Το δεύτερο, σε έξι μήνες, χτύπημα του Ιράν στο ισραηλινό έδαφος με ένα μπαράζ πυραύλων την 1η Οκτωβρίου σηματοδότησε μια σοβαρή κλιμάκωση στη συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ των δύο περιφερειακών δυνάμεων. Όλος ο κόσμος περιμένει τώρα την απάντηση του Ισραήλ.
Μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια, στην Τεχεράνη τον Ιούλιο και τις πιο πρόσφατες δολοφονίες του ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, άλλων κορυφαίων στελεχών της λιβανέζικής τρομοκρατικής οργάνωσης, αλλά και ενός στρατηγού των Φρουρών της Επανάστασης (IRGC) στη Βηρυτό, το Ιράν εξαπέλυσε μια απροκάλυπτη, ουσιαστική και άμεση επίθεση εναντίον του ορκισμένου εχθρού του.
Η σύγκρουση Ιράν-Ισραήλ κινδυνεύει τώρα να ωθήσει ολόκληρη τη Μέση Ανατολή στα πρόθυρα ενός ολοκληρωτικού, περιφερειακού πολέμου. Ανεξάρτητα από το αν θα λάβει χώρα αυτός ο πόλεμος, η ανταλλαγή επιθέσεων από το Ιράν και το Ισραήλ έχει ήδη οδηγήσει σε μια νέα περιφερειακή εξίσωση ισχύος που θα διαρκέσει πολύ πέρα από αυτή τη συγκεκριμένη αντιπαράθεση, προειδοποιεί το Foreign Policy και επισημαίνει 7 αλλαγές στρατηγικής που έχουν γίνει ορατές εκ μέρους της Τεχεράνης.
Περιορίζεται η εξάρτηση από τον Άξονα
Πρώτον, με τον Αλί Χαμενεΐ να κάνει κουμάντο η βάση της εθνικής ασφάλειας και της στρατιωτικής στρατηγικής του Ιράν μετατοπίζεται σταδιακά από την εξάρτηση από πολιτοφυλακές – συμμάχους στην περιοχή σε μια νέα μορφή αποτροπής. Αυτή η βαθιά μεταμόρφωση μπορεί να παρατηρηθεί στην αντικατάσταση βασικών προσωπικοτήτων στη στρατιωτική οργάνωση του Ιράν με τους σκληροπυρηνικούς να έχουν ξεκάθαρα το πάνω χέρι.
Η στρατηγική της γκρίζας ζώνης του Ιράν, η οποία έδινε προτεραιότητα στην έμμεση σύγκρουση από μη κρατικούς συμμάχους, συμπεριλαμβανομένης της Χαμάς και της Χεζμπολάχ, γίνεται τώρα μια συμπληρωματική προσέγγιση.
Τέλος στη «στρατηγική της υπομονής»
Δεύτερον, το Ιράν έχει επίσης εγκαταλείψει τη στάση της «στρατηγικής υπομονής». Από το τέλος του αιματηρού οκταετούς πολέμου με το Ιράκ, οι Ιρανοί στρατιωτικοί ηγέτες υιοθέτησαν μια κρυφή στρατηγική που βασιζόταν στην απορρόφηση χτυπημάτων, με προσεχτικά αντίποινα σε μια στιγμή της επιλογής τους.
Παρόλα αυτά, δεκαετίες συνεχών ισραηλινών σαμποτάζ σε ιρανικό έδαφος υποβάθμισαν τη «στρατηγική ασάφεια» του Ιράν σε αυτό που έγινε γνωστό ως παθητική στρατηγική υπομονή, που χαρακτηρίστηκε από έλλειψη αντεκδίκησης. Αυτή τώρα εγκαταλείπεται.
Δυναμικά αντίποινα
Τρίτον, το Ιράν έχει πλέον καθιερώσει μια δημόσια διακριτή πολιτική για την αποτροπή. Τα δυναμικά αντίποινα των Φρουρών της Επανάστασης ανέδειξαν τη βούληση και την ικανότητα του Ιράν να πραγματοποιήσει μια καταστροφική επίθεση στο Ισραήλ. Σε αντίθεση με το πρώτο χτύπημα τον Απρίλιο, όπου οι περισσότεροι ιρανικοί πύραυλοι και μη επανδρωμένα αεροσκάφη αναχαιτίστηκαν, το δεύτερο χτύπημα πυραύλων αποδείχθηκε πιο επιτυχημένο, διαπερνώντας ισραηλινά προηγμένα αμυντικά συστήματα.
Παρά το γεγονός ότι το Ισραήλ διαθέτει μία από τις καλύτερες αεράμυνες στον κόσμο, εξοπλισμένη με την πιο εξελιγμένη αντιπυραυλική τεχνολογία, αρκετοί ιρανικοί πύραυλοι κατάφεραν να χτυπήσουν βασικά αεροδρόμια στο Ισραήλ. Αυτό υπογραμμίζει την κεντρική θέση της πυραυλικής ισχύος στη στρατηγική εθνικής ασφάλειας του Ιράν. Οι πυραυλικές του ικανότητες πιθανότατα θα παραμείνουν αδιαπραγμάτευτες σε μελλοντικές συνομιλίες με τη Δύση. Η Τεχεράνη μπορεί τώρα να έχει περαιτέρω κίνητρα για να ενισχύσει τις στρατιωτικές της ικανότητες, οι οποίες θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν την ανάπτυξη μαχητικών αεροσκαφών Sukhoi Su-35, την αγορά συστημάτων αντιπυραυλικής άμυνας ρωσικής κατασκευής και την επέκταση της στρατιωτικής συνεργασίας με τη Μόσχα.
Η νέα κόκκινη γραμμή
Τέταρτον, η νέα κόκκινη γραμμή του Ιράν προς το Ισραήλ έχει επίσης καθοριστεί. Για σχεδόν 15 χρόνια, το Τελ Αβίβ έχει πραγματοποιήσει καταστροφικά πλήγματα σε ιρανικές στρατιωτικές βάσεις στη Συρία, στοχεύοντας ακόμη και Ιρανούς ανώτερους στρατηγούς. Ωστόσο, ο βομβαρδισμός του Ισραήλ στο προξενείο του Ιράν στη Δαμασκό στις αρχές Απριλίου πέρασε ένα κρίσιμο όριο, ωθώντας το Ιράν να αντεπιτεθεί στο Ισραήλ με ένα μπαράζ λιγότερο προηγμένων πυραύλων και drones δύο εβδομάδες αργότερα. Αυτό σηματοδότησε μια κατάρρευση των παραδοσιακών κόκκινων γραμμών του Ιράν με το Ισραήλ.
Σε απάντηση στις συνεχιζόμενες ισραηλινές ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της δολοφονίας ενός ηγέτη της Χαμάς στην Τεχεράνη και της Χεζμπολάχ στη Βηρυτό, τα αντίποινα του Ιράν είχαν στόχο να αποκαταστήσουν ένα επίπεδο αποτροπής. Στο επόμενο χτύπημά του το Ιράν πέρασε δύο σημαντικές κόκκινες γραμμές: να χτυπήσει το ισραηλινό έδαφος από το δικό του έδαφος και να στοχεύσει ένα κράτος με πυρηνικά όπλα.
Είναι ενδιαφέρον ότι το Ιράν έπληξε το έδαφος μιας άλλης πυρηνικής δύναμης, του Πακιστάν, λιγότερο από 10 μήνες νωρίτερα. Το μήνυμα της Τεχεράνης ήταν σαφές: Η ιερότητα της επικράτειάς της είναι μια θεμελιώδης κόκκινη γραμμή τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την κοινωνία, ακόμα κι αν δεν μπορεί να προστατεύσει πλήρως τις στρατιωτικές της βάσεις στο Λεβάντε από τις ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές. Χωρίς να υπάρχει σταθερά καθιερωμένη κόκκινη γραμμή για τον περιορισμό του ιρανο-ισραηλινού ανταγωνισμού, και οι δύο πλευρές πιθανότατα θα επιδιώξουν να ξαναχαράξουν τα σύνορα μέσω της συνέχισης των επιδρομών, ιδιαίτερα ενόψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ φέτος.
Αύξηση της επιρροής στον αραβικό κόσμο
Πέμπτον, η επιρροή του Ιράν στον αραβικό δρόμο έχει προφανώς αυξηθεί. Τα κέρδη της ήπιας δύναμης από αυτή την πρόσφατη επίθεση θα μπορούσαν ενδεχομένως να αποκαταστήσουν τη δημοτικότητα του Ιράν στον μουσουλμανικό κόσμο, η οποία αμαυρώθηκε από την ακλόνητη υποστήριξη της Τεχεράνης στο καθεστώς Άσαντ της Συρίας. Από τον πόλεμο με τη Χαμάς στη Γάζα, η υποστήριξη του Ιράν μεταξύ των Παλαιστινίων και των αραβικών κοινοτήτων έχει αυξηθεί σημαντικά.
Η νίκη του Μασούντ Πεζεσκιάν στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές του Ιράν, σε συνδυασμό με μια ισχυρή φωνή περιφερειακής συνεργασίας με επικεφαλής τον Αντιπρόεδρο Στρατηγικών Υποθέσεων Μοχάμαντ Τζαβάντ Ζαρίφ και τον υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αράγκτσι, μπορεί να συμβάλει στη μείωση της έντασης μεταξύ της Τεχεράνης και των αραβικών κρατών του Περσικού Κόλπου. . Παρόλα αυτά, το Ιράν εξακολουθεί να στερείται ισχυρής περιφερειακής πρωτοβουλίας και μπορεί να αντιμετωπίσει προκλήσεις για την πλήρη αξιοποίηση αυτής της ευκαιρίας και τη μετατροπή αυτής της επιρροής σε απτές αλλαγές στην περιφερειακή ρύθμιση ισχύος.
Ανάπτυξη πυρηνικών όπλων
Έκτον, η επιχείρηση αντιποίνων του Ισραήλ κατά του Ιράν θα μπορούσε να μεταμορφώσει δραστικά την πυρηνική πολιτική της Τεχεράνης. Υπάρχουν ισχυρές φωνές στο Ιράν, κυρίως στο στρατόπεδο των σκληροπυρηνικών, που υποστηρίζουν την επιδίωξη της πυρηνικής ενέργειας ως στρατηγικού μέσου για την αποκατάσταση της πλήρους αποτροπής της χώρας. Τονίζουν ότι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο του Ιράν είναι η απόφαση να αναπτύξει πλήρως πυρηνικά όπλα.
Το σκεπτικό πίσω από αυτό το επιχείρημα θα μπορούσε να αποκτήσει σημαντική ώθηση μετά από οποιαδήποτε πιθανή ισραηλινή επίθεση αντιποίνων στην ιρανική πυρηνική υποδομή, σημείωνει το Foreign Policy. Ως αποτέλεσμα, η προοπτική οποιουδήποτε ισραηλινού στρατιωτικού χτυπήματος μπορεί να χρησιμεύσει για να επιταχύνει περαιτέρω την επιδίωξη της Τεχεράνης για πυρηνική ενέργεια. Η εμμονή της Δύσης με τον πλήρη αφοπλισμό του Ιράν, σε συνδυασμό με τη χορήγηση λευκής επιταγής στο Ισραήλ για να πιέσει τις συνδεόμενες με την Τεχεράνη πολιτοφυλακές στο Λεβάντε, ακόμη και στο έδαφος του Ιράν, μπορεί να έχει μια ακούσια συνέπεια: ένα Ιράν με πυρηνικά όπλα.
Σύγκρουση τεχνολικής υπεροχής και γεωπολιτικής ισχύος
Έβδομο, αυτή η σύγκρουση είναι μία μάχη μεταξύ της τεχνολογικής ισχύος και της γεωπολιτικής ισχύος. Ενώ το Ιράν επωφελείται από σημαντικά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα, η αχίλλειος πτέρνα του Ισραήλ βρίσκεται στη γεωπολιτική του ευπάθεια, που περιορίζεται σε ένα μικρό έδαφος μεταξύ του ποταμού Ιορδάνη και της Μεσογείου. Αυτή η γεωπολιτική διαφορά έχει διαμορφώσει τις στρατηγικές τους καθώς το Ιράν έχει ευνοήσει τις επιχειρήσεις του στη γκρίζα ζώνη που υποστηρίζονται από το δίκτυο των εξτρεμιστικών οργανώσεων που το στηρίζουν, ενώ το Ισραήλ βασίζεται στη στρατηγική του πρώτου σοκ και προληπτικού χτυπήματος που έχει τις ρίζες της στην τεχνολογική υπεροχή.
Αν και η τεχνολογία διαδραματίζει ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στις στρατιωτικές επιχειρήσεις, οι γεωπολιτικοί παράγοντες εξακολουθούν να είναι σημαντικοί για τη διαμόρφωση της τροχιάς των περιφερειακών ανταγωνισμών. Η τεχνολογία διαβρώνει το βάρος των διαρκών γεωπολιτικών πραγματικοτήτων, αλλά δεν μπορεί ποτέ να τις διαγράψει πλήρως.
Το Ισραήλ, που έχει αυτή τη στιγμή το πάνω χέρι, θέλει να αλλάξει μια για πάντα την ισορροπία ισχύος στη Μέση Ανατολή. Θέλει μία «αναμορφωμένη» Μέση Ανατολή. Δεν αποκλείεται ωστόσο να καταλήξουμε σε μία Μέση Ανατολή στην οποία το Ιράν το έχει στα χέρια του μία πυρηνική βόμβα.
