμάτων που αφορούν τη ρωσική εγχώρια και εξωτερική πολιτική. Ήταν η πρώτη μεγάλη πρόκληση του Βλαντίμιρ Πούτιν απέναντι στη δύναμη και την κυριαρχία της Δύσης, έξω από τον πρώην σοβιετικό χώρο.
Και φαινόταν επιτυχημένη. Το 2017, ο Πρόεδρος Πούτιν επισκέφθηκε τη ρωσική αεροπορική βάση Χμεϊμίμ στη Συρία και δήλωσε ότι η αποστολή είχε ολοκληρωθεί. Παρά τις εκτεταμένες αναφορές ότι οι ρωσικές αεροπορικές επιδρομές προκαλούσαν απώλειες αμάχων, το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ένιωσε αρκετά σίγουρο ώστε να μεταφέρει διεθνή μέσα ενημέρωσης στη Συρία για να παρακολουθήσουν τη ρωσική στρατιωτική επιχείρηση.
«Σε ένα από αυτά τα ταξίδια θυμάμαι έναν αξιωματικό να μου λέει ότι η Ρωσία βρισκόταν στη Συρία για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η μακρόχρονη παρουσία δεν είχε να κάνει τόσο με το κύρος της», τονίζει ο Ρόζενμπεργκ.
Ένα προπύργιο στην Ανατολική Μεσόγειο
Σε αντάλλαγμα για τη στρατιωτική βοήθεια, οι συριακές αρχές παραχώρησαν στη Ρωσία μισθώσεις 49 ετών για τη βάση Χμεϊμίμ και τη ναυτική βάση στη Ταρτούς. Η Ρωσία είχε εξασφαλίσει ένα σημαντικό προπύργιο στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι βάσεις έγιναν κόμβοι για τη μεταφορά στρατιωτικών εργολάβων μέσα και έξω από την Αφρική.
Ένα βασικό ερώτημα για τη Μόσχα είναι: τι θα συμβεί τώρα με αυτές τις ρωσικές βάσεις;
Στη δήλωσή του, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι οι βάσεις του στη Συρία έχουν τεθεί «σε κατάσταση υψηλής ετοιμότητας», αλλά υποστήριξε ότι «δεν υπάρχει σοβαρή απειλή γι’ αυτές τη δεδομένη στιγμή».
Πλήγμα για τη Μόσχα
Ο Άσαντ ήταν ο πιο πιστός σύμμαχος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή. Το Κρεμλίνο είχε επενδύσει σημαντικά σε αυτόν. Είχε διοχετεύσει πόρους – οικονομικούς, στρατιωτικούς, πολιτικούς – για να τον διατηρήσει στην εξουσία. Οι ρωσικές αρχές θα δυσκολευτούν να παρουσιάσουν την ανατροπή του ως οτιδήποτε άλλο παρά ως ένα πισωγύρισμα, ένα πλήγμα για τη Μόσχα.
Αλλά σε ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Κονσταντίν Κοσατσόφ, αντιπρόεδρος της άνω βουλής του ρωσικού κοινοβουλίου, έγραψε: «Αυτό που συμβαίνει στη Συρία είναι πολύ δύσκολο για όλους, χωρίς εξαίρεση… μια τραγωδία για όλους.
«Για τους Ρώσους, η προτεραιότητά μας είναι να διασφαλίσουμε την ασφάλεια των πολιτών μας, τόσο των αμάχων, συμπεριλαμβανομένων των διπλωματών και των οικογενειών τους, όσο και φυσικά των στρατιωτικών μας».
Όλες οι εξελίξεις λεπτό προς λεπτό.
