«Νίκη για Πούτιν και Νετανιάχου», χαρακτηρίζουν πολλοί αναλυτές την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Σύμφωνα με αυτή την ανάγνωση, ο Τραμπ θα αναγκάσει την Ουκρανία σε μια λίγο πολύ, άνευ όρων συνθηκολόγηση με τον Ρώσο πρόεδρο Βλάντιμιρ Πούτιν και θα δώσε «λευκή επιταγή» στον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου, στη Μέση Ανατολή.
Οι εκτιμήσεις αυτές όμως υποτιμούν το «απρόβλεπτο» της προσέγγισης του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική.
Αρχικά, έναντι της Μόσχας, τα αμερικανικά συμφέροντα δύσκολα θα επέτρεπαν μια καταστροφική αποχώρηση από το πεδίο της Ουκρανίας, όπως στο Αφγανιστάν ή το Ιράκ.
Όπως γράφει το Foreign Affairs , στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας ο Τραμπ είχε πει: «Θα έλεγα στον Πούτιν, εάν δεν κάνετε μια συμφωνία, θα δώσουμε στον Ζελένσκι πολλά. Θα δώσουμε στην Ουκρανία περισσότερα από όσα έχουν λάβει ποτέ, αν χρειαστεί». Αν και ο Τραμπ τζούνιορ, ο γιός του νεοεκλεγέντος προέδρου δήλωσε πρόσφατα ότι «το χαρτζιλίκι τελειώνει για τον Ζελένσκι».
«Αντικατάσταση» Ζελένσκι
Σε κάθε περίπτωση, το Κίεβο προετοιμάζεται διπλωματικά για κάθε ενδεχόμενο εδώ και πολλούς μήνες: ανεξάρτητα από τη στάση του Τραμπ υπέρ του Πούτιν, η Ουκρανία γνώριζε ήδη ότι θα έπρεπε να προσανατολιστεί στο νέο πλαίσιο της Δύσης. Επιπλέον, ορισμένοι κύκλοι στο Κίεβο μπορεί και να έχουν σκεφτεί την «αντικατάσταση» του Ζελένσκι για να διευκολύνουν τις σχέσεις με την Ουάσιγκτον, αλλά και τη Μόσχα .
Οι περισσότεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι άλλωστε βλέπουν ξεκάθαρα πώς είναι μηδαμινές οι προοπτικές νίκης της Ουκρανίας.
Ως τις 20 Ιανουαρίου που αναλαμβάνει επισήμως τα προεδρικά του καθήκοντά ο Τραμπ, επιπλέον, πολλά μπορούν να έχουν αλλάξει στο πεδίο, σε βάρος της Ουκρανίας: η Ρωσία προωθεί τις θέσεις της στο Ντονμπάς και στον θύλακο του Κουρσκ οι εναπομείνασες ουκρανικές δυνάμεις, δέχονται σφοδρές επιθέσεις από τις μονάδες της Μόσχας και της Βόρειας Κορέας.
Είναι λογικό ότι μπροστά σε μια μεταβαλλόμενη κατάσταση, ο Τραμπ να μην παίρνει σαφείς και ξεκάθαρες θέσεις, καθώς δεν γνωρίζει τι θα βρει στο πεδίο και στο «τραπέζι», όταν αναλάβει τα καθήκοντά του:
-Θα υπάρχει ένας όλο και πιο αποδυναμωμένος Ουκρανός σύμμαχος;
-Μια Ρωσία που προελαύνει;
-Και μια Ευρώπη όχι και τόσο αποφασισμένη να συνεχίσει την υποστήριξη στο Κίεβο μέχρι τέλος; Γνωρίζοντας πώς δεν μπορεί να ακολουθεί την ίδια πολιτική στο Ουκρανικό, χωρίς τις ΗΠΑ.
Η δέσμευση του Τραμπ
Εάν είναι πραγματική η δέσμευση του Τραμπ να τερματίσει τον πόλεμο, ποιες είναι οι ρεαλιστικές επιλογές που θα έχει ο Λευκός Οίκος; «Η ισορροπία στο πεδίο και οι διπλωματικές δυνατότητες της Ουάσιγκτον θα πρέπει να συνδυαστούν με την διασφάλιση της αμερικανικής σφαίρας επιρροής στην Ουκρανία και στην ευρύτερη περιοχή», όπως σημειώνει το Foreign Policy. «Είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς μια «ξεπουλημένη» Ουκρανία και ευκολότερο να επιδιωχθεί μια ευρεία διμερής συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας.
Το ερώτημα είναι βέβαια ποια είναι και η γνώμη της Μόσχας που συχνά λείπει από τον υπολογισμό: ποια επιθυμία έχει πραγματικά η Ρωσία να καθίσει στο τραπέζι με την Ουάσιγκτον για να διαπραγματευτεί διμερείς γραμμές ασφαλείας; Για να καταλάβουμε τι θα πράξει ο Ντόναλντ Τραμπ με την Ουκρανία, θα χρειαστεί να κατανοήσουμε τις κινήσεις του Κιέβου και, κυρίως, της Μόσχας από τώρα έως τον Ιανουάριο. Δύο μήνες κατά τους οποίους πολλά πράγματα μπορούν να αλλάξουν».
«Βόλτα με το τρενάκι» στο Ισραήλ;
Όσο για το Ισραήλ, ο Τραμπ σίγουρα δεν θα είναι ο πρώτος Αμερικανός πρόεδρος που θα δώσει στον Μπενιαμίν Νετανιάχου ελευθερία δράσης. Παρά τις εντάσεις μεταξύ του Ισραηλινού πρωθυπουργού και της Ουάσιγκτον σχετικά με τις επιχειρήσεις στη Γάζα και την περιφερειακή κλιμάκωση , και ο απερχόμενος πρόεδρος ο Μπάιντεν διατήρησε την ιστορική σχέση ΗΠΑ- Ισραήλ. Η προμήθεια όπλων στο Ισραήλ δεν σταμάτησε ποτέ, όσο και αν ο Μπάιντεν προσπαθούσε να πείσει τον Νετανιάχου να συμφωνήσει σε κατάπαυση του πυρός.
Η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ σηματοδοτεί την αρχή μιας ακόμη «βόλτας με το τρενάκι» στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Οι σύμβουλοι του Τραμπ έχουν πει η προσέγγισή του «ειρήνη μέσω δύναμης» είναι αυτό που χρειάζεται η χώρα σε αυτήν την επισφαλή στιγμή.
Η σχέση με τους Άραβες
Όπως έδειξε η πρώτη θητεία του Τραμπ, οι δικές του ιδιοτροπίες συχνά έρχονται σε αντίθεση με την ατζέντα των συμβούλων και των υπουργών του. Και αυτή τη φορά, ο Τραμπ μπορεί να κρατά πιο σφιχτά το τιμόνι και να κάνει ό,τι θέλει . Ολοι συμφωνούν όμως ότι ο νέος πρόεδρος θέλει να συνεχίσει στη γραμμή των Συμφωνιών του Αβραάμ, που ο ίδιος επέβαλε το 2020, για την αποκατάσταση των σχέσεων του Ισραήλ με τον Αραβικό κόσμο, ιδίως τώρα με τη Σαουδική Αραβία.
Αυτό θα είναι δύσκολο βέβαια όσο ο Νετανιάχου παραμένει στην εξουσία, καθώς θεωρείται από τους Αραβες ως ο βασικός υπεύθυνος των σφαγών στη Γάζα. Οσο στενός κι αν είναι ο δεσμός μεταξύ του Πενταγώνου και του Νετανιάχου, ο ισραηλινός πρωθυπουργός δεν πρέπει να ξεχνά ότι το εκλογικό αποτέλεσμα στην Αμερική και η νίκη του Τραμπ, αντιπροσωπεύει μια εντολή απόρριψης της νεοσυντηρητικής ατζέντας των περιττών και δαπανηρών πολέμων…
