Η 3η Δεκεμβρίου ήταν μία ξέγνοιαστη χειμωνιάτικη μέρα στη Σεούλ. Έως ότου ξαφνικά ο πρόεδρος της χώρας, Γιουν Σουκ Γέολ, κήρυξε στρατιωτικό νόμο, προσπάθησε να πάρει τον έλεγχο της Εθνοσυνέλευσης με τη βία και στη συνέχεια αναγκάστηκε σε στροφή 180 μοιρών.
Η εξαιρετική τροπή των γεγονότων οδήγησε σε ένα χάος 5 ωρών, πιθανότατα έγραψε το τέλος της πολιτικής καριέρας του Γιουν και απέδειξε τη δύναμη της δημοκρατίας της Νότιας Κορέας. Ο πρόεδρος οδηγείται προς καθαίρεση και οι υπουργοί προς παραίτηση. Ήδη υπέβαλε την παραίτησή του ο υπουργός Άμυνας.
Η ανακοίνωση του στρατιωτικού νόμου έδινε εξαρχής την αίσθηση μίας ιλαροτραγωδίας. Ένας εκλεγμένος (αλλά βουτηγμένος σε σκάνδαλα διαφθοράς) πρόεδρος και όχι ο στρατός προχωρούσε σε… πραξικόπημα. Και το έκανε επικαλούμενος «την απειλή των κομμουνιστικών δυνάμεων της Βόρειας Κορέας» και ακαθόριστες «κινήσεις κατά του κράτους». Οι Νοτιοκορεάτες και η διεθνής κοινότητα παρακολουθούσαν σοκαρισμένοι την εξέλιξη, για την οποία καμία ένδειξη δεν είχε υπάρξει.
Η χώρα βεβαίως δεν αντιμετώπιζε υπαρξιακή απειλή, ενώ είχε αφήσει πίσω της τις εποχές των στρατιωτικών νόμων και της δικτατορίας για μισό αιώνα. Αλλά τόσο οι πολίτες όσο και το πολιτικό σύστημα επέδειξαν αξιοσημείωτα αντανακλαστικά. Πλήθος κόσμου ξεχύθηκε στους δρόμους διαδηλώνοντας κατά του προέδρου και απαιτώντας την παραίτησή του. Η αντιπολίτευση έχει ήδη εκκινήσει τη διαδικασία για την καθαίρεση του Γιουν από το προεδρικό αξίωμα. Και θα χρειαζόταν μάλλον ένα θαύμα για να σωθεί. Όχι μόνο γιατί από τις γενικές εκλογές του περασμένου Απριλίου είχε χάσει την πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση, βιώνοντας συντριπτική ήττα, αλλά γιατί και το ίδιο του κόμμα στάθηκε ξεκάθαρα απέναντί του. Από την πρώτη στιγμή υπήρξαν φωνές για παραίτησή του από την προεδρία και διαγραφή από το κόμμα. Ακόμη και εάν το τελευταίο δεν γίνει τελικά, το πολιτικό του τέλος είναι κοντά.
Τα σκάνδαλα του προέδρου και της Πρώτης Κυρίας
Η ψηφοφορία για την καθαίρεση του προέδρου αναμένεται να λάβει χώρα την Παρασκευή. Πώς φτάσαμε όμως εδώ; Τι ήταν αυτό που ώθησε τον Γιουν σε αυτή την παρανοϊκή κίνηση, που αποδεικνύεται πολιτική αυτοχειρία;
Η μόνη απειλή που υπήρχε ουσιαστικά ήταν έναντι της προεδρίας του Γιουν. Μετά την ήττα στις γενικές εκλογές του Απριλίου, που έδωσαν στην αξιωματική αντιπολίτευση του Δημοκρατικού Κόμματος και μικρότερες δυνάμεις τις 192 από τις 300 έδρες της Εθνοσυνέλευσης, οι φωνές κριτικής εναντίον των πολιτικών του εντάθηκαν και μία σειρά από σκανδάλων βγήκαν στο προσκήνιο.
Ο πρόεδρος αναγκάστηκε να ζητήσει δημόσια συγγνώμη για την απόφαση της συζύγου του, Κιμ Κέον Χι, να δεχθεί δώρο μία τσάντα Dior αξίας άνω των 2.000 δολαρίων από έναν πάστορα. Το σχετικό βίντεο που την έδειχνε να δέχεται τη Dior και άλλα είδη πολυτελείας ως δώρα είχε προκαλέσει σάλο στα social media. Αλλά δεν ήταν αυτή η πιο σημαντική κατηγορία εναντίον του ζεύγους. Πολύ βαρύτερες ήταν οι καταγγελίες για προσπάθεια άσκησης πολιτικής επιρροής εκ μέρους της Πρώτης Κυρίας, αλλά και για χειραγώγηση μετοχών. Συγκεκριμένα κατηγορήθηκε ότι είχε εμπλοκή σε σχήμα χειραγώγησης μετοχών της Deutsche Motors ύψους άνω των 60 εκατ. δολαρίων την περίοδο 2020 -2024, αλλά δεν ασκήθηκε εναντίον της δίωξη, καθώς δεν υπήρξαν επαρκείς αποδείξεις.
Ο πρόεδρος είπε ότι η σύζυγός του είχε κάνει κάποια λάθη, αλλά υποστήριξε επίσης ότι είχε «δαιμονοποιηθεί» από «υπερβολικές» αξιώσεις εναντίον της. «Θα έπρεπε να είχε συμπεριφερθεί με μεγαλύτερη προσοχή και το γεγονός ότι έχει προκαλέσει ανησυχία στο κοινό είναι αναμφισβήτητα λάθος», είχε δηλώσει ο Γιουν πριν από περίπου έναν μήνα, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Yonhap.
Είχε απορρίψει δε τις εκκλήσεις για ανεξάρτητη έρευνα για την πρώτη κυρία, λέγοντας αντ’ αυτού ότι θα δημιουργηθεί γραφείο για να υποστηρίξει τα επίσημα καθήκοντά της.
Το ζοφερό 1980
Αν και ο στρατιωτικός νόμος του Γιουν διατηρήθηκε εν ισχύ για μόλις 5 ώρες ήταν αρκετός για να ξυπνήσει ζοφερές μνήμες στη χώρα. Ήταν 12 Δεκεμβρίου του 1979, όταν ο στρατηγός Τσουν Ντου Χουάν προχωρούσε σε πραξικόπημα, γνωστό ως το «επεισόδιο της 12/12». Λίγους μήνες αργότερα, στις 17 Μαΐου 1980 επέβαλε στρατιωτικό νόμο στη χώρα.
Την επομένη ξέσπασαν μαζικές διαδηλώσεις με τη συμμετοχή χιλιάδων φοιτητών, που οδήγησαν σε μία αιματηρή καταστολή. Τα επίσημα κρατικά έγγραφα κάνουν λόγο για 160 νεκρούς. Η ακαδημαϊκή κοινότητα υπολογίζει ότι οι νεκροί ήταν πάνω από 1.000. Ήταν η πιο αιματηρή σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της Νότιας Κορέας.
