Ο πόλεμος στη Συρία ξέσπασε πριν από 13 χρόνια και επισήμως δεν τελείωσε ποτέ, αν και την τελευταία τετραετία φαινόταν να έχει «παγώσει», με τις εξωτερικές δυνάμεις που ενεπλάκησαν σε αυτόν, Ρωσία, ΗΠΑ, Ιράν και Τουρκία να έχουν «μοιράσει» ζώνες επιρροής.
Μέσα από έναν περίπλοκο διακανονισμό το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ έμεινε ζωντανό και μάλιστα προωθούσε τον τελευταίο χρόνο την επιστροφή του στη διεθνή σκηνή. Αλλά οι τζιχαντιστές της αντιπολίτευσης δεν είχαν πει την τελευταία τους λέξη.
Ας δούμε όμως πώς άρχισαν όλα. Ακόμη και πριν ξεκινήσει η σύγκρουση, πολλοί Σύροι διαμαρτύρονταν για υψηλή ανεργία, διαφθορά και έλλειψη πολιτικής ελευθερίας υπό τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος διαδέχθηκε τον πατέρα του, Χαφέζ, μετά τον θάνατό του το 2000.
Τι οδήγησε στον εμφύλιο
Τον Μάρτιο του 2011, ξέσπασαν διαδηλώσεις υπέρ της δημοκρατίας στη νότια πόλη Ντεράα, εμπνευσμένες από εξεγέρσεις σε γειτονικές χώρες ενάντια στους καταπιεστικούς ηγεμόνες. Ήταν το απόγειο της Αραβικής Άνοιξης, το οποίο έριξε αυταρχικούς ηγέτες, αλλά και έφερε στο προσκήνιο – ακόμη και μέσα από εκλογές – ισλαμιστικές δυναμεις.
Όταν η συριακή κυβέρνηση χρησιμοποίησε θανατηφόρα βία για να συντρίψει τους διαδηλωτές, η φλόγα της αντίστασης φούντωσε. Οι υποστηρικτές της αντιπολίτευσης πήραν τα όπλα, πρώτα για να αμυνθούν και αργότερα για να απαλλάξουν τις περιοχές τους από τις δυνάμεις ασφαλείας. Ο Άσαντ υποσχέθηκε να συντρίψει αυτό που αποκάλεσε «τρομοκρατία που υποστηρίζεται από το εξωτερικό».
Η βία κλιμακώθηκε γρήγορα και η χώρα παγιδεύτηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Εκατοντάδες ομάδες ανταρτών πήδηξαν και δεν άργησε η σύγκρουση να γίνει κάτι περισσότερο από μια μάχη μεταξύ Σύριων υπέρ ή κατά του κ. Άσαντ. Οι ξένες δυνάμεις άρχισαν να παίρνουν μέρος, στέλνοντας χρήματα, όπλα και μαχητές, και καθώς το χάος χειροτέρευε, ενεπλάκησαν εξτρεμιστικές τζιχαντιστικές οργανώσεις με δικούς τους στόχους, όπως το Ισλαμικό Κράτος (IS) και η Αλ Κάιντα. Οι Κούρδοι της Συρίας, που θέλουν το δικαίωμα της αυτοδιοίκησης αλλά δεν έχουν πολεμήσει τις δυνάμεις του Άσαντ, έχουν προσθέσει μια άλλη διάσταση στη σύγκρουση.
Πώς μοιράστηκαν οι σφαίρες επιρροής
Τον Μάρτιο του 2020, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, συμφώνησαν να χωρίσουν τρεις ζώνες επιρροής σε μια προσπάθεια να σταθεροποιήσουν την εύθραυστη εκεχειρία στο Ιντλίμπ – το προπύργιο των τζιχαντιστών στη βορειοδυτική Συρία.
- Η πρώτη ζώνη – που καλύπτει περίπου το 65% χώρας – βρίσκεται υπό τον έλεγχο έλεγχο του καθεστώτος του Μπασάρ Αλ Άσαντ, με την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν.
- Η δεύτερη ζώνη, που καλύπτει περίπου το 25%, κυριαρχείται από τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), με την υποστήριξη του διεθνούς συνασπισμού υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
- Η τρίτη ζώνη βρίσκεται στη βόρεια και βορειοδυτική Συρία, όπου κυριαρχούν η Hay’at Tahrir al-Sham (HTS) και φατρίες που συμμαχούν με την Τουρκία. Αν και σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια κάποιες αψιμαχίες και αεροπορικές επιδρομές, οι γραμμές επαφής μεταξύ αυτών των περιοχών είχαν παραμείνει σε μεγάλο βαθμό αμετάβλητες.
Τι είναι η HTS – Ποια η ισχύς της
Η HTS προέκυψε ως διάδοχο σχήμα της Jabhat al-Nusra, εξτρεμιστικής οργάνωσης που ιδρύθηκε το 2011 και ήταν άμεσα συνδεόμενη με την Αλ Κάιντα. Στη συγκρότησή της Jabhat al Nusra συμμετείχε και ο ηγέτης του Ισλαμικού Κράτους (ISIS), Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι.
Θεωρήθηκε ως μια από τις πιο αποτελεσματικές και θανατηφόρες από τις ομάδες εναντίον του Προέδρου Άσαντ. Όμως, η τζιχαντιστική της ιδεολογία φαινόταν να είναι η κινητήρια δύναμή της και όχι ο επαναστατικός ζήλος – και θεωρήθηκε εκείνη την εποχή ότι έρχεται σε αντίθεση με τον κύριο συνασπισμό των ανταρτών υπό τη σημαία της Ελεύθερης Συρίας.
Το 2016, ο ηγέτης της ομάδας, Αμπού Μοχάμεντ Αλ Τζαλουάνι, έσπασε επισήμως τους δασμούς με την Αλ Κάιντα, διέλυσε την Jabhat al-Nusra και δημιούργησε μια νέα οργάνωση, η οποία πήρε το όνομα Hayat Tahrir al-Sham (HTS), όταν συγχωνεύτηκε με πολλές άλλες παρόμοιες ομάδες. ένα χρόνο αργότερα. Δεν φαινόταν να είναι ενεργή τα τελευταία χρόνια, αλλά όπως φαίνεται περίμενε την κατάλληλη ευκαιρία για να εισβάλει στο Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας και άλλοτε οικονομική πρωτεύουσά της. Πρόκειται για μία σοκαριστική εξέλιξη για το καθεστώς Άσαντ.
Το παιχνίδι του Ερντογάν
Την κατάλληλη ευκαιρία περίμενε και ο Ερντογάν που όταν είδε ότι οι ισραηλινές επιθέσεις είχαν εξασθενήσει τη Χεζμπολάχ στο συριακό έδαφος, έδωσε εντολή στις υποστηριζόμενες από την Τουρκία φατρίες να στηρίξουν την HTS κατά του Άσαντ, ερχόμενος έτσι και πάλι σε σύγκρουση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Να σημειωθεί ότι οι Ρώσοι μαζί με τη συριακή αεροπορία βομβαρδίζουν το τελευταίο 24ωρο αδιάκοπα το ελεγχόμενο από τους αντάρτες Χαλέπι.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τούρκος πρόεδρος επιλέγει μία τέτοια στρατηγική. Το ίδιο έκανε στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Διαβάστε ακόμη:
Πώς «ξύπνησε» ο εφιάλτης στο Χαλέπι – Όσα πρέπει να γνωρίζετε σε 5′ λεπτά
