O Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έκλεισε τα 72 του χρόνια πριν από μία εβδομάδα και ένα δώρο που έφτασε στη Μόσχα, έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στο Κρεμλίνο: Ήταν ένα βάζο που έστειλε ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Μπορώ να πω ότι είναι ένα όμορφο βάζο», ανέφερε στο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASSο προεδρικός σύμβουλος Γιούρι Ουσάκοφ. Ερωτηθείς ο Ουσάκοφ αν η αξία του βάζου ήταν κάτω από το όριο μέχρι το οποίο επιτρέπεται να δέχονται δώρα οι Ρώσοι αξιωματούχοι, είπε: «Λίγο παραπάνω».
Ο σύμβουλος του Πούτιν αποκάλυψε μάλιστα ότι ο Ερντογάν είχε στείλει το δώρο στη Μόσχα με μια συγκεκριμένη επιθυμία: Να παραλάβει ο Πούτιν το βάζο, πριν μιλήσουν τηλεφωνικά για να τον συγχαρεί για τα γενέθλιά του.
Τα δώρα έχουν αξία, ακόμη και μεταξύ των ισχυρών ηγετών. Ο Ερντογάν και Πούτιν διατηρούν άλλωστε μια στενή, αλλά αμφίθυμη σχέση. Και οι δύο πλευρές συνεργάζονται οικονομικά. Η Τουρκία θέλει να είναι η πρώτη χώρα μέλος του ΝΑΤΟ που θέλει ενταχθεί στην ομάδα των χωρών BRICS,αν είναι δυνατόν και την ερχόμενη εβδομάδα, στη σύνοδο κορυφής του Καζάν, όπου θα παραστεί ο Ερντογάν.
Οι διπλωματικοί δίαυλοι Μόσχας-Άγκυρας είναι επίσης καλά ανεπτυγμένοι. Η Άγκυρα ενεργεί επανειλημμένα ως μεσολαβητής στον πόλεμο Ρωσίας -Ουκρανίας.
Ρόλος «διαιτητή»
Τώρα, ο Ερντογάν προσπαθεί να παίξει το ρόλο του «διαιτητή» για τη διεξαγωγή ως το τέλος του χρόνου,μιας διεθνούς συνάντησης κορυφής για το Ουκρανικό, με τη συμμετοχή και της Ρωσίας. «Ένας από τους πιο σημαντικούς στόχους αυτής της συνόδου κορυφής είναι η επίτευξη μιας δίκαιης ειρήνης στην Ουκρανία. Δεν μιλάμε βέβαια για ένα σχήμα όπου η Ουκρανία και η Ρωσία κάθονται η μια απέναντι στην άλλη και η Ουκρανία ακούει τις απαιτήσεις της Ρωσίας», εξήγησε ο Ερντογάν.
Η θέση αυτή δεν είναι τυχαία, αφού ο Ερντογάν πιέζει εδώ και μήνες για να αναγνωριστεί επίσημα ως σύνδεσμος μεταξύ της Δύσης και Ρωσίας, όπως και με τη συμφωνία για τα σιτηρά. Όμως μέχρι σήμερα δεν τα έχει καταφέρει. Το Κρεμλίνο πνέει μένεα κατά της Τουρκίας μετά τη σύνοδο κορυφής Ουκρανίας-Ευρώπης στο Ντουμπρόβνικ, στην οποία συμμετείχε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν .
Ρωσικές διπλωματικές πηγές δήλωσαν μάλιστα στη Ναυτεμπορική ότι η διακήρυξη του Ντουμπρόβνικ την οποία υιοθέτησε και η Τουρκία ήταν « ένα σκληρό αντι-ρωσικό κείμενο, ακόμη πιο επιθετικό κατά της Μόσχας και από τα ανακοινωθέντα του ΝΑΤΟ».
Η Τουρκία πάντως, αν και υποστήριξε την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αντιτάχθηκε στις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Επιπλέον, διατηρεί μια πολύ ισχυρή σχέση με τη Μόσχα, τόσο οικονομική όσο και ενεργειακή, με τον αγωγό Turkstream που συνεχίζει να μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στη νότια Ευρώπη, αλλά και με την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού στο Ακούγιου από τη ρωσική εταιρεία Rosatom.
Από «εμπρηστής»… «πυροσβέστης»
Ρωσία και Τουρκία φαίνεται επίσης να έχουν συμφωνήσει για τη στήριξη του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ Ασαντ, παρά το γεγονός ότι οι δύο πλευρές αντιμετώπιζαν η μία την άλλη ως εχθροί στον συριακό εμφύλιο πόλεμο.
Επί μια δεκαετία η Τουρκία εργαζόταν ακούραστα για να ενισχύσει την εξέγερση ενάντια στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ, υποστηρίζοντας τις ισλαμιστικές δυνάμεις. Τώρα όμως ο Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με την ανάγκη να γίνει από «εμπρηστής»… «πυροσβέστης». Συνειδητοποιεί ότι η προτεραιότητα για την Τουρκία είναι να αποτρέψει την εξάπλωση της «πυρκαγιάς» σε γειτονικές χώρες που στο παρελθόν βοήθησε η Άγκυρα να εξαπλωθεί.
Η προσέγγιση με τη Συρία του Άσαντ είναι μια πράξη ρεαλισμού, μετά και την αποκατάσταση των σχέσεων της Δαμασκού με τον υπόλοιπο αραβικό και μουσουλμανικό κόσμο της περιοχής. Επιπλέον, δείχνει την επιθυμία της Τουρκίας να θάψει οριστικά την προσέγγιση με το Ισραήλ , που θεωρείται στρατηγικά λιγότερο σημαντική. Ο Ερντογάν φαίνεται να φοβάται ότι το Ισραήλ μπορεί να επιτεθεί και στη Συρία, μετά το Ιράν, αλλάζοντας δραματικά τον χάρτη της Μέσης Ανατολής.
Πλήρης διάρρηξη σχέσεων με το Ισραήλ
Σύμφωνα μάλιστα με τον Τούρκο πρόεδρο είναι «ουσιαστικό η Ρωσία, η Συρία και το Ιράν να λάβουν αποτελεσματικά αντίμετρα εναντίον αυτής της κατάστασης». Το Ισραήλ-υποστήριξε ο Ερντογάν- «υπονομεύει την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ειρήνη στον κόσμο. Πρέπει να υπερασπιστούμε τη σταθερότητα της Συρίας. Μετά τη Δαμασκό, το Ισραήλ θα κατευθυνθεί βόρεια», είπε ο Τούρκος πρόεδρος, εννοώντας ξεκάθαρα ότι θα επιτεθεί και στην Τουρκία.
Ο Ερντογάν φοβάται επίσης ότι μια κατάρρευση του θεοκρατικού καθεστώτος της Τεχεράνης μετά από μια σφοδρή ισραηλινή επίθεση, μπορεί να οδηγήσει ως και τη δημιουργία Κουρδικού κρατιδίου στο Ιράν,. Το γεγονός αυτό θα ενισχύσει αποσχιστικές , αυτονομιστικές τάσεις και στον Κουρδικό πληθυσμό της Τουρκίας. Σε πολύ σκληρό τόνο μάλιστα ο Ερντογάν είπε ότι «το Ισραήλ είναι η πιο άμεση απειλή για την περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη και αυτοί που είναι υπεύθυνοι για την προστασία της παγκόσμιας ειρήνης πρέπει να βάλουν ένα τέλος σε αυτήν την απειλή».
