Σκεπτόμενοι «ευρωπαϊκά», το κόκκινο χρώμα, κατ’ εξοχήν συνδεδεμένο καθώς είναι με τα κόμματα της Αριστεράς, μοιάζει μια παράταιρη επιλογή για τους Ρεπουμπλικανούς.
Παρομοίως, το μπλε, χρώμα με πιο συντηρητικές υποδηλώσεις, δεν δείχνει μια εύλογη «φορεσιά» για τους Δημοκρατικούς.
Δεν ήταν όμως πάντα έτσι στις αμερικανικές εκλογές. Και το πιο ενδιαφέρον είναι ότι ο «χρωματισμός» των κομμάτων στις ΗΠΑ φαίνεται να υπήρξε πολύ περισσότερο θέμα «απόφασης» των media παρά των ιδίων των κομμάτων.
Aς ξεκινήσουμε με το 1976. Το δίκτυο NBC εμφανίζει στον τηλεοπτικό αέρα έναν εκλογικό του με λαμπτήρες που γίνονται κόκκινοι για τις Πολιτείες που κερδίζει ο Κάρτερ (Δημοκρατικές) και μπλε για αυτές που καταλήγουν στον Τζέραλντ Φορντ (υποψήφιο των Ρεπουμπλικανών).
Αυτός ο αρχικός χρωματικός συνδυασμός βασίστηκε στο πολιτικό σύστημα της Μεγάλης Βρετανίας, το οποίο χρησιμοποιούσε το κόκκινο για να δηλώσει το πιο αριστερό από τα κόμματα.
Το αλαλούμ του 1980
Τέσσερα χρόνια αργότερα, στη βραδιά του 1980, το CNN παρουσιάζει τα αποτελέσματα -με γραφιστικά που σήμερα δείχνουν πρωτόγονα- όταν ξαφνικά οι Πολιτείες αλλάζουν χρώμα η μία μετά την άλλη δηλώνοντας τη συντριπτική νίκη του Ρόναλντ Ρίγκαν επί του Τζίμι Κάρτερ. Ο χάρτης βάφεται μπλε από πορτοκαλί, τόσο που σε ένα άλλο κανάλι (ΝΒC) o παρουσιαστής των ειδήσεων αστειεύεται ότι το δυτικό μέρος του χάρτη των ΗΠΑ «αρχίζει να μοιάζει με πισίνα».
Στο CBS, την ίδια στιγμή, ο δημοσιογράφος Walter Cronkite λέει στους θεατές ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες μοιάζουν να είναι «μπλε… κυρίως μπλε, απόψε».
Εκείνο το βράδυ του 1980, το ABC εμφάνισε πάντως τους Ρεπουμπλικάνους με κόκκινο χρώμα.
Πολύχρωμη ιστορία
Ιστορικά, οι δεσμοί του GOP (Grand Old Party – δηλαδή το Ρεπουμπλικανικό κόμμα) είναι πολύ πιο ισχυροί με το μπλε από ό,τι με το κόκκινο.
Στον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο για παράδειγμα, ο οι Στρατός της Ενωσης (του Αβραάμ Λίνκολν) μαχόταν με σκούρες μπλε στολές, έναντι των γκρι που παραδοσιακά φορούσε ο στρατός της Συνομοσπονδίας (Νότιοι).
Αλλά και τον 20ο αιώνα, ήταν το μπλε που χρησιμοποιείτο κατά κύριο λόγο ως το κύριο χρώμα των Ρεπουμπλικανών.
Ηδη από τη δεκαετία του 1970, τα λογότυπα των Ρεπουμπλικανών ήταν σε μεγάλο βαθμό μπλε (αν και το ίδιο ισχύει και για την πλειοψηφία των λογότυπων των Δημοκρατικών).
Ωστόσο, κανένα κόμμα δεν είχε ποτέ επίσημο χρώμα. Και αυτό για τα ΜΜΕ, δεν είχε και ιδιαίτερη σημασία:
Αλλωστε μέχρι τη δεκαετία του 1970, οι προεκλογικές ειδήσεις μεταδίδονταν ασπρόμαυρα, ενώ οι εφημερίδες τυπώνονταν ως επί το πλείστον σε μονόχρωμη έκδοση, που σημαίνει ότι το κοντράστ είχε μεγαλύτερη σημασία από το χρώμα.
Ακόμη και το 1996, τα έντυπα μέσα μαζικής ενημέρωσης εξακολουθούσαν να παίζουν με τους δικούς τους κανόνες. Ετσι, το Time αναπαρέστησε το αποτέλεσμα εκείνης της χρονιάς με έναν χάρτη που έδειχνε τον Δημοκρατικό Μπιλ Κλίντον με κόκκινο και τον Μπομπ Ντόουλ ως μπλε.
Το καθοριστικό 2000
Πως φτάσαμε ώστε σήμερα το κόκκινο να θεωρείται το χρωμα των ρεπουμπλικανών κα το μπλέ των Δημοκρατικών;
Για να απαντήσουμε σε αυτό πρέπει να πάμε στις εκλογές του 2000, και στη μάχη μεταξύ Τζορτζ Μπους του νεότερου και Αλ Γκορ.
Το 2000 σηματοδότησε μια οριακή στιγμή. Και αυτό γιατί οι έγχρωμοι χάρτες δεν ήταν ποτέ τόσο σημαντικοί για την κατανόηση του τελικού αποτελέσματος των εκλογών.
Το «Μπους εναντίον Γκορ» ήταν ένας από τους πιο σκληρούς εκλογικούς αγώνες στην ιστορία των ΗΠΑ. Εν μέσω επανακαταμέτρησης, αγωγών και δικαστικών αποφάσεων για το τελικό αποτέλεσμα της Φλόριντα, οι χάρτες και οι πίνακες πρόσφεραν στα μέσα ενημέρωσης έναν ανεκτίμητο τρόπο επικοινωνίας για το πώς είχε εξελιχθεί η μάχη τόσο σε εθνικό επίπεδο όσο και στη Φλόριντα, όπου μεμονωμένες κομητείες ήταν στην κόψη του ξυραφιού.
Σύμφωνα με έρευνα της Washington Post, η πρώτη καταγεγραμμένη χρήση του όρου «Κόκκινη Πολιτεία» στα μέσα ενημέρωσης καταγράφηκε στο «Today Show» του NBC που προβλήθηκε μια εβδομάδα πριν από τις κάλπες.
Και αμέσως μετά τις εκλογές, «Κόκκινες» και «Μπλε» Πολιτείες, έγιναν τμήμα της καθημερινής εκλογικής αργκό.
Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι, εκείνη τη χρονιά, δύο έντυπα με επιρροή αποφάσισαν να χρησιμοποιήσουν το κόκκινο για τον Μπους: οι New York Times και η USA Today.
Ένας γραφίστας των ΝΥΤ έχει δώσει την εξής εξήγηση μιλώντας στο Smithsonian: «Απλώς αποφάσισα ότι το κόκκινο (Red) αρχίζει με ‘r’, το Republican ξεκινά με ‘r’. Ήταν μια πιο φυσική σχέση».
Εν τω μεταξύ, ο συντάκτης που σχεδίασε τον χάρτη του USA Today είπε στο ίδιο περιοδικό ότι «το έκανε… γιατί όλοι το έκαναν ήδη έτσι με τον ίδιο τρόπο τότε», προσθέτοντας ότι «αν αυτό άλλαζε», το κέντρο της χώρας θα έκανε τον χάρτη «πολύ σκοτεινό».
Ο Keating Holland, διευθυντής δημοσκοπήσεων και εκλογικής ανάλυσης του CNN από το 1993 έως το 2014, αναφέρει:
«Ακράδαντη πεποίθησή μου είναι ότι το σημείο καμπής για τις κόκκινες/μπλε πολιτείες ήταν ο εθνικός χάρτης της USA Today την επομένη των εκλογών του 2000, στον οποίο – για τον όποιο λόγο – το κόκκινο ήταν Ρεπουμπλικανικό και το μπλε ήταν Δημοκρατικό».
