Ήταν Ιανουάριος του 2020 όταν ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί προσγειωνόταν στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης επιστρέφοντας νύχτα από Δαμασκό.
Ο Σουλεϊμανί ήταν επικεφαλής της περιβόητης Δύναμης Κουντς του Ιράν, της μυστικής, ελίτ μονάδας του Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, ειδικευμένης σε επιχειρήσεις στο εξωτερικό.
Η Κουντς ήταν υπεύθυνη για τον οπλισμό, την εκπαίδευση, τη χρηματοδότηση και τη διεύθυνση των δυνάμεων των «πληρεξουσίων» του Ιράν από το Ιράκ και τον Λίβανο ως τα Παλαιστινιακά Εδάφη και όχι μόνο. Εκείνη την εποχή, ο Σουλεϊμανί ήταν ίσως ο δεύτερος πιο ισχυρός άνδρας στο Ιράν, μετά τον Ανώτατο Ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Καθώς η συνοδεία του Σουλεϊμανί έφευγε από το αεροδρόμιο, ένας πύραυλος, εκτοξευθείς από drone, τον σκότωσε ακαριαία.
Σε εκείνη την επίθεση το Ισραήλ παρείχε πληροφορίες για να βοηθήσει στον εντοπισμό του Σουλεϊμανί. Αλλά το drone και η επιχείρηση ήταν made in USA. Η εντολή δολοφονίας είχε δοθεί από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και όχι από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
Ο Μπίμπι μας απογοήτευσε
«Ποτέ δεν θα ξεχάσω ότι ο Μπίμπι Νετανιάχου μας απογοήτευσε», θα πει αργότερα ο πρώην πρόεδρος Τραμπ σε μια ομιλία του αναφερόμενος στη δολοφονία του Σουλεϊμανί.
Ο Τραμπ πίστευε και δεν το έκρυψε σε άλλη του συνέντευξη ότι το Ισραήλ θα έπρεπε να έχει πιο ενεργό ρόλο στην επίθεση.
Εκείνη την εποχή εκτιμάτο ότι ο Νετανιάχου, –καίτοι επιδοκίμασε τη δολοφονία– ανησυχούσε ότι η άμεση ισραηλινή ανάμειξη θα μπορούσε να προκαλέσει μια μεγάλης κλίμακας επίθεση εναντίον του Ισραήλ, είτε από το Ιράν απευθείας είτε από τους «πληρεξουσίους» του στον Λίβανο και τα Παλαιστινιακά Εδάφη.
Το Ισραήλ διεξήγαγε μεν έναν σκιώδη πόλεμο με το Ιράν, αλλά κάθε πλευρά πρόσεχε να κρατήσει τη σύγκρουση εντός συγκεκριμένων ορίων, από φόβο μήπως προκαλέσει την απέναντι σε μεγαλύτερης κλίμακας σύρραξη.
Μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, τον Απρίλιο του 2024 έτους, ο ίδιος Μπενιαμίν Νετανιάχου διέτασσε τα ισραηλινά αεροσκάφη να βομβαρδίσουν ένα κτίριο στο ιρανικό διπλωματικό συγκρότημα στη Δαμασκό, σε πολύ κοντινή απόσταση από τα πάλαι ποτέ ανάκτορα του Σάχη, σκοτώνοντας μεταξύ άλλων δύο Ιρανούς στρατηγούς.
Ακολούθησε ο Ιούλιος. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός έδωσε το πράσινο φως για τη δολοφονία ανώτατου στρατιωτικού διοικητή της Χεζμπολάχ, (Φουάντ Σουκρ) σε αεροπορική επιδρομή στη Βηρυτό.
Η «απάντηση» του σημερινού προέδρου των ΗΠΑ σε αυτό το επεισόδιο ήταν… βρισιές, αν τουλάχιστον πιστέψουμε το νέο βιβλίο του Μπομπ Γούντγουορντ, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν έμεινε άναυδος όταν ο πρωθυπουργός του Ισραήλ άρχισε να κλιμακώνει μια σύγκρουση που ο Λευκός οίκος προσπαθούσε επί μήνες να περατώσει.
Γίνεστε κράτος – ταραξίας
«Ξέρετε, η αντίληψη για το Ισραήλ σε όλο τον κόσμο είναι ότι όλο και περισσότερο γίνεστε ένα κράτος – ταραξίας», φέρεται να του είπε ο πρόεδρος Μπάιντεν σε μία συνομιλία τους.
Ο ίδιος πρωθυπουργός, που χαρακτηριζόταν διστακτικός από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ, στη συνέχεια επικρινόταν ως υπερβολικά επιθετικός από τον διάδοχό του.
Η καθοριστική 7η Οκτωβρίου 2023
Αυτό που χωρίζει τα δύο επεισόδια και αλλάζει τα πάντα είναι φυσικά η 7η Οκτωβρίου 2023 – η πιο αιματηρή μέρα στην ιστορία του Ισραήλ και μια πολιτική, στρατιωτική και μυστική αποτυχία καταστροφικών διαστάσεων.
Αυτό που ενώνει τις δύο στιγμές, ωστόσο, είναι ότι ο Νετανιάχου συνεχίζει με τον ένα ή τον άλλον τρόπο να αψηφά τη βούληση ενός προέδρου των ΗΠΑ.
Και οι δύο παράγοντες βοηθούν να εξηγηθεί ο τρόπος με τον οποίο το Ισραήλ συνεχίζει να διεξάγει τον τρέχοντα πόλεμο.
Οι πιο πρόσφατοι πόλεμοι του Ισραήλ ολοκληρώθηκαν μετά από μερικές εβδομάδες, όταν οι διεθνείς πιέσεις αυξήθηκαν τόσο πολύ που οι Ηνωμένες Πολιτείες επέμειναν στην κατάπαυση του πυρός.
Όμως η αγριότητα και το εύρος της επίθεσης της Χαμάς κατά του Ισραήλ και ο αντίκτυπος στην ισραηλινή κοινωνία έδειξαν ότι ο τρέχων πόλεμος θα ήταν διαφορετικός από οποιαδήποτε άλλη πρόσφατη σύγκρουση.
Για μια αμερικανική κυβέρνηση που ρίχνει όπλα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων στο Ισραήλ, οι θάνατοι και τα δεινά Παλαιστινίων αμάχων στη Γάζα είναι γεγονότα βαθιά δυσάρεστα και άβολα και πολιτικώς επιζήμια. Οι επικριτές της Αμερικής στην περιοχή, βλέποντας την ανικανότητα της υπερδύναμης να επηρεάσει τον μεγαλύτερο αποδέκτη της αμερικανικής βοήθειας νιώθουν σαστισμένοι.
Ακόμη και όταν τα αμερικανικά αεροσκάφη συμμετείχαν στην απόκρουση των ιρανικών επιθέσεων στο Ισραήλ τον Απρίλιο – ξεκάθαρη ένδειξη ότι ασφάλεια του Ισραήλ καλύπτεται από τον μεγαλύτερο σύμμαχό του – το Ισραήλ συνέχισε να καταπολεμά κάθε προσπάθεια να αλλάξει η πορεία του πολέμου.
Αυτό το καλοκαίρι, το Ισραήλ επέλεξε να κλιμακώσει τη σύγκρουσή του με τη Χεζμπολάχ, χωρίς να ζητήσει προηγούμενη έγκριση από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Αντοχή και μεσσιανισμός
Ως ο μακροβιότερος πρωθυπουργός του Ισραήλ, ο Νετανιάχου έχει μάθει ύστερα από 20 και πλέον χρόνια εμπειρίας ότι η πίεση των ΗΠΑ είναι κάτι που μπορεί να αντέξει, αν όχι να αγνοήσει. Ο Νετανιάχου γνωρίζει ότι οι ΗΠΑ, ιδιαίτερα σε έτος εκλογών, δεν θα λάβουν μέτρα που τον αναγκάζουν να απομακρυνθεί από την πορεία που έχει χαράξει. Ενώ, σε κάθε περίπτωση, μέσα του πιστεύει ότι πολεμά και τους εχθρούς της Αμερικής.
Οσον αφορά την τελευταία κλιμάκωση, θα ήταν λάθος να υποθέσουμε ότι ο Νετανιάχου δρα εκτός του mainstream ισραηλινού πλαισίου. Αν μη τι άλλο, η πίεση πάνω του είναι τώρα ακόμη πιο σκληρή για να χτυπήσει σκληρότερα τη Χεζμπολάχ, αλλά και το Ιράν.
Είναι άλλωστε ενδεικτικό πως όταν παρουσιάστηκε ένα σχέδιο εκεχειρίας από τις ΗΠΑ και τη Γαλλία τον περασμένο μήνα, η κριτική για την προτεινόμενη κατάπαυση πυρός 21 ημερών προήλθε από την αντιπολίτευση, αριστερή και δεξιά.
Το Ισραήλ είναι αποφασισμένο να συνεχίσει τους πολέμους του τώρα, όχι μόνο επειδή πιστεύει ότι μπορεί να αντέξει τη διεθνή πίεση, αλλά και επειδή τα επίπεδα ανοχής του στις απειλές που αντιμετωπίζει έχουν αλλάξει μετά την 7η Οκτωβρίου.
Η Χεζμπολάχ έχει δηλώσει εδώ και χρόνια τον στόχο της να εισβάλει στη Γαλιλαία στο βόρειο Ισραήλ. Τώρα που το ισραηλινό κοινό γνώρισε από κοντά τι πραγματικά είναι οι ένοπλοι που εισάβελαν στα κιμπούτς και τα σπίτια τους, τον περασμένο Οκτώβριο, αυτή η απειλή δεν μπορεί να ανασχεθεί, πρέπει να εξαλειφθεί.
Συνηθίζοντας τον κίνδυνο
Η αντίληψη του Ισραήλ για τον κίνδυνο έχει επίσης αλλάξει. Οι μακροχρόνιες αντιλήψεις περί στρατιωτικών κόκκινων γραμμών στην περιοχή έχουν εξανεμιστεί.
Τον περασμένο χρόνο έχουν διαπραχθεί πράξεις που θα μπορούσαν, μέχρι πρόσφατα, να έχουν οδηγήσει σε μια ολοκληρωτική σύγκρουση, με βόμβες και πυραύλους να πέφτουν στην Τεχεράνη, τη Βηρυτό, το Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ.
Το Ισραήλ δολοφόνησε τον επικεφαλής της Χαμάς ενώ ήταν φιλοξενούμενος των Ιρανών στην Τεχεράνη. Εχει επίσης εξολοθρεύσει ολόκληρη την ηγεσία της Χεζμπολάχ, συμπεριλαμβανομένου του Χασάν Νασράλα. Εχει δολοφονήσει ανώτερους Ιρανούς αξιωματούχους μέσα σε διπλωματικά κτίρια στη Συρία.
Η Χεζμπολάχ έχει εκτοξεύσει περισσότερους από 9.000 πυραύλους, ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά ισραηλινών πόλεων και βαλλιστικούς πυραύλους στο Τελ Αβίβ.
Οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούτι στην Υεμένη έχουν επίσης εκτοξεύσει μεγάλους πυραύλους στις πόλεις του Ισραήλ, οι οποίοι αναχαιτίστηκαν από την ισραηλινή άμυνα. Το Ιράν έχει εξαπολύσει όχι μία, αλλά δύο επιθέσεις κατά του Ισραήλ τους τελευταίους έξι μήνες, με περισσότερα από 500 drones και πυραύλους. Ενώ το Ισραήλ έχει εισβάλει στον Λίβανο.
Οποιοδήποτε από αυτά τα γεγονότα θα μπορούσε, στο παρελθόν, να έχει επισπεύσει έναν περιφερειακό πόλεμο. Το γεγονός ότι δεν το έχουν κάνει, αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο θα αποφασίσει την επόμενη κίνησή του ένας υπό κανονικές συνθήκες «επιφυλακτικός» και δύσκολος στο ρίσκο Ισραηλινός πρωθυπουργός.
