Ένοχος, αλλά ελεύθερος. Μετά από 14 χρόνια, ο εφιάλτης του ιδρυτή των Wikileaks, Τζούλιαν Ασάνζ, μετατρέπεται σε ένα κακό όνειρο.
Ο 52χρονος Αυστραλός δημοσιογράφος-χάκερ είναι ένας «ελεύθερος άνθρωπος» μετά από συμφωνία με την αμερικανική δικαιοσύνη. Κατηγορούμενος ότι δημοσίευσε 700.000 εμπιστευτικά αμερικανικά έγγραφα τη δεκαετία του 2010, ο Ασάνζ ομολόγησε την ενοχή του μόνο για την κατηγορία της «συνωμοσίας για απόκτηση και αποκάλυψη πληροφοριών σχετικά με την εθνική άμυνα». Καταδικάστηκε σε φυλάκιση 62 μηνών που καλύπτονταν ήδη από τα πέντε χρόνια που είχε εκτίσει ως προφυλακιστέος.
Ο Τζούλιαν Ασάνζ «υπέφερε πάρα πολύ στον αγώνα του για την ελευθερία της έκφρασης, την ελευθερία του Τύπου», δήλωσε ο δικηγόρος του Μπάρι Πόλακ. «Πιστεύουμε ακράδαντα ότι ο κ. Ασάνζ δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε κατηγορηθεί βάσει του νόμου περί κατασκοπείας», πρόσθεσε. «Το έργο του WikiLeaks θα συνεχιστεί και ο κ. Ασάνζ, δεν έχω καμία αμφιβολία, θα συνεχίσει δυναμικά τον αγώνα του για την ελευθερία της έκφρασης και τη διαφάνεια », τόνισε ο Πόλακ.
Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Μάικ Πενς, χαρακτήρισε πάντως τη συμφωνία ως αποτέλεσμα «ψευτο-δικαιοσύνης» που «ατιμάζει την υπηρεσία και τη θυσία των ανδρών και των γυναικών των Αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων».
Γλυκόπικρη γεύση
«Η μεγάλη ικανοποίηση για την απελευθέρωση του Ασάνζ δεν πρέπει να μας κάνει να αγνοήσουμε το εκφοβιστικό μήνυμα που ο ιδρυτής του Wikileaks στέλνει στους δημοσιογράφους σε όλον τον κόσμο: Για να απελευθερωθεί, αναγκάστηκε να πει πώς έχει παραβιάσει το νόμο», γράφει η ισπανική El Pais και προσθέτει: «Η είδηση αφήνει αναγκαστικά μια γλυκόπικρη επίγευση, που συνορεύει πιο πολύ με το πικρό».
Η απελευθέρωση του ιδρυτή του Wikileaks, είναι όντως μια νίκη για την ελευθερία του Τύπου; Η Καταρίνα Βάις, ηγετικό στέλεχος των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, είναι δύσπιστη. «Το πρώτο είναι φυσικά η απελευθέρωση. Αλλά αυτή προέκυψε μόνο με την παραδοχή της ενοχής. Είναι κατανοητό ότι αναγκάστηκε να κάνει μια τέτοια παραχώρηση στο δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ. Αλλά μας πονάει που αυτό ήταν απαραίτητο», τονίζει η Βάις μιλώντας στη γερμανική TAZ. «Ο Ασάνζ δεν έπρεπε ποτέ να φυλακιστεί με βάση τον αμερικανικό νόμο περί κατασκοπείας, που χρονολογείται από το 1917. Επισήμως, ο Ασάνζ δήλωσε ένοχος. Και αυτό σημαίνει ότι ο νόμος θα συνεχίσει να κρέμεται πάνω από τα κεφάλια των ερευνητών δημοσιογράφων ως κίνδυνος – και όχι μόνο στις ΗΠΑ.
Μήνυμα στους δημοσιογράφους
Η υπόθεση στέλνει λοιπόν ένα επικίνδυνο μήνυμα στους ερευνητές δημοσιογράφους σε όλο τον κόσμο: «Ο νόμος μπορεί να τους αποτρέψει από το να αισθάνονται εξουσιοδοτημένοι να αναφέρουν τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επειδή μπορούν να συλληφθούν οπουδήποτε στον κόσμο. Με την υπόθεση Ασάνζ δημιουργείται ένα προηγούμενο», λέει η Καταρίνα Βάις.
Στην ΕΕ βέβαια ισχύει ο νέος ευρωπαϊκός νόμος για την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης, ο οποίος πρόσφατα ενίσχυσε τα δικαιώματα των δημοσιογράφων. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν εξελίξεις όπως στη Σλοβακία, όπου η κυβέρνηση θέλει να κλείσει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση επειδή δεν την ελέγχει. Αλλά και στην Ιταλία, όπου η κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι, που προσπαθεί να φέρει τη δημόσια ραδιοτηλεόραση στη γραμμή της κυβέρνησης.
Τι θα γίνει με τον Έντουαρντ Σνόουντεν;
Την ίδια ώρα άλλωστε που ο Τζούλιαν Ασάνζ αφέθηκε ελεύθερος, ένας άλλος «πληροφοριοδότης », ο Εντουαρντ Σνόουντεν, έχει καταφύγει στη Ρωσία από το 2013, αφού διέρρευσε στον διεθνή Τύπο χιλιάδες άκρως απόρρητα έγγραφα σχετικά με μαζική παρακολούθηση και συλλογή προσωπικών δεδομένων από τις υπηρεσίες πληροφοριών. Ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν έδωσε στον Σνόουντεν τη ρωσική υπηκοότητα τον Σεπτέμβριο του 2022, η οποία τον προστατεύει από κάθε προσπάθεια έκδοσης στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Ρόμπερτ Τίμπο, συνήγορος του Σνόουντεν από το 2013, λέει πώς ο πελάτης του θα ήθελε μια συμφωνία τύπου Τζούλιαν Ασάνζ. «Είναι μια πιθανότητα που ο κ. Σνόουντεν διερευνά εδώ και χρόνια: να δηλώσει ένοχος με αντάλλαγμα μια πολύ μικρή ποινή. Αλλά νομικά, αυτό δεν είναι δυνατό, επειδή οι ΗΠΑ δεν είναι πρόθυμες να του προσφέρουν αυτή τη διαδικασία. Θέλουν να διεξαχθεί μια δίκη».
Ο Σνόουντεν δεν θα μπορούσε να εξηγήσει τα κίνητρά του ή τον τρόπο σκέψης του, γιατί σύμφωνα με τα κείμενα που σχετίζονται με την κατασκοπεία, του απαγορεύεται να το κάνει, εξηγεί ο δικηγόρος του. Ο εισαγγελέας θα έπρεπε μόνο να αποδείξει ότι ο Σνόουντεν έκλεψε δεδομένα και αυτό θα ήταν αρκετό για να καταδικαστεί σε κάθειρξη έως και 30 ετών».
«Μια μέρα, λέει ο Τίμπο, μια αμερικανική κυβέρνηση ίσως αναγνωρίσει ότι ο Έντουαρντ Σνόουντεν ενήργησε προς το κοινό συμφέρον και θα βάλει τέλος στη δίωξή του, προσφέροντας μια συμφωνία, επειδή είναι ακόμα Αμερικανός και οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η χώρα του.
Τζούλιαν Ασάνζ: Προσγειώθηκε στην Αυστραλία ως «ελεύθερος ανθρωπος»
