Απειλείται με εξαφάνιση λόγω της κλιματικής αλλαγής και μάλιστα μέσα στον 21ο αιώνα. Και προσπαθεί να επιβιώσει έστω και ψηφιακά. Φτιάχνοντας μία «δίδυμη χώρα» στο cloud. Ο λόγος για το Τουβαλού, ένα από τα μικρότερα και πλέον απομονωμένα κράτη του κόσμου στην Ωκεανία που είναι ενσωματωμένο στην Πολυνησία.
Αποτελείται από εννέα κοραλλιογενείς βραχονησίδες με μήκος 579 χλμ. και συνολική έκταση λίγο μεγαλύτερη από 26 τετραγωνικά χιλιόμετρα .Θεωρείται το δεύτερο ανεξάρτητο έθνος με τον μικρότερο αριθμό κατοίκων, με 11.544, σύμφωνα με στοιχεία του 2022. Βρίσκεται περίπου 4.000 χιλιόμετρα από τη Χαβάη και την Αυστραλία και οι πλησιέστερες χώρες της είναι τα Φίτζι στα 1.050 χλμ, το Κιριμπάτι, στα βόρεια, και τα νησιά του Σολομώντα, στα δυτικά.
Η πρωτεύουσα είναι η ατόλη Φουναφούτι. Το Τουβαλού ήταν βρετανική αποικία μέχρι το 1978 οπότε και ανεξαρτητοποιήθηκε. Το 2000 έγινε μέλος του Ο.Η.Ε. Το πολίτευμα της χώρας είναι Βασιλευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία στο πλαίσιο της Βρετανικής Κοινοπολιτείας. Αρχηγός του Κράτους είναι ο Βασιλιάς Κάρολος ο Γ’ του Ηνωμένου Βασιλείου και εκπροσωπείται από τον Γενικό Κυβερνήτη.
Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν προειδοποιήσει από το 1989 σε μια έκθεση για το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» ότι το Τουβαλού είναι μεταξύ των νησιών που θα κατέληγαν να εξαφανιστούν κάτω από τη θάλασσα κατά τον 21ο αιώνα. Μάλιστα, μια πρόσφατη αξιολόγηση επιστημόνων της NASA εκτιμά ότι μέχρι το 2050, το 50% της ατόλης Φουναφούτι, όπου κατοικεί πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού , θα έχει πλημμυρίσει. Η κλιματική αλλαγή είναι εδώ για να μείνει και είναι επί του παρόντος παρούσα σε όλες σχεδόν τις πτυχές της καθημερινής ζωής. Μέχρι το τέλος αυτού του αιώνα, η χώρα αναμένεται να βιώνει περισσότερες από 100 ημέρες πλημμύρας ετησίως, εκτός από την εισροή αλμυρού νερού, τα κύματα καύσωνα και τους εντεινόμενους κυκλώνες. Ένα βάρος με το οποίο πολλοί Τουβαλουανοί είναι, παραδόξως, πρόθυμοι να ζήσουν. «Είναι αλήθεια ότι η κλιματική αλλαγή μας επηρεάζει, αλλά θέλουμε να μείνουμε», εξομολογήθηκε στο National Geographic ο υπεύθυνος προγράμματος της Ένωσης Οικογενειακής Υγείας του Τουβαλού. «Δεν θέλουμε να είμαστε Τουβαλουάνοι σε άλλη χώρα. Θέλουμε να είμαστε Τουβαλουάνοι στο Τουβαλού», τόνισε.
Στην ίδια τη νησιωτική χώρα, η κυβέρνηση όχι μόνο χτίζει φράγματα από άμμο για να αντιμετωπίσει αυτήν την υπαρξιακή απειλή, αλλά θέλει επίσης να εξασφαλίσει την ψηφιακή επιβίωση της χώρας στο Metaverse: σπίτια, δέντρα, παραλίες, λουλούδια. Με απλά λόγια θέλει να ξαναφτιάξει το Τουβαλού ώστε να διατηρηθεί ψηφιακά η χώρα, ο πολιτισμός της και επίσης το κράτος – με ψηφιακά διαβατήρια στο blockchain για γεννήσεις, γάμους και θανάτους.
Ψηφιακό έθνος
Από τους εμπνευστές του έργου, ο υπουργός Εξωτερικών Σάιμον Κόφε κάνει λόγο για ένα Digital Nation- Ψηφιακό Έθνος, ένα εικονικό αντίγραφο των νησιών. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό: Οι άνθρωποι θα πρέπει να καταγράψουν ψηφιακά και τα συναισθηματικά υπάρχοντά τους, τις αναμνήσεις τους, οικογενειακές ιστορίες, έθιμα, συνταγές, τραγούδια ή εορταστικούς χορούς. Αυτό αποσκοπεί στη διασφάλιση της πολιτιστικής κληρονομιάς για τις μελλοντικές γενιές. Ένα «αρχείο που θα μεταφέρει την ψυχή του Τουβαλού» στο cloud, λέει ο Κόφε. «Ενα ψηφιακό αντίγραφο της χώρας, με στόχο να αναδημιουργήσει τα πάντα, από τα σπίτια μέχρι τις παραλίες και τα δέντρα του. Αυτή η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος του Future Now Project και ανακοινώθηκε για πρώτη φορά από τον Υπουργό Εξωτερικών, μέσω μιας ομιλίας βίντεο που κυκλοφόρησε στην COP27 του ΟΗΕ, το 2022.
Ο στόχος είναι να παραμείνουν ανέπαφες οι παραδόσεις της χώρας σε περίπτωση που ο πληθυσμός μεταναστεύσει και το αρχιπέλαγος βυθιστεί.
Ένα χρόνο μετά την ανακοίνωση της COP27, η χώρα ολοκλήρωσε μια τρισδιάστατη σάρωση των 124 νησιών της, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία Lidar, μια τεχνική τηλεπισκόπησης με λέιζερ.Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2024, η Place, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός άρχισε να χαρτογραφεί το Φουναφούτι, χρησιμοποιώντας drones και κάμερες 360 μοιρών για να καταγράφει κάθε λεπτομέρεια τόσο από τον αέρα όσο και από το έδαφος.
Το επόμενο βήμα για το Τουβαλού θα είναι να χαρτογραφηθούν τα υπόλοιπα νησιά και στη συνέχεια να συμπληρωθούν τα εναπομείναντα κενά, λέει ο Φρανκ Πίχελ, επόπτης επιχειρήσεων στην Place. «Νομίζω ότι έχουμε διανύσει περίπου 80 ή 90 χιλιόμετρα και έχουμε καλύψει πραγματικά ό,τι μπορούσαμε», αποκαλύπτει ο Πίχελ μιλώντας στο BBC .
Εικονικό καταφύγιο
Το μετασύμπαν γίνεται ουσιαστικά ένα εικονικό καταφύγιο για το Τουβαλού. Αυτή η πρωτοβουλία μπορεί να αποτελέσει προηγούμενο για άλλα ευάλωτα έθνη στο μέλλον, ανοίγοντας το δρόμο για μια νέα κατανόηση της κυριαρχίας και των δικαιωμάτων των λαών. «Η γη μας, ο ωκεανός μας, ο πολιτισμός μας είναι τα πιο πολύτιμα αγαθά του λαού μας και θα τα μεταφέρουμε στο cloud για να τα σώσουμε από ό,τι κι αν συμβεί στον φυσικό κόσμο», λέει ο Κόφε.
«Η στάθμη της θάλασσας θα συνεχίσει να ανεβαίνει για αιώνες, οδηγώντας σε πιο συχνές πλημμύρες», εξηγεί η Νάντια Βινογκράντοβα Σίφερ , η οποία διευθύνει προγράμματα φυσικής ωκεανών στο Τμήμα Επιστημών της Γης της NASA. «Το νέο εργαλείο πλημμύρας της NASA μας λέει πώς θα είναι η πιθανή αύξηση της συχνότητας και της σοβαρότητας των πλημμυρών στις επόμενες δεκαετίες για τις παράκτιες κοινότητες σε νησιωτικά έθνη του Ειρηνικού».
Οι πηγές πλούτου του Τουβαλού είναι πολύ περιορισμένες και βασίζονται στη γεωργία και την αλιεία. Παρά την ομορφιά της χώρας, το Τουβαλού είναι μια περιοχή με υπανάπτυκτο τουρισμό, τόσο που είναι μια από τις λιγότερο επισκέψιμες χώρες στον κόσμο, με λιγότερους από 4.000 τουρίστες ετησίως.
Μετανάστες στην Αυστραλία
Ήδη, η Αυστραλία δέχεται πάντως μετανάστες από το Τουβαλού. Τον Νοέμβριο του 2023, το Τουβαλού και η Αυστραλία υπέγραψαν τη Συνθήκη Φαλεπίλι, μια διμερή συμφωνία για το κλίμα και τη μετανάστευση που προσφέρει στη μικρή νησιωτική χώρα 11 εκατομμύρια δολάρια για έργα αποκατάστασης των ακτών και βίζες σε 280 Τουβαλουάνους που θα γίνουν μόνιμοι κάτοικοι της Αυστραλίας. Ένα θέμα που διχάζει τον πληθυσμό της πρωτεύουσας: ορισμένοι πιστεύουν ότι είναι μια ευπρόσδεκτη διαδρομή για όσους θέλουν να φύγουν και άλλοι ανησυχούν ότι θα καταπατήσει την κυριαρχία του Τουβαλού.«Αυτό που διακυβεύεται είναι κάτι περισσότερο από τα σπίτια μας», είπε η ακτιβίστρια για το κλίμα του Τουβαλού, Γκρέις Μάλι. «Είναι η αξιοπρέπειά μας, ο πολιτισμός μας, η κληρονομιά μας. Δεν είναι κάτι που μπορούμε να το μαζέψουμε σε βαλίτσες και να το πάρουμε μαζί μας. Κάναμε τα λιγότερα για να προκαλέσουμε την κλιματική κρίση, αλλά πληρώνουμε το υψηλότερο τίμημα».
