Ένα από τα πιο εντυπωσιακά σούπερ γιοτ βυθίστηκε στα ανοιχτά της Σικελίας, προκαλώντας τον θάνατο του Βρετανού επιχειρηματία τεχνολογίας, Μάικ Λιντς και πέντε ανθρώπων. Ακόμη ένα άτομο (το οποίο είναι πιθανότατα η 18χρονη κόρη του Λιντς) αγνοείται. Το ερώτημα παραμένει: Τι ακριβώς συνέβη;
Η ιταλική ακτοφυλακή είπε ότι το σκάφος Bayesian, μήκους 56 μέτρων, βάρους 540 τόνων, με βρετανική σημαία βυθίστηκε μέσα σε 16 λεπτά αφότου χτυπήθηκε από άγριους ανέμους 60 κόμβων (πάνω από 110 χλμ/ώρα) κοντά στο Παλέρμο.
Η ταχεία βύθιση ενός τόσο μεγάλου, σύγχρονου και καλά εξοπλισμένου γιοτ λόγω κακοκαιρίας, παρά ως αποτέλεσμα σύγκρουσης, εγείρει ανησυχίες, καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν πλέον μεγαλύτερη συχνότητα και ένταση. Είναι όμως δυνατόν να φταίει απλά ο καιρός;
Απλά ένας μαύρος κύκνος;
Θα περάσει πολύς καιρός μέχρι να λάβουμε απαντήσεις για το πώς ακριβώς βυθίστηκε το υπερπολυτελές γιοτ. Ειδικοί είπαν στο BBC ότι πιθανότατα επρόκειτο για ένα περιστατικό «μαύρου κύκνου» και ότι κανείς δεν φταίει απαραίτητα. Στο ίδιο μήκος και ένας ειδικός στους FT σχολίασε πως οι επιβάτες και το πλήρωμα του Bayesian βρέθηκαν απλώς «στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή».
Οι εδικοί κάνουν λόγο για το φαινόμενο του θαλάσσιου σίφουνα ή υδροσίφουνα που είναι ένας ανεμοστρόβιλος που δημιουργείται ξαφνικά πάνω από την θάλασσα. Τους θαλάσσιους σίφουνες προκαλεί η σύγκρουση κρύων ρευμάτων αέρα με ζεστά αέρια ρεύματα. Η σύγκρουση αυτή προκαλεί μια δίνη η ταχύτητα μπορεί να φτάσει έως και τα 100 χλμ. την ώρα. Ο υδροσίφουνας έχει πολύ μικρή διάρκειας ζωής αλλά σε αυτά τα λίγα δευτερόλεπτα της διάρκειας του μπορεί να καταστρέψει οτιδήποτε βρεθεί στο δρόμο του.
Μήπως ανθρώπινο λάθος;
Ο Giovanni Costantino, Διευθύνων Σύμβουλος της The Italian Sea Group, μητρικής της εταιρείας που κατασκευάζει τα πλοία Perini, είπε στο Sky News ότι «είναι απολύτως ασφαλής», υποδηλώνοντας ότι πίσω από το ναυάγιο υπήρχε ανθρώπινο λάθος.
Είπε ότι το «γεγονός» που ανέτρεψε το υπό βρετανική σημαία πολυτελή γιοτ Bayesian στα ανοικτά των ακτών του Porticello, στη Σικελία, τη Δευτέρα «θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με μέτρια προσοχή».
Όπως υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα. «Το πρώτο είναι γιατί το πλοίο και το πλήρωμα δεν ήταν σε κατάσταση συναγερμού, από τη στιγμή που γνώριζαν ότι έρχεται σφοδρή καταιγίδα». Όπως είπε τα έντονα καιρικά φαινόμενα ήταν «απολύτως αναγνώσιμα και αναμενόμενα».
Είπε ότι το πλήρωμα του γιοτ θα έπρεπε να βρίσκεται σε κατάσταση «συναγερμού διαχείρισης», που σημαίνει ότι όλοι οι επιβαίνοντες έπρεπε να βρίσκονται στο κεντρικό σαλόνι, που είναι το σημείο συγκέντρωσης, αντί στις καμπίνες τους. Κανείς δεν θα έπρεπε να είναι στο κατάστρωμα, ενώ ο καπετάνιος θα έπρεπε να ήταν μέσα με τις μηχανές για να διαχειριστεί το πλοίο, είπε.
Εδώ είναι τα βασικά ερωτήματα που θα κάνουν οι ερευνητές καθώς εξετάζουν την τραγωδία.
Τι έγινε με την καρίνα
Η καρίνα είναι ένα μεγάλο τμήμα του σκάφους που μοιάζει με πτερύγιο που προεξέχει από τη βάση του. Ο πυθμένας της καρίνας – που είναι το χαμηλότερο μέρος του σκάφους – περιέχει ένα τεράστιο βάρος, τον βολβό, που κρατά το σκάφος σταθερό. Όταν ο άνεμος σπρώχνει το σκάφος στο πλάι, η καρίνα ανεβαίνει μέσα από το νερό έως ότου – σαν τραμπάλα – ισορροπήσει το σκάφος.
Σε ένα σκάφος στο μέγεθος του Bayesian, οι καρίνες είναι συχνά σχεδιασμένες για να ανασύρονται έτσι ώστε το σκάφος να μπορεί να ελλιμενίζεται σε περιοχές που δεν είναι τόσο βαθιές, όπως ένα λιμάνι.
Όταν η καρίνα είναι ανυψωμένη, κάνει το σκάφος πολύ λιγότερο σταθερό.
Σε αυτή την περίπτωση, το ναυάγιο του Bayesian βρέθηκε σε βάθος 50 μέτρων (164 πόδια), γεγονός που υποδηλώνει ότι δεν υπήρχε λόγος να χρειαζόταν να αποσυρθεί η καρίνα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έφταιγε ο καπετάνιος ή το πλήρωμα.
«Ακόμη και χωρίς την καρίνα εντελώς έξω, το πλοίο είναι σταθερό και μόνο μια τεράστια είσοδος νερού θα μπορούσε να προκαλέσει τη βύθιση», δήλωσε εκπρόσωπος της Italian Sea Group, στην οποία ανήκει η εταιρεία που κατασκεύασε το Bayesian.
Οι ερευνητές θα θέλουν να μάθουν εάν η καρίνα ήταν «πάνω, κάτω ή κάπου στα μισά του δρόμου», λέει στο BBC ο Jean-Baptiste Souppez, συνεργάτης του Βασιλικού Ινστιτούτου Ναυτικών Αρχιτεκτόνων και αρχισυντάκτης του Journal of Sailing Technology.
Τι μέτρα έλαβε το πλήρωμα κατά τη διάρκεια προειδοποίησης καιρού;
Ο καπετάνιος του Bayesian, James Catfield, φέρεται να είπε στα ιταλικά μέσα ενημέρωσης ότι δεν μπορούσε να προβλέψει την καταιγίδα που έπληξε το Bayesian.
Γνωρίζουμε όμως ότι η κακοκαιρία είχε προβλεφθεί εκ των προτέρων.
Ο πρόεδρος της Ιταλικής Μετεωρολογικής Εταιρείας, δήλωσε την Τρίτη ότι το πλήρωμα θα έπρεπε να έχει φροντίσει ώστε όλοι οι επιβάτες να μείνουν ξύπνιοι και να φορούν σωσίβια, δεδομένης της πρόβλεψης για έντονα καιρικά φαινόμενα. Μία επιζών φέρεται να είπε στο ιατρικό προσωπικό ότι το πλοίο άρχισε να βυθίζεται μόλις δύο λεπτά αφότου την πήρε ο ύπνος.
Ένας εμπειρογνώμονας είπε στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters ότι ένα από τα πρώτα στοιχεία που θα ελέγξει η έρευνα είναι εάν το πλήρωμα του γιοτ είχε κλείσει τις καταπακτές πρόσβασης πριν χτυπήσει η κακοκαιρία.
Αλλά σε ένα σκάφος αυτού του μεγέθους, οι ανοιχτές καταπακτές από μόνες τους πιθανότατα δεν θα ήταν αρκετές για να βυθίσουν το Bayesian, λένε οι ειδικοί.
Φταίει η κλιματική αλλαγή;
Η κλιματική αλλαγή είναι τουλάχιστον ένας παράγοντας που συμβάλλει στον άστατο και μερικές φορές βίαιο καιρό στη Μεσόγειο αυτό το καλοκαίρι.
Η Μεσόγειος είναι ένας ευνοημένος τόπος κρουαζιέρας για σούπερ γιοτ κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο (το χειμώνα, οι πλούσιοι προτιμούν την Καραϊβική ή τον Ινδικό Ωκεανό) επειδή ο καιρός είναι συνήθως ζεστός και ηλιόλουστος και οι καταιγίδες είναι σπάνιες.
Οι μετεωρολόγοι έχουν προβλέψει εδώ και καιρό ότι η κλιματική αλλαγή και η θέρμανση των ωκεανών θα συμβάλουν στην πρόκληση πιο ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πλημμύρες, ξηρασίες και σοβαροί τυφώνες.
Την περασμένη Πέμπτη, η Μεσόγειος έφτασε σε μια μέση θερμοκρασία 28,9 C – την υψηλότερη επιφανειακή θερμοκρασία που έχει καταγραφεί – και παρόμοια ρεκόρ καταρρίπτονται σε άλλες θάλασσες. Ο Ιούνιος ήταν ο 15ος συνεχόμενος μήνας που οι παγκόσμιες θερμοκρασίες της θάλασσας έφτασαν σε υψηλό ρεκόρ και οι μετεωρολόγοι προβλέπουν ότι τα θερμότερα νερά μπορεί να τροφοδοτήσουν μια έντονη εποχή τυφώνων στον Ατλαντικό.
Θα συμβαίνουν συχνότερα καταστροφές στη θάλασσα;
Ενώ οι βελτιώσεις σχεδιασμού και οι κανονισμοί ασφαλείας έχουν κάνει ακόμα και τα μικρότερα σκάφη ασφαλέστερα, οι πιθανοί κίνδυνοι που εγκυμονεί η κακοκαιρία αυξάνονται ανάλογα με τον αυξανόμενο αριθμό πλοίων αναψυχής στη θάλασσα.
Την περασμένη εβδομάδα, μια ξαφνική και εξαιρετικά ισχυρή καταιγίδα με άνεμο που πνέει με ταχύτητα έως και 53 κόμβων (περίπου 100 χλμ/ώρα) σάρωσε τις Βαλεαρίδες Νήσους Ίμπιζα και Φορμεντέρα. Η αιτία ήταν μια καταιγίδα γνωστή ως «Dana», ένα ισπανικό ακρωνύμιο για το depresión aislada en niveles altos ή μεμονωμένη κατάθλιψη σε μεγάλο υψόμετρο. Η κακοκαιρία προκάλεσε επίσης σοβαρές πλημμύρες στη Μαγιόρκα και τη Μενόρκα.
Πώς μπορούν οι κατασκευαστές και οι πλοίαρχοι να βοηθήσουν στην αποφυγή νέων τραγωδιών;
Ο καιρός στη Μεσόγειο είναι συχνά εξαιρετικά απρόβλεπτος και επιρρεπής σε ξαφνικές, απρόβλεπτες θυελλώδεις θύελλες – σε αντίθεση με τον βόρειο Ατλαντικό, όπου οι αλλαγές του καιρού συνήθως σηματοδοτούνται μέρες νωρίτερα, μεταβάλλοντας την ατμοσφαιρική πίεση και σχηματισμούς νεφών ορατές με γυμνό μάτι.
Η ασφάλεια στη θάλασσα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από δύο παράγοντες: την αξιοπλοΐα του σκάφους και την ικανότητα και την εμπειρία του καπετάνιου και του πληρώματος.
Τα σύγχρονα σκάφη — το Bayesian κατασκευάστηκε το 2008 και ανακαινίστηκε πριν από τέσσερα χρόνια — είναι συνήθως κατασκευασμένα με υψηλά πρότυπα ασφάλειας και εξοπλισμένα με ηλεκτρονικά συστήματα πλοήγησης και επικοινωνιών, καθώς και με τυπικό εξοπλισμό έκτακτης ανάγκης, όπως σωσίβια.
Με πληροφορίες από BBC, FT
