Ο Ντέιβιντ Κάμερον, υπουργός Εξωτερικών και πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας, είχε κάποτε πει ότι στα 5 χρόνια της θητείας του ως ηγέτη της αντιπολίτευσης «χτυπούσε το κεφάλι του στον τοίχο». Σήμερα οι Βρετανοί οδεύουν στις κάλπες. Και αν τελικά επιβεβαιώσουν αυτό που μας λένε οι δημοσκοπήσεις εδώ και καιρό, τότε οι Τόρις ετοιμάζονται να κάνουν αυτό ακριβώς.
Ύστερα από 14 χρόνια στην εξουσία – και μία μακρά περίοδο απόλυτης κυριαρχίας στην πολιτική σκηνή – είδαν την απήχησή τους στην κοινωνία να περιορίζεται τόσο δραστικά, που δεν αποκλείεται να δούμε τους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ – ενός μάλλον άχρωμου και όχι χαρισματικούς ηγέτη, που όμως υπόσχεται σταθερότητα – να κερδίζουν με double score.
Το χρονικό
Πώς έφτασε όμως το Συντηρητικό Κόμμα, ένα από τα μακροβιότερα στον πλανήτη με ιστορία τριών αιώνων, στο σημείο να οδηγείται στην απόλυτη συντριβή;
Για να εξηγήσουμε το σήμερα, πρέπει να επιστρέψουμε στο 2013.
Ήταν το Ιανουάριο εκείνης της χρονιάς που ο τότε αρχηγός των Τόρις και πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Κάμερον, αποφάσιζε να κηρύξει δημοψήφισμα για την παραμονή της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο το 2016, οι Βρετανοί είπαν σε ποσοστό 52% ότι θέλουν Brexit και ο Κάμερον που είχε στηρίξει το Remain δήλωνε παραίτηση.
Η θυελλώδης περίοδος Μέι στη σκιά του Brexit
Τον Ιούλιο του 2016 η Τερέζα Μέι έγινε αρχηγός των Τόρις και πρωθυπουργός – θέση την οποία διατήρησε για 3 χρόνια και 11 ημέρες, αναλαμβάνοντας έτσι το κύριο βάρος των διαπραγματεύσεων για τους όρους του διαζυγίου με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η συμφωνία του Brexit που κατέθεσε η Μέι το 2019 απέτυχε να εξασφαλίσει τη στήριξη του Κοινοβουλίου. Και κάπως έτσι ήρθε η παραίτησή της.
Η άνοδος του Τζόνσον στην εξουσία
Τέλη Ιουλίου εκείνου του έτους, οι εσωκομματικές κάλπες έδιναν την προεδρία του κόμματος και την πρωθυπουργία στον Μπόρις Τζόνσον – εκ των πρωτεργατών του Brexit.
Τον Ιανουάριο του 2020 ο Τζόνσον έδινε στους Βρετανούς αυτό που είχε υποσχεθεί. Οριστική έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση και ετοιμαζόταν να θέσει σε εφαρμογή τα φιλόδοξα σχέδιά του. Αλλά τον πρόλαβε… ο Covid-19. Η πανδημία τον προσγείωσε απότομα στην πραγματικότητα και έφερε με απροσδόκητα βίαιο τρόπο στο φως μία σειρά από ψέματα, που είχαν ειπωθεί κατά την εκστρατεία του Brexit. Ένα από τα πιο κραυγαλέα ήταν ότι τα χρήματα της συνεισφοράς στην Ε.Ε. θα κατευθύνονταν στη στήριξη του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS). Το δεύτερο; Ότι η Βρετανία με έναν μαγικό τρόπο θα είχε πιο ισχυρή φωνή από ό,τι 28 κράτη μαζί στη διαπραγμάτευση συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου.
Ο Τζόνσον πέτυχε να προωθήσει με ταχύτητα ένα πρόγραμμα εμβολιασμού, αλλά χρεώθηκε αρκετές άλλες αστοχίες στη διαχείριση της πανδημίας. Παρόλα αυτά δεν ήταν ούτε αυτές, ούτε η προφανής αποτυχία να ανταποκριθεί στις προ δημοψηφίσματος υποσχέσεις και φαντασιώσεις, οι παράγοντες που οδήγησαν στην πτώση του Τζόνσον.
Ήταν τα αλλεπάλληλα μικρο-σκάνδαλα παραβίασης των κανόνων του lockdown και τελικά του ίδιου του πρωθυπουργού – με τα διαβόητα πια πάρτι στην Ντάοουνινγκ Στριτ- εκείνα που έγραψαν τους τίτλους τέλους στη διακυβέρνηση ενός πολιτικού, που είχε πείσει τους Βρετανούς ότι πρέπει να ανακτήσουν «τον έλεγχο» από μία Ε.Ε. που το μόνο που ήξερε να κάνει ήταν να ορίζει «παλαβούς γραφειοκρατικούς κανόνες» για «τετράγωνες φράουλες».
Το … ανέκδοτο της Λιζ Τρας
Το οπτικό υλικό που ήρθε στο φως για το Partygate όπως ονομάστηκε το σκάνδαλο, οδήγησε τον Μπόρις Τζόνσον στην παραίτηση στις 7 Ιουλίου 2022.
Οι νέες εσωκομματικές εκλογές του Σεπτεμβρίου έδωσαν την προεδρία και τον πρωθυπουργικό θώκο στη… Λιζ Τρας. Η θητεία της αποδείχθηκε το πιο σύντομο πολιτικό…ανέκδοτο στη σύγχρονη ιστορίας της Βρετανίας. Έμεινε στην εξουσία μόλις 49 ημέρες. Και αυτές ήταν αρκετές για να προκαλέσει χάος, να πυροδοτήσει πανικό στις αγορές και να οδηγήσει κοντά στην κατάρρευση συνταξιοδοτικά ταμεία της χώρας.
Ο (όχι και τόσο ταλαντούχος) κύριος Σούνακ
Στις 25 Οκτωβρίου 2022 ο Ρίσι Σούνακ γινόταν ο πρώτος ασιατικής καταγωγής Βρετανός που ορκιζόταν πρωθυπουργός. Σε ηλικία 42 ετών ήταν επίσης ο νεότερος πρωθυπουργός από το 1812. Αλλά ούτε αυτός έπεισε με την πολιτική του.
Στις 23 Μαΐου 2024 ο Σούνακ αιφνιδίασε τους πάντες – ακόμη και τα στελέχη του κόμματός του προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές.
