Την ώρα που όλοι περιμένουν να δουν εάν ο Νετανιάχου θα τηρήσει την κατά πληροφορίες υπόσχεσή του στον Μπάιντεν να μην πλήξει πυρηνικές και πετρελαϊκές, αλλά μόνο στρατιωτικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ένας άλλος – κρυφός – πόλεμος είναι σε εξέλιξη.
Τον Αύγουστο, ο Ρόνεν Μπαρ, επικεφαλής της γενικής υπηρεσίας ασφαλείας του Ισραήλ, Shin Bet, έγραψε μια επιστολή προς τον πρωθυπουργό και το υπουργικό συμβούλιο. Η επιστολή δεν τράβηξε ιδιαίτερη προσοχή στο Ισραήλ ή στο εξωτερικό, αλλά, όπως εξηγεί το Foreign Affairs, μας οδηγούν στην καρδιά της κρίσης που πλήττει τη χώρα μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Ο Μπαρ προειδοποίησε ότι οι εντεινόμενες επιθέσεις από Ισραηλινούς εποίκους εναντίον Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, τις οποίες αποκάλεσε «εβραϊκή τρομοκρατία», υπονομεύουν την «εθνική ασφάλεια του Ισραήλ» και είναι «μεγάλη κηλίδα για τον Ιουδαϊσμό». Περιέγραψε μια τάση κατά την οποία η «νεότητα στην κορυφή του λόφου» (ο όρος που χρησιμοποιείται στο Ισραήλ για τους εξτρεμιστές εποίκους) στη Δυτική Όχθη όχι μόνο επιτίθενται στους Παλαιστίνιους αλλά και συγκρούονται με τις ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας, με την ανοχή ή και την υποστήριξη ανώτερων μελών της κυβέρνησης. Οι πολιτοφυλακές των εποίκων είχαν περάσει από το να «διαφεύγουν των δυνάμεων ασφαλείας στο να επιτίθενται ευθέως κατά των δυνάμεων ασφαλείας», έγραψε ο Μπαρ.
Μάχη για την ασφάλεια και την…ταυτότητα της χώρας
Τον τελευταίο χρόνο, τα γεγονότα στη Δυτική Όχθη έχουν συγκαλυφθεί πρώτα από τη συνεχιζόμενη επίθεση του Ισραήλ στη Γάζα και τώρα από την κλιμάκωση του πολέμου στον Λίβανο και τα πλήγματα από Ιράν και Χεζμπολάχ στο ισραηλινό έδαφος. Ωστόσο, από τις 7 Οκτωβρίου 2023, ο ΟΗΕ έχει καταγράψει πάνω από 1.400 περιστατικά επιθέσεων εποίκων στα κατεχόμενα (από βανδαλισμούς έως εμπρησμούς και πυρά) που οδήγησαν σε τραυματισμούς ή υλικές ζημιές και οδήγησαν στον εκτοπισμό 1.600 Παλαιστινίων από τα σπίτια τους.
Πρόκειται για ρεκόρ βίας σύμφωνα με τη Shin Bet. Η παρέμβαση του Μπαρ, όπως επισημαίνει το Foreign Affairs, ήρθε καθώς Ισραηλινοί αξιωματούχοι στο υπουργείο Άμυνας και τον στρατό προειδοποιούσαν ότι η Δυτική Όχθη ήταν στα πρόθυρα μιας έκρηξης, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη ένα ενεργό μέτωπο και μεγάλες απώλειες ζωών.
Τα όσα είναι σε εξέλιξη στη Δυτική Όχθη έχουν επιπτώσεις που ξεπερνούν κατά πολύ τη μοίρα των Παλαιστινίων και αφορούν το μέλλον του ίδιου του Ισαήλ. Η διαμάχη που φέρνει το κατεστημένο ασφαλείας της χώρας σε σύγκρουση με την ανερχόμενη ακροδεξιά και τους συμμάχους της εποίκους δεν είναι για το αν το Ισραήλ θα πρέπει να χρησιμοποιήσει βία στη Γάζα, να σταματήσει την κατοχή της Δυτικής Όχθης ή να κάνει παραχωρήσεις για να βοηθήσει στην εξεύρεση λύσης στη σύγκρουση δεκαετιών. Είναι μια σύγκρουση για την ασφάλεια του ισραηλινού κράτους και ταυτόχρονα μία μάχη για την ταυτότητά του.
Φιλελεύθερη χώρα ή καθεστώς – παρίας;
Και τώρα τι; Το Ισραήλ θα μπορούσε να λάβει υπόψη του τις προειδοποιήσεις αξιωματούχων ασφαλείας όπως ο Μπαρ ή θα μπορούσε να συνεχίσει να καθοδηγείται από τις επιταγές της ακροδεξιάς. Αν επιλέξει το δεύτερο, όπως προειδοποιούν ειδικοί στο FA, θα προκαλέσει περισσότερη αιματοχυσία, θα βλάψει τελικά τη θέση του στη διεθνή σκηνή θα δει την υποστήριξη από τη Δύση να περιορίζεται και δεν αποκλείεται να εξελιχθεί ακόμη σε καθεστώς – παρίας. Πολλοί Ισραηλινοί που εξακολουθούν να βλέπουν τη χώρα τους ως κοσμική, φιλελεύθερη και δημοκρατική βλέπουν τον αγώνα ενάντια στην ακροδεξιά ως υπαρξιακή, με προεκτάσεις για κάθε επίπεδο διακυβέρνησης και τις εξωτερικές σχέσεις του Ισραήλ. Αυτή η μάχη θα διαμορφώσει αποφασιστικά την πολιτική και την ασφάλεια του Ισραήλ τα επόμενα χρόνια.
Το ρήγμα μεταξύ του κατεστημένου ασφαλείας και της ακροδεξιάς μπορεί να εντοπιστεί στην υπόθεση Έλορ Αζαρία το 2016, όταν ο Αζαρία, στρατιώτης του IDF στην κατεχόμενη πόλη της Χεβρώνας, εκτέλεσε έναν Παλαιστίνιο αφού είχε ήδη ξαπλώσει στο έδαφος τραυματισμένος από πυροβολισμό και δεν αποτελούσε πλέον απειλή. Εκείνη την εποχή, δεξιοί πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του Νετανιάχου, υπερασπίστηκαν τον Αζάρια και μερικοί μάλιστα ζήτησαν χάρη, αντικρούοντας ευθέως τη δήλωση του τότε αρχηγού του επιτελείου του Ισραηλινού Στρατού, Γκάντι Άιζενκοτ, ότι οι ενέργειές του ria ήταν αντίθετες με τους κανόνες του IDF. Το περιστατικό όχι μόνο αποκάλυψε ένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ στρατού και κυβέρνησης, αλλά κατέστησε φανερή τη δύναμη του κινήματος των εποίκων στην ισραηλινή πολιτική σκηνή. Τελικά έπεσε στα μαλακά, με μία ποινή φυλάκισης 9 μηνών.
Οι υπουργοί – έποικοι
Οι ανώτατοι αξιωματούχοι ασφαλείας του Ισραήλ, οι οποίοι είναι επιφορτισμένοι με την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των Ισραηλινών, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υποστηρίζοντας ότι τμήματα της ακροδεξιάς λειτουργούν άμεσα ενάντια στα συμφέροντα της χώρας. Ποιο είναι το πιο ισχυρό όπλο των εξτρεμιστών; Η συμμετοχή στην κυβέρνηση και τη λήψη των αποφάσεων. Ο Μπέζαλελ Σμότριτς, εθνικιστής υπουργός Οικονομικών που εκπροσωπεί το ριζοσπαστικό κίνημα των εποίκων και μέσω άλλης θέσης στο υπουργείο Άμυνας έχει de facto έλεγχο στις πολιτικές υποθέσεις στη Δυτική Όχθη, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Συνελήφθη και ανακρίθηκε το 2005 ως ύποπτος για συμμετοχή σε σχέδιο ανατίναξης αυτοκινητόδρομου.
Ακόμη ένας υπουργός, ο Ιταμαρ Μπεν Γκβιρ, έχει καταδικαστεί πολλές φορές για υποκίνηση ρατσισμού και για την υποστήριξή του σε τρομοκρατική ομάδα. Και οι δύο ζουν σε οικισμούς στη Δυτική Όχθη, προωθούν την προσάρτηση της περιοχής και, μετά τις 7 Οκτωβρίου, έχουν υποστηρίξει τον εποικισμό της Γάζας από Ισραηλινούς. Ο Μπεν Γκβιρ ζήτησε την παραίτηση τόσο του Μπαρ όσο και του υπουργού Άμυνας, Γιόαβ Γκάλαντ, για την αποτυχία τους να αποτρέψουν την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου και την υποστήριξή τους σε συμφωνία απελευθέρωσης ομήρων και κατάπαυσης του πυρός.
