Skip to main content

6 ώρες στα χέρια της Χαμάς: Πώς έπεσε η ισραηλινή βάση Nahal Oz στις 7 Οκτωβρίου

Τρομοκράτες της Χαμάς εισβάλουν σε ισραηλινό έδαφος και αρχίζουν τη σφαγή – REUTERS/Mohammed Fayq Abu Mostafa

Ελάχιστοι στρατιώτες στη βάση ήταν οπλισμένοι - Πολλοί υποπτεύονταν μέρες πριν ότι κάτι περίεργο συμβαίνει - Οι προειδοποιήσεις τους δεν εισακούστηκαν - Το χρονικό της σφαγής και τα αναπάντητα ερωτήματα

Έναν χρόνο μετά τις επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, τίθενται ακόμη σκληρά ερωτήματα στο Ισραήλ σχετικά με την πιο θανατηφόρα ημέρα στην ιστορία του, όταν ο ισχυρός στρατός της χώρας φάνηκε να πιάνεται στον ύπνο. Όσοι βρίσκονταν στη βάση Nahal Oz έζησαν τον απόλυτο τρόμο. Πολλοί δεν επέζησαν.

Το BBC συγκέντρωσε αναφορές που δόθηκαν σε οικογένειες για το τι συνέβη στη στρατιωτική βάση που φύλαγε τα σύνορα με τη Γάζα. Η βάση του Nahal Oz καταλήφθηκε από ένοπλους της Χαμάς το πρωί της 7ης Οκτωβρίου και περισσότεροι από 60 Ισραηλινοί στρατιώτες φέρεται να σκοτώθηκαν – ενώ άλλοι κρατήθηκαν όμηροι.

Ο στρατός του Ισραήλ δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει την επίσημη έρευνά του για το τι συνέβη εκεί εκείνη την ημέρα, αλλά έχει ήδη ενημερώσει τους συγγενείς όσων σκοτώθηκαν εκεί και κάποιοι μοιράστηκαν τις λεπτομέρειες αυτές με το βρετανικό δίκτυο. Αυτές είναι το πλησιέστερο που έχουμε σε έναν επίσημο απολογισμό για το τι συνέβη εκείνη την ημέρα. Οι δημοσιογράφοι του BBC μίλησαν επίσης με επιζώντες, είδαν μηνύματα από τους ανθρώπους, που έπεσαν νεκροί και άκουσαν ηχογραφήσεις από τη στιγμή της επίθεσης, διαμορφώνοντας έτσι μία ολοκληρωμένη εικόνα για τον τρόπο, την ταχύτητα και την έκταση της εισβολής.

Κατέληξε στα ακόλουθα:

  • Πολλοί στρατιώτες είχαν αντιληφθεί ύποπτη δραστηριότητα στη βάση πριν από τις 7 Οκτωβρίου.
  • Οι στρατιώτες παρατήρησαν μια απότομη διακοπή της δραστηριότητας της Χαμάς τις ημέρες πριν από την επίθεση
  • Πολλά ισραηλινά στρατεύματα εκεί ήταν άοπλα και τα επίσημα πρωτόκολλα είχαν στρατιώτες να στέκονται πίσω όταν δέχονταν επίθεση, αντί να προελαύνουν
  • Ορισμένος εξοπλισμός παρακολούθησης είτε ήταν εκτός λειτουργίας είτε μπορούσε να καταστραφεί από τη Χαμάς με ευκολία

Όλα τα παραπάνω εγείρουν ερωτήματα. Γιατί τόσο λίγοι στρατιώτες ήταν οπλισμένοι σε μια βάση τόσο κοντά στα σύνορα, γιατί οι διοικητές δεν ανταποκρίθηκαν στις πληροφορίες και τις προειδοποιήσεις, γιατί πέρασε τόσος πολύς χρόνος να φτάσουν ενισχύσεις; Μήπως τελικά η ίδια η υποδομή της βάσης είχε αφήσει τους εκεί στρατιώτες απροστάτευτους;

LIVE: Το πρώτο δημόσιο κήρυγμα Χαμενεΐ εδώ και 5 χρόνια – Ανάφλεξη σε όλα τα μέτωπα, παγκόσμιος συναγερμός για την απάντηση του Ισραήλ στο Ιράν

Το BBC υπέβαλε τα ερωτήματα στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις (IDF), που απάντησαν λέγοντας ότι ήταν εν μέσω μιας «ενδελεχούς έρευνας για τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων στο Nahal Oz, και τις συνθήκες που προηγήθηκαν».

Στις 7 Οκτωβρίου, η Σάρον (δεν είναι το πραγματικό της όνομα) ξεκίνησε τη βάρδιά της στο Nahal Oz, περίπου ένα χιλιόμετρο από τον φράχτη στα σύνορα της Γάζας, στις 04:00. Ήταν μέλος της στρατιωτικής μονάδας της βάσης που αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες – γνωστή ως Tatzpitaniyot στα εβραϊκά. Ο ρόλος τους ήταν να μελετούν πλάνα ζωντανής παρακολούθησης που καταγράφονταν από κάμερες κατά μήκος του φράχτη.

Οι γυναίκες δούλευαν με βάρδιες στην πολεμική αίθουσα της βάσης, ή αλλιώς στο Χαμάλ, παρακολουθώντας τη Γάζα μέσα από μια τράπεζα οθονών όλο το 24ωρο. Το Hamal είναι ένα δωμάτιο χωρίς παράθυρα που προστατεύεται από μια συμπαγή πόρτα και τοίχους, με αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας. Ο Ισραηλινός Στρατός είπε σε οικογένειες ανθρώπων στη βάση εκείνη την ημέρα ότι οι περισσότερες γυναίκες ήταν άοπλες όπως και άλλοι στρατιώτες.

Ο στρατηγός Ίσραελ Ζιβ, πρώην επικεφαλής της Διεύθυνσης Επιχειρήσεων των IDF, είπε στο BBC ότι κατά τη διάρκεια της θητείας του, δεν υπήρχαν ποτέ άοπλοι στρατιώτες σε παραμεθόριες περιοχές. «Δεν έχει νόημα… Ο στρατιώτης είναι για το όπλο», λέει. Το ένοπλο επιτελείο στο Nahal Oz εκείνη την ημέρα περιελάμβανε μια μονάδα στρατιωτών πεζικού από την ταξιαρχία Golani του IDF.

Οι Tatzpitaniyot είχαν παρατηρήσει μια κλιμάκωση της ύποπτης δραστηριότητας στην άλλη πλευρά του φράχτη και ενημέρωσαν για αυτή. Μάλιστα και στρατιώτες άλλων μονάδων στη βάση συμμερίζονταν τις ανησυχίες αυτές. Τις ημέρες λίγο πριν από τις 7 Οκτωβρίου, ωστόσο, τα πράγματα είχαν ηρεμήσει. «Δεν γινόταν τίποτα και αυτό μας τρόμαζε», θυμάται ένας στρατιώτης πεζικού που σταθμεύει στη βάση. «Όλοι ένιωθαν ότι ήταν περίεργο. Δεν είχε λογική».

Η αποτυχία του Ισραηλινού Στρατού να καταλάβει τι συνέβαινε οφείλεται σε «υπερβολική αλαζονεία», σχολίασε ο στρατηγός Ζιβ. Η σκέψη ότι «η Χαμάς δεν θα επιτεθεί, δεν θα τολμούσε και ότι ακόμα κι αν ναι, δεν είναι ικανή». «Πήγαμε για ύπνο στις 6 Οκτωβρίου νομίζοντας ότι υπάρχει μια γάτα εκεί πέρα ​​και ξυπνήσαμε στις 7 και υπήρχε μια τίγρη».

05:30 πμ – Προειδοποίηση για ρουκέτες και πυραύλους

Στις 05:30, μέλη των Golani ετοιμάστηκαν να ξεκινήσουν μια περιπολία με τζιπ κατά μήκος της ισραηλινής πλευράς του φράχτη – κάτι που έκαναν πριν ξημερώσει κάθε πρωί. Αλλά στη συνέχεια έλαβαν οδηγίες από τους ανωτέρους τους να καθυστερήσουν την περιπολία και να υποχωρήσουν λόγω απειλής αντιαρματικών πυραύλων, είπαν τρεις εξ αυτών στο BBC. «Υπήρχε μια προειδοποίηση. Απαγορευόταν να ανέβεις τη διαδρομή δίπλα στον φράχτη», θυμάται κάποιος.

Ένας άλλος Golani, ο 21χρονος Σίμον Μάλκα, είπε ότι μια τέτοια προειδοποίηση ήταν ασυνήθιστη αλλά όχι πρωτόγνωρη, επομένως δεν το σκέφτηκαν καθόλου. «Για εμάς, ήταν απλώς άλλη μια μέρα. Θυμάμαι στις 6:00 να λέμε ότι θα ξανακοιμηθούμε γιατί είναι Σάββατο». Μέχρι τις 06:20 η Χαμάς είχε αρχίσει να εκτοξεύει ρουκέτες, αλλά και πάλι ο Σαρόν λέει ότι αυτό δεν φαινόταν αμέσως ανησυχητικό – είχε βιώσει επιθέσεις με ρουκέτες στο παρελθόν και η βάση ήταν καλά θωρακισμένη εναντίον τους. «Συνήθως είναι πέντε λεπτά επίθεσης και μετά ένα διάλειμμα», λέει. Αυτή τη φορά όμως δεν υπήρξε διάλειμμα.

06:30 πμ – Καταιγίδα της Χαμάς προς τον φράχτη

Περίπου στις 06:30, η Σάρον λέει ότι μπορούσε να δει τις δυνάμεις της Χαμάς να πλησιάζουν. Οι Tatzpitaniyot απέστειλαν ασυρμάτους στις επίγειες δυνάμεις για να τους ειδοποιήσουν. «Προς όλους τους σταθμούς, τέσσερις άνθρωποι τρέχουν στον φράχτη», ανακοίνωσε μια από τις νεαρές γυναίκες, με τη φωνή της να τρέμει ελαφρά. «Εντοπίζω δύο ένοπλους ανθρώπους που τρέχουν στον φράχτη», ακούγεται να συμπληρώνει ο Ρόνι Έσελ, στο ηχητικό που έχει στα χέρια του το BBC. Ο Ρόνι θα έπεφτε λίγες ώρες αργότερα νεκρός.

Ο διοικητής διέταξε ένα Namer να κατευθυνθεί προς τον φράχτη. Αλλά δεν μπορούσαν να δουν καμία εισβολή. Αυτό το λεγόμενο σιδερένιο τείχος θεωρούνταν από καιρό από τον Ισραηλινό Στρατό και τους ανθρώπους σε όλο το Ισραήλ ως αδιαπέραστο. Ωστόσο οι βάσεις κατά μήκος του άρχισαν να αναφέρουν παραβιάσεις. Οι «μαχητές» της Χαμάς ο ένας μετά τον άλλο περνούσαν σε ισραηλινό έδαφος. Ο στρατηγός Zιν λέει ότι η ευκολία με την οποία διέσχισαν τον φράχτη έδειξε τα ελαττώματα σε ένα φράγμα που θεωρούσαν απροσπέλαστο. «Όπως είδατε, δύο φορτηγά θα μπορούσαν να έρθουν και να το σπρώξουν. Δεν ήταν τίποτα. Ακόμα κι αν υπήρχε ναρκοπέδιο 50 ή 60 μέτρων εκεί, θα καθυστερούσε τη Χαμάς μόνο για λίγες ώρες».

Λίγο πριν από τις 06:40, ένα παρατηρητήριο στο Nahal Oz χτυπήθηκε και υπέστη ζημιές από πύραυλο, σύμφωνα με τις ενημερωτικές σημειώσεις των IDF προς τις οικογένειες των θυμάτων, που κοινοποιήθηκαν στο BBC. Ένα σύστημα παρακολούθησης ελεύθερων σκοπευτών τέθηκε σε λειτουργία από το Hamal – το κέντρο της βάσης – και ένας αξιωματικός επιχείρησε να πυροβολήσει εξ αποστάσεως ενόπλους που προσπαθούσαν να περάσουν τα σύνορα, είπε ο Ισραηλινός Στρατός στις οικογένειες. Αξιωματικοί του πεζικού ενώθηκαν με τις Tatzpitaniyot στο Hamal. Η Σάρον θυμάται έναν διοικητή που έφτασε με τις πιτζάμες του.

Και στη συνέχεια, καθώς ένοπλοι συνέχισαν να πυροβολούν τις κάμερες παρακολούθησης, οι οθόνες παρακολούθησης στο Hamal άρχισαν να σκοτεινιάζουν.

Μόλις 100 μέτρα από το σημείο που δούλευαν οι Tatzpitaniyot, ένα από τα 5 αερόστατα παρατήρησης των IDF ήταν εκτός λειτουργίας. Πέντε φορτηγά της Χαμάς εισέβαλαν και άρχισαν να πυροβολούν. Δεκάδες ακόμη τρομοκράτες ήταν πάνω σε μηχανάκια.

07:00 πμ – Η Χαμάς φτάνει στο Hamal

Λίγο μετά τις 07:00 ήρθε η στιγμή που όλοι φοβούνταν και κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί. Ένοπλοι της Χαμάς βρίσκονταν στην πόρτα του Hamal. «Σηκωθείτε, οι τρομοκράτες είναι στην πόρτα», φώναξε κάποιος. Οι Tatzpitaniyot διατάχθηκαν να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους και να κατευθυνθούν σε ένα γραφείο μέσα στην αίθουσα πολέμου. Περίπου στις 07:20 αυτό που ήταν γνωστό ως ασπίδα – ένα καταφύγιο βομβών έξω από το Hamal – δέχθηκε επίθεση.

Μεταξύ εκείνων που είχαν καταφύγει μέσα ήταν και μερικές Tatzpitaniyot εκτός υπηρεσίας, που προστατεύονταν από «τέσσερις γυναίκες πολεμίστριες», σύμφωνα με ένα μήνυμα WhatsApp που στάλθηκε στις 07:38. Δεν υπήρχαν άλλα μηνύματα από αυτήν στην ομάδα.

Ο Ισραηλινός Στρατός είπε στις οικογένειες ότι αυτές οι «γυναίκες πολεμίστριες» ήταν οι μόνες που είχαν όπλα από όσους κρύβονταν στο καταφύγιο και κράτησαν μακριά τους μαχητές της Χαμάς με τα πυρά τους μέχρι και μια έκρηξη χειροβομβίδας.  Στο σημείο αυτό, περίπου 10 άτομα κατάφεραν να ξεφύγουν από το καταφύγιο και κλείστηκαν στους στρατώνες φιλοξενίας. Όλοι οι άλλοι είτε σκοτώθηκαν είτε αιχμαλωτίστηκαν από τη Χαμάς.

08:00 πμ – Έρχεται ισραηλινό drone

Λίγο πριν τις 08:00 κατέφθασε ένα ισραηλινό drone, γνωστό ως Zik, αλλά δυσκολευόταν να διακρίνει μεταξύ Ισραηλινών στρατιωτών και Χαμάς, σύμφωνα με τον λογαριασμό του IDF.  Την ίδια περίπου ώρα ξεκίνησε μια επίθεση  με πολλούς πυροβολισμούς. Οι συνεχίστηκαν για περίπου τέσσερις ώρες. Δεν υπήρχε κανένα σημάδι ενίσχυσης των δυνάμεων.

Υπήρχαν 150 ένοπλοι για κάθε 25 στρατιώτες που ήταν στη βάση εκείνη την ημέρα. Πάνω από 3.000 τρομοκράτες είχαν εισβάλλει. Ένα βίντεο, το οποίο αναφέρουν τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης γυρίστηκε εκείνη την περίοδο, δείχνει νεαρές αξιωματικούς παρακολούθησης στο Nahal Oz στα χέρια ενόπλων της Χαμάς.
Η 19χρονη Νάαμα Λέβι, η οποία είχε ξεκινήσει τη θητεία της στη βάση μόλις την προηγούμενη μέρα, τους παρακαλεί να την αφήσουν. Λέει ότι έχει «φίλους στην Παλαιστίνη», ενω το πρόσωπό της είναι γεμάτο αίματα. Το βίντεο δείχνει τις γυναίκες να σύρονται σε ένα όχημα που περίμενε και να απομακρύνονται.

«Οι πληγές, το αίμα, αυτά που έλεγε, αυτά που τους έλεγαν οι τρομοκράτες, η φρίκη εκείνων των στιγμών. Είναι ανυπόφορο να το βλέπω», λέει η μητέρα της στο BBC.

09:45 πμ – Έρχεται ισραηλινό ελικόπτερο

Τρεις και πλέον ώρες μετά την έναρξη της επίθεσης, στις 09:45, ένα ελικόπτερο των IDF άρχισε να πυροβολεί εναντίον των ενόπλων της Χαμάς. Την ίδια ώρα ωστόσο τρομοκράτες της Χαμάς πυροβολούσαν στρατιώτες στο κεφάλι. «Μια σφαίρα πέρασε ακριβώς από το κεφάλι μου… Μπορούσα να ακούσω τις σφαίρες να χτυπούν το μπετόν γύρω μου και να νιώσω τη ζέστη από αυτές», λέει η Σάρον.

Στις 11:00 το ρεύμα κόπηκε στο Χαμάλ, πράγμα που σήμαινε ότι οι ηλεκτρικές κλειδαριές στις πόρτες απελευθερώθηκαν. Οι τρομοκράτες μπήκαν μέσα, άρχισαν να πυροβολούν και να πετούν χειροβομβίδες.

Μια μητέρα λέει ότι της είπαν από τον Ισραηλινό Στρατό ότι μια «τοξική ουσία» είχε χρησιμοποιηθεί από τη Χαμάς στην επίθεση, αν και άλλοι δεν γνώριζαν αυτή τη λεπτομέρεια ή είπαν ότι ο Ισραηλινός Στρατός άλλαξε από τότε τον λογαριασμό του για αυτό.

12:30 Η Σαρόν και άλλοι δραπετεύουν

Περίπου στις 12:30, επτά άτομα κατάφεραν να δραπετεύσουν. Σε ολόκληρο το Ισραήλ εκείνη την ημέρα, περίπου 1.200 άνθρωποι – μεταξύ των οποίων περισσότεροι από 300 στρατιώτες – σκοτώθηκαν και άλλοι 251 κρατήθηκαν όμηροι. Έκτοτε περισσότεροι από 41.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί ως αποτέλεσμα της ισραηλινής στρατιωτικής επιχείρησης στη Γάζα, αναφέρει το υπουργείο Υγείας της Χαμάς.