Skip to main content

Ένα βήμα πίσω ή παγκόσμιο (πυρηνικό) χάος; Οι επόμενες κινήσεις για Ισραήλ, Χεζμπολάχ και Ιράν

EPA/ABEDIN TAHERKENAREH

Ο διάδοχος του Νασράλα, ο Μπενιαμίν Νετανιάχου και ο Αγιατολάχ Χαμενεΐ με τις κινήσεις τους θα καθορίσουν το μέλλον της Μέσης Ανατολής - και όχι μόνο

Ειρήνη και ευημερία για τους πολίτες του. Αυτό υποστηρίζει ο Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι θέλει να πετύχει με τη δολοφονία Νασράλα και την εξόντωση του συνόλου σχεδόν των ηγετικών στελεχών της Χεζμπολάχ – μίας οργάνωσης που τρομοκρατούσε το Ισαρήλ επί χρόνια. Το ίδιο ισχύει και για την επίθεση στους Χούθι.

Η εξουδετέρωση του Χασάν Νασράλα, όμως, δεν είναι απλά η δολοφονία ενός τρομοκράτη. Είναι μία εξέλιξη που θα μπορούσε να οδηγήσει τη Μέση Ανατολή σε αυτό που έως και πρόσφατα θεωρούσαμε αδιανόητο. Το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα εξαρτάται βεβαίως από το εάν και πώς θα μπορέσει να απαντήσει η ακέφαλη πια Χεζμπολάχ, αλλά πρωτίστως από το επόμενο βήμα του Ισραήλ και το πώς θα αντιδράσει το Ιράν, που έως τώρα είχε ακολουθήσει μία τακτική σχετικής αυτοσυγκράτησης.

Το χτύπημα του Ιουλίου που άλλαξε το παιχνίδι

Από τις 8 Οκτωβρίου 2023 (την επομένη της τρομοκρατικής επίθεσης της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ), όταν η Χεζμπολάχ άρχισε να εκτοξεύει ρουκέτες στο βόρειο Ισραήλ σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τη Γάζα, ο Νασράλα πίστευε ότι θα μπορούσε να διατηρήσει μια σύγκρουση χωρίς τέλος, αλλά περιορισμένη στα σύνορα. Οι άγραφοι αυτοί κανόνες μίας περιορισμένης κλίμακας εμπλοκής κράτησαν έως τις 27 Ιουλίου. Τότε ένας πύραυλος της Χεζμπολάχ, που στόχευε σε βάση του ισραηλινού στρατού, ξεπέρασε τον στόχο του και σκότωσε 12 παιδιά σε ένα γήπεδο ποδοσφαίρου στα Υψίπεδα του Γκολάν.

Ήταν η ευκαιρία που περίμενε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου για να αποδεσμευτεί εν μέρει από τη Γάζα και να αλλάξει τους κανόνες στη μάχη με τη Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ δολοφόνησε τον Φουάντ Σουκρ, τον στρατιωτικό αρχηγό της ομάδας, τρεις μέρες αργότερα.

Όπως αποδείχθηκε δεν ήταν ένα μεμονωμένο πλήγμα – απάντηση στο χτύπημα της Χεζμπολάχ στο γήπεδο ποδοσφαίρου. Ήταν το προοίμιο μιας σειράς επιθέσεων, που ήρθαν τον Σεπτέμβριο, συμπεριλαμβανομένης της έκρηξης χιλιάδων παγιδευμένων βομβητών/ασυρμάτων και μιας εκστρατείας αεροπορικών επιδρομών εναντίον του οπλοστασίου της Χεζμπολάχ.

Το Ισραήλ είχε αποφασίσει εδώ και μήνες ότι με την πρώτη ευκαιρία θα δολοφονήσει τον Χασάν Νασράλα και θα εξοντώσει συνολικά την ηγετική ομάδα της. Όταν οι μυστικές υπηρεσίες του έμαθαν για τη συνάντηση στο αρχηγείο της Χεζμπολάχ, ο Νετανιάχου άναψε το πράσινο φως για το χτύπημα. Αυστηρά χρονομετρημένες, αλυσιδωτές εκρήξεις – με την κάθε μία να ανοίξει τον δρόμο στην επόμενη – έφεραν τον ακαριαίο θάνατο του Νασράλα, σε ένα υπόγειο καταφύγιο, σχεδόν 20 μέτρα κάτω από τη γη, όπως αποκαλύπτει η WSJ.

O Economist επισημαίνει πως η επίθεση αυτή ήταν το αποτέλεσμα 18 ετών σχεδιασμού. Το Ισραήλ είχε προσπαθήσει ανεπιτυχώς να τον δολοφονήσει κατά τη διάρκεια του πολέμου το 2006, και στη συνέχεια αφιέρωσε μεγάλο μέρος των πόρων του για τη συλλογή πληροφοριών στη διείσδυση της Χεζμπολάχ και στις επικοινωνίες της με το Ιράν.

Πώς το Ισραήλ σκότωσε τον Νασράλα της Χεζμπολάχ σε ένα υπόγειο καταφύγιο 20 μέτρα κάτω από τη γη

Η αντίδραση της Χεζμπολάχ

Με τους στρατιωτικούς ηγέτες της τρομοκρατικής οργάνωσης νεκρούς, ο πιθανότερος διάδοχος του Χασάν Νασράλα είναι ο Χασέμ Σιαφεντίν. Ο έως τώρα οικονομικός διευθυντής της οργάνωσης έχει στενότατους δεσμούς με το Ιράν, ενώ λέγεται πως είχε αποφασιστεί εδώ και χρόνια ότι θα είναι διάδοχος του Νασράλα σ περίπτωση θανάτου του τελευταίου. Είναι παντρεμένος με την κόρη του Χασέμ Σουλεϊμανί, Ιρανού στρατηγού που δολοφονήθηκε από την Αμερική το 2020.

Όποιος αναλάβει τα ηνία θα αντιμετωπίσει την πιο επισφαλή στιγμή στην ιστορία των τεσσάρων δεκαετιών της Χεζμπολάχ. Δεν είναι μόνο ότι το Ισραήλ εξάλειψε σχεδόν ολόκληρη τη στρατιωτική της ηγεσία, διαγράφοντας την εμπειρία πολλών ετών σε διάστημα δύο μηνών. Είναι επίσης ότι η ομάδα στέκεται ταπεινωμένη μπροστά σε ένα λιβανέζικο κοινό που είχε ήδη αρχίσει να αγανακτεί για τη βαριά κυριαρχία της στην πολιτική.

Όπως σχολιάζει ο Economist το «Κόμμα του Θεού» (αυτό σημαίνει το όνομα Χεζμπολάχ) είναι ο κύριος θεματοφύλακας της πιο βρώμικης πολιτικής τάξης του Λιβάνου: οι τραμπούκοι της βοήθησαν στην καταστολή μιας λαϊκής εξέγερσης υπέρ των μεταρρυθμίσεων το 2019 και δύο χρόνια αργότερα σταμάτησαν την έρευνα για μια τεράστια έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού. Θα μπορούσε λοιπόν να δοθεί η ευκαιρία να περιοριστεί η επιρροή της οργάνωσης στον Λίβανος; Θα επέτρεπε κάτι τέτοιο η Τεχεράνη;

Για χρόνια η Χεζμπολάχ ήταν πιστός υπηρέτης του Ιράν. Η ομάδα διαδραμάτισε επίσης κρίσιμο ρόλο στη στήριξη του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία και παρέχει εκπαίδευση και καθοδήγηση σε άλλες πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν στο Ιράκ και την Υεμένη.

Αυτές οι υπηρεσίες έδιναν κάθε λόγο στον Νασράλα να περιμένει ότι το Ιράν θα τον βοηθούσε, ειδικά μετά και την ταπεινωτική για την Τεχεράνη δολοφονία του Ισμαήλ Χανίγια στο έδαφός της. Αυτό δεν συνέβη ποτέ. Στις 28 Σεπτεμβρίου, ο Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ο ανώτατος ηγέτης, ανακοίνωσε ότι θα κάνει μια «σημαντική δήλωση» για τις εξελίξεις στον Λίβανο. Όταν ήρθε η δήλωση, σίγουρα δεν ήταν αυτό που περίμενε η Χεζμπολάχ.

Αλλά οποιαδήποτε προσδοκία ότι η οργάνωση θα εγκαταλείψει ξαφνικά και θα επιδιώξει ειρήνη με τους όρους του Ισραήλ είναι εντελώς αβάσιμη. Η Χεζμπολάχ έχει ήδη ορκιστεί να συνεχίσει τον αγώνα. Έχει ακόμα χιλιάδες μαχητές, πολλοί από τους οποίους πολέμησαν πρόσφατα στη Συρία, και απαιτούν εκδίκηση.Εξακολουθεί να διαθέτει ένα σημαντικό οπλοστάσιο πυραύλων, πολλοί από αυτούς μεγάλου βεληνεκούς, κατευθυνόμενα όπλα ακριβείας που μπορούν να φτάσουν στο Τελ Αβίβ και σε άλλες πόλεις. Θα υπάρξει πίεση στις τάξεις της να τα χρησιμοποιήσει, πριν καταστραφούν και αυτά.

Χασάν Νασράλα: Το «πιο πολύτιμο asset» του Ιράν εξοντώθηκε – Ποιος θα τον διαδεχθεί στην ηγεσία της Χεζμπολάχ

Τι θα κάνει το Ισραήλ

Αν κάποιος είχε οποιαδήποτε αμφιβολία πριν από αυτή τη δολοφονία, τώρα δεν έχει καμία.  Το Ισραήλ προφανώς δεν έχει καμία πρόθεση να σταματήσει τη στρατιωτική του εκστρατεία.

Ο ισραηλινός στρατός θέλει να εξαλείψει πλήρως την απειλή της Χεζμπολάχ και μάλλον ετοιμάζεται για μία χερσαία επέμβαση στον νότιο Λίβανο. Ήδη οι IDF δημοσίευσαν πλάνα από την εκπαίδευση πεζικού κοντά στα σύνορα για αυτόν ακριβώς τον σκοπό.

Για τις IDF μία εισβολή στον Λίβανο θα ήταν σχετικά εύκολη. Αλλά η έξοδος μπορεί – όπως ακριβώς συνέβη και στη Γάζα – να πάρει μήνες.

Ο ίδιος ο Μπενιαμίν Νετανιάχου διεμήνυσε πως «ο θάνατος του Νασράλα δεν αρκεί».

Ποια θα είναι η απάντηση του Ιράν

Η δολοφονία του Νασράλα είναι εξίσου μεγάλο πλήγμα για το Ιράν – το οποίο και κήρυξε 5νθημερο πένθος. Έχει επίσης λάβει μέτρα έκτακτης ανάγκης, κρύβοντας τον ηγέτη του, Αγιατολάχ Αλί Χαμανεΐ.
Το Ιράν έχει μία ομάδα βαριά οπλισμένων πολιτοφυλακών γύρω από τη Μέση Ανατολή, τον λεγόμενο «Άξονα της Αντίστασης». Εκτός από τη Χεζμπολάχ, έχει τους Χούθι στην Υεμένη και πολλές ομάδες στη Συρία και το Ιράκ. Θα μπορούσε κάλλιστα να ζητήσει από αυτές τις ομάδες να εντείνουν τις επιθέσεις τους τόσο στο Ισραήλ όσο και στις αμερικανικές βάσεις στην περιοχή, έως ότου εκείνο προετοιμάσει τη δική του απάντηση.

Πιθανότατα θα θελήσει η απάντηση αυτή να στείλει από τη μία μήνυμα, χωρίς από την άλλη να οδηγήσει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει, εκτιμούν αναλυτές που μίλησαν στο BBC.

Ωστόσο αναλυτές στον Economist προειδοποιούν ότι τα γεγονότα των δύο τελευταίων εβδομάδων θα μπορούσαν να αναδιαμορφώσουν την πολιτική ασφαλείας του Ιράν αν όχι άμεσα, σε μεσοπρόθεσμη βάση. Για δεκαετίες έβλεπε τις πολιτοφυλακές ως τον κύριο αποτρεπτικό της παράγοντα κατά της ισραηλινής ή αμερικανικής επίθεσης. Τώρα με την εξάλειψη της πιο ισχυρής πολιτοφυλακής, ορισμένοι Ιρανοί έχουν ήδη αρχίσει να υποστηρίζουν ότι η χώρα τους πρέπει να κατασκευάσει και να δοκιμάσει μια πυρηνική βόμβα: Εάν η συμβατική αποτροπή έχει αποτύχει, απομένει μόνο η πυρηνική αποτροπή, υποστηρίζουν. Αν η επικρατήσει αυτό το δόγμα οδηγούμαστε σε χάος. Ένα παγκόσμιο, πυρηνικό χάος.