Περίπου 46 εκατομμύρια πολίτες της Βρετανίας οδεύουν σήμερα στις κάλπες για επιλέξουν το κόμμα, που θα αναλάβει την κυβέρνηση και τον νέο πρωθυπουργό τους. Οι κάλπες ανοίγουν στις 07:00 (09:00 ώρα Ελλάδος) και θα κλείσουν στις 22:00 (μεσάνυχτα στην Ελλάδα).
Είναι οι πρώτες εκλογές στο Ηνωμένο Βασίλειο που διενεργούνται μήνα Ιούλιο από το 1946. Τις πρόωρες κάλπες προκήρυξε αιφνιδιαστικά τον Μάιο ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, βλέποντας την ψαλίδα των Τόρις έναντι των Εργατικών να ανοίγει συνεχώς.
Τα αποτελέσματα για κάθε περιοχή ή εκλογική περιφέρεια θα ανακοινώνονται όλη τη νύχτα και μέχρι το πρωί της Παρασκευής. Ένα κόμμα απαιτείται να κερδίσει περισσότερες από τις μισές έδρες, 326, προκειμένου να σχηματίσει κυβέρνηση πλειοψηφίας και να μην χρειάζεται να επιδιώξει κυβερνητικό συνασπισμό.
Πώς μοιράζονται οι έδρες – Ποιοι έχουν δικαίωμα ψήφου
Οι εκλογές διεξάγονται με νέα όρια για τις εκλογικές περιφέρειες, για να ληφθούν υπόψη οι αλλαγές στον πληθυσμό. Η Αγγλία εξασφαλίζει επιπλέον 10 βουλευτές, ανεβάζοντας τις συνολικές της έδρες σε 543.
Ο αριθμός των θέσεων στην Ουαλία μειώθηκε κατά οκτώ σε 32 θέσεις, με το σύνολο για τη Σκωτία να πέφτει από 59 σε 57. Η Βόρεια Ιρλανδία διατηρεί 18.
Οποιοσδήποτε ηλικίας 18 ετών και άνω μπορεί να ψηφίσει, εφόσον είναι εγγεγραμμένος και είναι Βρετανός πολίτης ή δικαιούχος πολίτης της Κοινοπολιτείας ή της Δημοκρατίας της Ιρλανδίας. Οι εγγραφές έληξαν στις 18 Ιουνίου.
Μετά από μια νομική αλλαγή το 2022, περίπου 2 εκατομμύρια Βρετανοί πολίτες που ζουν στο εξωτερικό για περισσότερα από 15 χρόνια μπόρεσαν να εγγραφούν για να ψηφίσουν.
Προς τη μεγαλύτερη νίκη από το 1832 οι Εργατικοί
Με το κλείσιμο της κάλπης (00:00 ώρα Ελλάδος) αναμένεται και να δημοσιευθεί και το πρώτο exit poll που έχουν παραγγείλει από κοινού τα τηλεοπτικά δίκτυα BBC, ITV και Sky News. Η ροή των επίσημων αποτελεσμάτων θα συνεχίζεται όλη τη νύχτα έως τα ξημερώματα της Παρασκευής.
Μένει να φανεί εάν τα exit poll και κυρίως τα επίσημα αποτελέσματα θα επιβεβαιώσουν τις δημοσκοπήσεις, που εδώ και καιρό θέλουν τους Εργατικούς υπό τον Κιρ Στάρμερ να επιστρέφουν στην εξουσία (ίσως και με διαφορά της τάξης των 20 μονάδων) και τους Συντηρητικούς (Τόρις), ύστερα από 14 χρόνια στην εξουσία, να βιώνουν τη συντριβή.
Μάλιστα για τους Εργατικούς ενδεχομένως να είναι η μεγαλύτερη νίκη από το 1832.
Πού πάνε οι ψήφοι των Συντηρητικών
Οι Συντηρητικοί φαίνεται να χάνουν ψήφους που πάνε από τη μια στο ακροδεξιό κόμμα Reform UK του Νάιτζελ Φάρατζ και από την άλλη στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες, οι οποίοι διεκδικούν με αξιώσεις να είναι την επόμενη μέρα η αξιωματική αντιπολίτευση.
Σύμφωνα με την τελευταία δημοσκόπηση του YouGov για λογαριασμό του Sky News, οι Εργατικοί εκτιμάται ότι θα εκλέξουν 431 βουλευτές, οι Συντηρητικοί 102, οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες 72, το Εθνικό Κόμμα Σκωτίας (SNP) 18 και το Reform UK 3.
Σήμερα εξάλλου, για πρώτη φορά από το 2005 και μετά, η δημοφιλής εφημερίδα Sun με πρωτοσέλιδο τίτλο «Είναι ώρα για αλλαγή» στηρίζει τους Εργατικούς. Είχαν προηγηθεί οι εφημερίδες Sunday Times και Financial Times.
Ήδη υψηλόβαθμα στελέχη των Συντηρητικών παραδέχονται ότι οι Εργατικοί θα σημειώσουν «σαρωτική νίκη» ενώ σύμφωνα με την εφημερίδα Guardian, o Ρίσι Σούνακ φέρεται να έχει πει σε στενούς του φίλους και συνεργάτες ότι φοβάται πως μπορεί να χάσει την έδρα του. Αν αυτό συμβεί, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας που εν ενεργεία πρωθυπουργός δεν επανεκλέγεται βουλευτής.
Το εκλογικό σύστημα της Βρετανίας
Υπάρχουν 650 μονοεδρικές περιφέρειες όσες δηλαδή και οι έδρες στην Βουλή των Κοινοτήτων.
Βουλευτής εκλέγεται όποιος υποψήφιος πάρει έστω και μία ψήφο παραπάνω από τον δεύτερο στην εκλογική του περιφέρεια. Ουσιαστικά είναι σαν να διεξάγονται 650 διαφορετικές εκλογικές αναμετρήσεις. Γι’ αυτό και τα ποσοστά που παίρνουν τα κόμματα στο σύνολο της επικράτειας συχνά δεν αντιπροσωπεύουν τον αριθμό των βουλευτών που εκλέγουν.
Χαρακτηριστική περίπτωση ήταν οι εκλογές του 2015. Τότε το κόμμα UKIP, ενώ ήρθε τρίτο με ποσοστό 12,6%, κατάφερε να εκλέξει μόλις έναν βουλευτή. Αντιθέτως, το σκωτσέζικο κόμμα SNP, ενώ ποσοστιαία πήρε μόλις 4,7%, κέρδισε 56 έδρες. Αξίζει να σημειωθεί πως στις σημερινές εκλογές για πρώτη φορά έχουν αλλάξει τα γεωγραφικά όρια σε 584 περιφέρειες, ώστε να υπάρχει ισότιμη κατανομή πληθυσμού ανά περιφέρεια, περίπου 72.000 ψηφοφόρων.
Οι περισσότεροι βουλευτές εκπροσωπούν κάποιο πολιτικό κόμμα. Όποιο κόμμα συγκεντρώσει πάνω από 326 έδρες σχηματίζει κυβέρνηση και ο αρχηγός του γίνεται πρωθυπουργός.
Πρόκειται για ένα σύστημα που ενισχύει το δικομματισμό και ευνοεί τον σχηματισμό ισχυρών και αυτοδύναμων κυβερνήσεων. Σε περίπτωση όμως που δεν μπορεί να σχηματιστεί αυτοδύναμη κυβέρνηση, το πρώτο κόμμα αναζητεί συνεργασίες για τον σχηματισμό κυβερνητικού συνασπισμού — όπως έγινε το 2010 μεταξύ Συντηρητικών και Φιλελεύθερων Δημοκρατών — ή σχηματίζεται κυβέρνηση μειοψηφίας με την στήριξη μικρότερων κομμάτων, όπως έγινε το 2017 μεταξύ των Συντηρητικών και του DUP.
Τα πρώτα επίσημα αποτελέσματα αναμένονται τα ξημερώματα της Παρασκευής.
Πηγές: BBC, ΑΠΕ – ΜΠΕ
