Η οδός Calle de Jordán, ένας μικρός δρόμος στο κέντρο της Μαδρίτης, περιλαμβάνει ολόκληρο τον κύκλο της ανθρώπινης ζωής. Σε ένα τετράγωνο βρίσκεται μια κλινική γονιμότητας. Ένα τετράγωνο πιο κάτω είναι ένα κέντρο ημέρας για συνταξιούχους, με υπηρεσίες όπως εκπαίδευση μνήμης και βοήθεια στην κινητικότητα. Είναι σύνηθες να βλέπεις γυναίκες στα 60 τους να οδηγούν τις 90-κάτι μητέρες τους μέχρι την πόρτα.
Το Ινστιτούτο Μετρήσεων και Αξιολόγησης Υγείας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον εξέδωσε πρόσφατα προβλέψεις για τη μακροζωία ανά χώρα το 2050. Μεταξύ των κορυφαίων 20 για να ζήσετε μέχρι τα βαθιά γεράματα είναι πλούσιοι όπως η Ελβετία και η Σιγκαπούρη, όπως αναφέρει ο Economist. Η Ανατολική Ασία εκπροσωπείται επίσης από τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία, παραδοσιακές «δυνάμεις» μακροζωίας.
Δεν είναι το εισόδημα
Αλλά ένα γεωγραφικό σύμπλεγμα σχετικά φτωχότερων χωρών στη Νότια Ευρώπη ευνοεί επίσης τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής: Ισπανία, Ιταλία, Γαλλία και Πορτογαλία, Μάλτα, Άγιος Μαρίνος, Ανόδρα.
Ο γηραιότερος άνθρωπος εν ζωή είναι μια Ισπανίδα, η Maria Branyas Morera (117), η οποία διαδέχθηκε μια Γαλλίδα. Η υγεία και η μακροζωία συσχετίζονται διαχρονικά με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ.
Ωστόσο η Νότια Ευρώπη στέκεται κόντρα στο ρεύμα, σημειώνει ο Economist. Η μέση διάρκεια ζωής στην Ισπανία (υπολογίζεται σε 85,5 έτη το 2050) θα είναι μεγαλύτερη από αυτή του μέσου Δανού (83,5).
Είναι η διατροφή;
Πολλοί επισημαίνουν ότι το μυστικό βρίσκεται στη «μεσογειακή διατροφή»—ψάρια, δημητριακά ολικής αλέσεως, φρέσκα φρούτα, λαχανικά και ελαιόλαδο. Οι πιο δύσπιστοι, ωστόσο, επισημαίνουν ότι η διατροφή διαφέρει πολύ από την Πορτογαλία έως τη Γαλλία και την Ελλάδα. Επιπλέον, οι ερευνητές διαπιστώνουν ότι οι σημερινοί κάτοικοι της Μεσογείου δεν τηρούν πάντα τη μεσογειακή διατροφή.
Οι πλατείες στην Ισπανία είναι γεμάτες από ανθρώπους που τρώνε τηγανητό ψάρι και αλατισμένο ζαμπόν, λουσμένα με μπύρα σε ώρες που κάποιοι μπορεί να θεωρήσουν ακατάλληλες. Οι Ισπανοί πίνουν περισσότερο ποτό και καπνίζουν ελαφρώς περισσότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο και συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους χρήστες κοκαΐνης στην Ευρώπη.
Ο Dan Buettner, ο οποίος έχει γράψει πολλά βιβλία για τις περιοχές όπου οι άνθρωποι ζουν πολύ, σημειώνει ότι για να καταλάβουμε γιατί οι άνθρωποι φτάνουν στα βαθιά γεράματα, πρέπει να δούμε όχι τις σημερινές συνήθειες αλλά αυτές πριν από μισό αιώνα, όταν οι άνθρωποι έτρωγαν «αγροτικό φαγητό», στο οποίο κυριαρχούσαν τα δημητριακά και τα όσπρια.
Το περπάτημα
Αυτό το ποιμαντικό παρελθόν δείχνει έναν άλλο παράγοντα: την κίνηση. Οι Ισπανοί οδηγούν τη Δυτική Ευρώπη με 5.936 βήματα την ημέρα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2017. Το περπάτημα προφανώς μειώνει τη θνησιμότητα από ασθένειες που σχετίζονται με την παχυσαρκία.
Γιατί οι Ισπανοί περπατούν τόσο πολύ; Οι ισπανικές πόλεις, ακόμη και τα μικροσκοπικά pueblos, είναι πυκνοκατοικημένες. Ούτε η κουλτούρα ούτε οι κανονισμοί ευνοούν τα μεγάλα προάστια, στα οποία χρειάζεσαι αυτοκίνητο για να μετακινηθείς.
Το Παρίσι και άλλα μέρη που στοχεύουν να δημιουργήσουν «πόλεις 15 λεπτών», όπου οι περισσότερες ανάγκες βρίσκονται σε κοντινή ακτίνα, θα μπορούσαν να μάθουν πολλά από την Ισπανία.
Οι κοινωνικές επαφές και η ψυχολογία
Η κοινωνική ζωή και τα επίπεδα στρες διαδραματίζουν επίσης καθοριστικό ρόλο. Η ψυχολογία είναι πολύ σημαντική για τη μακροζωία. Οι πόλεις στον ευρωπαϊκό Νότο είναι χτισμένες γύρω από πλατείες όπου οι φίλοι, η οικογένεια και οι συνάδελφοι κάθονται, τρώνε, πίνουν και συζητούν.
Σύμφωνα με μια πρόσφατη έρευνα της Gallup, μιας δημοσκόπησης, και της Meta, μιας εταιρείας μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το 76% των Ισπανών λένε ότι αισθάνονται «πολύ» ή «αρκετά» κοινωνικά υποστηριζόμενοι. Ο Jon Clifton, επικεφαλής της Gallup, σχολιάζει στον Economist ότι η έρευνα της εταιρείας του αποκαλύπτει ταυτόχρονα ότι οι Ισπανοί είναι αρκετά δυσαρεστημένοι και αποδεσμευμένοι στη δουλειά. Ένας τίτλος στην εφημερίδα El País, έδωσε με λίγες λέξεις την πραγματικότητα: Η Ισπανία είναι «η καλύτερη χώρα για να ζεις και η χειρότερη για να εργαστείς».
Ο ρόλος της οικογένειας
Αλλά η δουλειά δεν είναι το παν. Οι Έλληνες είναι δεύτεροι στον κόσμο και οι Ισπανοί τέταρτοι σε ερώτηση για το αν έχουν δει φίλους ή οικογένεια που ζουν κοντά τους, την περασμένη εβδομάδα.
Αυτό μπορεί να είναι το απροσδόκητο πλεονέκτημα του γεγονότος ότι πολλοί νέοι Νοτιοευρωπαίοι δεν μπορούν να βρουν αρκετά καλές δουλειές ώστε να αντέξουν οικονομικά να μετακομίσουν από τα σπίτια των γονιών τους. Οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν στενοί, μεταξύ άλλων σε δύσκολες περιόδους όπως η οικονομική κρίση και η πανδημία.
