Σε απόσταση χιλιετιών, αυτές και άλλες τελετουργικές δολοφονίες είναι βάρβαρες. Αλλά για τους πολιτισμούς που τις πραγματοποίησαν, οι ανθρωποθυσίες εξυπηρετούσαν μυριάδες σκοπούς, συμπεριλαμβανομένης της εκπλήρωσης μιας καθολικής επιθυμίας να διαχειριστούν τον ανεξέλεγκτο κόσμο στον οποίο ζούσαν.
Ο Homo sapiens σε όλα σχεδόν τα μέρη του κόσμου έχει ασκήσει ανθρωποθυσίες κατά τη διάρκεια τουλάχιστον πέντε χιλιετιών. «Θεωρούμε ότι πρόκειται για μια ανεξήγητη τακτική, αλλά τα τρία τέταρτα των κοινωνιών το έκαναν», σύμφωνα με δήλωση στην Wall Street Journal, του Peter Turchin, επιστήμονα στο Complexity Science Hub, έναν ερευνητικό οργανισμό με έδρα τη Βιέννη.
H θυσία των διδύμων
Nέα έρευνα που επέτρεψε η ανάλυση του DNA, αμφισβήτησε τις υποθέσεις σχετικά με την ταυτότητα των θυμάτων, τουλάχιστον στους Μάγια της Κεντρικής Αμερικής.
Όπως αποκάλυψε η μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο στο περιοδικό Nature, οι Μάγια θυσίαζαν τακτικά αγόρια -ιδίως δίδυμα ή στενούς συγγενείς- σύμφωνα με μελέτη
Τα ευρήματα βασίζονται στο DNA 64 παιδιών που είχαν εναποτεθεί σε μια υπόγεια δεξαμενή στην τοποθεσία Chichén Itzá, μια πόλη που χτίστηκε στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού.
Για τους αρχαίους Μάγια, η θυσία θεωρείτο προνόμιο, οπότε αυτά τα αγόρια -τα περισσότερα από τα οποία ήταν ηλικίας 3 έως 6 ετών- πιθανότατα παραδόθηκαν οικειοθελώς από τις οικογένειές τους, σύμφωνα με τον Rodrigo Barquera, γενετιστή στο Ινστιτούτο Εξελικτικής Ανθρωπολογίας Max Planck στη Γερμανία και συν-συγγραφέα της μελέτης.
Μια πιθανή εξήγηση για τις συγκεκριμένες θυσίες βρίσκεται στις παραδόσεις Οι «δίδυμοι ήρωες» των Μάγια -και οι δύο, άνδρες- ταξίδεψαν στον κάτω κόσμο για να εκδικηθούν τον πατέρα τους, δίδυμος και ο ίδιος, ο οποίος δολοφονήθηκε από τους άρχοντες του Άδη.
Η θυσία των διδύμων ήταν πιθανότατα μέρος μιας τελετουργίας που βοηθούσε τους Μάγια να τιμήσουν αυτό το κομμάτι της μυθολογίας τους.
Η ανθρωποθυσία ως «πληρωμή χρέους»
Ως επί το πλείστον, οι τελετουργίες των ανθρωποθυσιών εμπίπτουν σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη αφορά αυτό που οι ανθρωπολόγοι ονομάζουν θυσία ακολούθου, όταν δηλαδή θανατώνονταν υπηρέτες ή σύζυγοι για να συνοδεύσουν κάποιον που είχε αποβιώσει -συνήθως ένα μέλος της ελίτ- στο υπερπέραν.
Η δεύτερη αφορά τη θυσία αιχμαλώτων ή μελών της κοινότητας για να εξευμενίσουν, να ευχαριστήσουν ή να ζητήσουν χάρες από θεούς και προγόνους.
Οι Αζτέκοι- μεταγενέστεροι των Μάγια- που φημίζονταν για το ότι ξερίζωναν τις καρδιές των φυλακισμένων στην κορυφή των πυραμίδων ως προσφορά στους θεούς τους, δεν είχαν καν λέξη για να αναφερθούν στην ανθρωποθυσία.
«Ο όρος που χρησιμοποιούσαν πάντα για αυτές τις τελετές ήταν “πληρωμή του χρέους”», δήλωσε ο Davíd Carrasco, ιστορικός θρησκειών στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
Τα παιδιά θεωρούνταν από τους καλύτερους απεσταλμένους προς τους θεούς επειδή, ως πιο αγνά από τους ενήλικες, ήταν πιο ικανά να επικοινωνήσουν με τον κόσμο των πνευμάτων.
Οι αρχαίοι Καρχηδόνιοι θυσίαζαν τα βρέφη τους και έθαβαν τις στάχτες τους σε τεφροδόχους σε ειδικά παραθαλάσσια νεκροταφεία, ίσως για να εξασφαλίσουν ασφαλή ταξίδια στη Μεσόγειο.
Πριν από αιώνες, οι Ίνκας νάρκωναν και θυσίαζαν τα παιδιά τους σε μια τελετουργία γνωστή ως capacocha για να εξευμενίσουν τους θεούς σε περιόδους κρίσης, όπως ξηρασία ή ασθένειες, σύμφωνα με την Angelique Corthals, ιατροδικαστή ανθρωπολόγο στο John Jay College of Criminal Justice στη Νέα Υόρκη.
«Οι Ίνκας προσπαθούσαν να έχουν τον έλεγχο προσφέροντας το πολυτιμότερο πράγμα που είχαν», δήλωσε η ίδια.
Ορισμένα από αυτά τα παιδιά μεταφέρθηκαν ψηλά, σε ένα αδρανές ηφαίστειο στις Άνδεις, όπου τα σώματά τους μουμιοποιήθηκαν και διατηρήθηκαν εξαιρετικά λόγω του ψύχους.
«Μια απελπισμένη πράξη επικοινωνίας με τους θεούς»
Σε ένα από τα μεγαλύτερα γνωστά παραδείγματα θυσίας παιδιών, οι Chimú (προκολομβιανός πολιτισμός) σκότωσαν περισσότερα από 100 αγόρια και κορίτσια στο προϊσπανικό Περού πριν από περίπου 500 χρόνια. Εκατοντάδες μωρά λάμα σκοτώθηκαν επίσης.
Οι ειδικοί έχουν ερμηνεύσει τη θυσία των Chimú ως «μια απελπισμένη πράξη επικοινωνίας με τους θεούς κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ακραίων κλιματικών αλλαγών», δήλωσε η Brenna Hassett, ανθρωπολόγος και λέκτορας στο Πανεπιστήμιο του Central Lancashire στη Μ. Βρετανία.
Ταυτόχρονα οι Chimú βρίσκονταν υπό την απειλή εισβολής από τους κοντινούς Ίνκας.
Όσα αποκάλυψε τη ανάλυση του DNA
Η ανάλυση του DNA και άλλα εργαλεία επιτρέπουν πλέον στους ανθρωπολόγους να διακρίνουν από πού προέρχεται ένα άτομο που θυσιάστηκε, την ποιότητα της διατροφής και της υγείας του αλλά και το φύλο του – κάτι που προηγουμένως ήταν αδύνατο, όταν επρόκειτο για παιδιά.
«Από τα οστά των ενηλίκων μπορούμε να προσδιορίσουμε το φύλο, ως αποτέλεσμα των ορμονικών αλλαγών, αλλά αυτές δεν υπάρχουν στα παιδιά», δήλωσε η Christina Warinner, βιομοριακή αρχαιολόγος στο Χάρβαρντ.
Αναλύοντας οι επιστήμονες το πετρώδες οστό -ένα πυκνό τμήμα του κροταφικού οστού του κρανίου που διατηρεί καλά το DNA- από τα 64 παιδιά που βρέθηκαν στη δεξαμενή των Μάγια, έμαθαν ότι τα παιδιά ήταν αρσενικά, και πανομοιότυπα δίδυμα.
Το DNA αποκάλυψε επίσης γενετική συνέχεια μεταξύ αυτών των αγοριών και των σύγχρονων Μάγια, καταδεικνύοντας ότι εκείνα που θυσιάστηκαν είχαν επιλεγεί μέσα από την τοπική κοινότητα, και δεν ήταν ξένοι.
Τα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με τις ιστορικές αφηγήσεις που μεταδόθηκαν από Ισπανούς αξιωματούχους και ιερείς ότι οι μεσοαμερικανικοί πολιτισμοί είχαν την τάση να θυσιάζουν αιχμαλώτους.
Η ραδιοχρονολόγηση των οστών έδειξε επίσης ότι τα αγόρια δεν είχαν σκοτωθεί όλα μαζί, γεγονός που υποδηλώνει, σύμφωνα με την Warinner, ότι οι θυσίες μπορεί να σχετίζονταν με μια κυκλική τελετουργική τελετή.
Η ισοτοπική ανάλυση έδειξε ότι τα περισσότερα από τα αγόρια είχαν την ίδια διατροφή, γεγονός που υποδηλώνει ότι μεγάλωσαν μαζί και προετοιμάστηκαν σκόπιμα για θυσία.
naftemporiki.gr
