Από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς, πολλοί αναρωτιούνται γιατί δεν έχει εφαρμοσθεί κανένα σχέδιο για την «επόμενη μέρα» στη Γάζα.
Παρ όλο που έχουν ειπωθεί πολλά!
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά του το Politico, ορισμένοι επικεντρώνονται στις άμεσες ανάγκες ασφάλειας και διακυβέρνησης των Παλαιστινίων που έχουν απομείνει στη Γάζα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν συσπειρώνεται γύρω από σχέδια για ένα προσωρινό «Παλαιστινιακό Συμβούλιο» που θα κυβερνά τη Γάζα και έναν συνασπισμό ασφαλείας στον οποίο ο αμερικανικός στρατός θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.
Ακόμη και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου -ένας άνθρωπος που κατηγορείται ότι σκόπιμα αποφεύγει να έχει ένα σχέδιο, συμπεριλαμβανομένου ενός πολιτικού που μόλις εγκατέλειψε τον συνασπισμό του- έχει, τεχνικά, προτείνει ένα σχέδιο.
Κι όμως πολλοί αισθάνονται ότι δεν υπάρχει «φως» στο τούνελ!
Αντιθέτως, οι πολιτικές διαμάχες – εντός των κυβερνήσεων και μεταξύ τους – καθώς και οι υπολογισμοί της Χαμάς, καταπνίγουν κάθε δυναμική.
Αυτό σημαίνει ότι ενώ οι λεπτομέρειες των σχεδίων είναι ενδιαφέρουσες , αξίζει να εξεταστεί πρώτα γιατί είναι πιθανό να αποτύχουν.
Διχασμένο το εσωτερικό του Ισραήλ
Στο Ισραήλ, ο κυβερνητικός συνασπισμός του Νετανιάχου είναι διχασμένος σχετικά με το τι πρέπει να γίνει με τη Γάζα.
Ορισμένοι από τους ακροδεξιούς εταίρους του Νετανιάχου επιθυμούν να εκδιώξουν τους Παλαιστίνιους από τη Γάζα και να χτίσουν ισραηλινούς οικισμούς εκεί.
Άλλοι θέλουν ο Νετανιάχου να υποσχεθεί ότι το Ισραήλ δεν θα καταλάβει τη Γάζα.
Δεν υπάρχει μεγάλη ενότητα ή δυναμική ούτε και αλλού στην περιοχή.
Οι κίνδυνοι αφθονούν σε αυτό το σενάριο, δήλωσε ο Τζόναθαν Λορντ, πρώην αξιωματούχος του υπουργείου Άμυνας, ο οποίος έχει προσφέρει το δικό του σχέδιο για την «επόμενη μέρα».
«Περιλαμβάνουν την επιτυχία της Χαμάς να ανασυγκροτηθεί και το Ισραήλ να καταπιεί μια σύγκρουση για την οποία δεν είχε σχεδιάσει ούτε μπορεί να αντέξει οικονομικά με βάση όλες τις άλλες ανταγωνιστικές απειλές του», δήλωσε ο Λορντ, ο οποίος τώρα εργάζεται στο Κέντρο για μια Νέα Αμερικανική Ασφάλεια. «Είναι επίσης αφόρητο για τους Παλαιστίνιους πολίτες στη Γάζα».
Η Ουάσινγκτον αναλαμβάνει το προβάδισμα;
Ένα πράγμα που έγινε σαφές είναι ότι πολλοί αναλυτές και αξιωματούχοι θέλουν η Ουάσιγκτον να αναλάβει την ευθύνη του άμεσου μεταπολεμικού σεναρίου.
«Μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την ικανότητα και τους πόρους, πολιτικούς και στρατιωτικούς, για να το ξεκινήσουν αυτό αρκετά γρήγορα και να πείσουν και άλλες χώρες-κλειδιά να συμμετάσχουν – και, εκτός από το Ισραήλ, μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν την πολιτική βούληση να διασφαλίσουν ότι η ασφάλεια του Ισραήλ θα παραμείνει ως ένας από τους πρωταρχικούς στόχους στη μεταπολεμική Γάζα», αναφέρει ένα σχέδιο από μια ομάδα πρώην αξιωματούχων και μελετητών.
Αρκετά σχέδια, όπως αυτά των μελετητών του Washington Institute for Near East Policy και του Israel Policy Forum, θέλουν κάποιο είδος πολυεθνικής δύναμης να αναλάβει την ασφάλεια στο εσωτερικό της Γάζας μόλις τελειώσουν οι μεγάλες μάχες.
Σε γενικές γραμμές, τα σχέδια αυτά αναμένουν ότι οι περισσότερες δυνάμεις ασφαλείας θα προέρχονται από αραβικές χώρες και ότι η ανάγκη για τέτοιες δυνάμεις θα είναι προσωρινή μέχρι οι ίδιοι οι Παλαιστίνιοι να μπορέσουν να αναλάβουν.
Ένα σχέδιο, το οποίο προωθείται από τον Συνασπισμό Vandenberg και το Εβραϊκό Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας της Αμερικής, προτείνει τη χρήση ιδιωτών αρμόδιων για την ασφάλεια, αν χρειαστεί.
Αλλά αρκετά τέτοια σχέδια θέλουν τις Ηνωμένες Πολιτείες να ηγούνται ή να αναλαμβάνουν σημαντικό ρόλο στην οργάνωση και τη λειτουργία της δύναμης.
Αυτό δεν σημαίνει ότι τα αμερικανικά στρατεύματα θα περιπολούν ανοιχτά στη Γάζα, αλλά μπορεί να βρίσκονται ακριβώς έξω από αυτήν.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν χτίζει τα τρέχοντα μεταπολεμικά της σχέδια γύρω από την ιδέα ότι οι ΗΠΑ θα διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο σε μια πολυεθνική δύναμη που θα αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από αραβικές δυνάμεις, σύμφωνα με τέσσερις Αμερικανούς αξιωματούχους που γνωρίζουν την πολιτική της Μέσης Ανατολής και έναν Άραβα αξιωματούχο που γνωρίζει το θέμα.
Αλλά ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είναι απίθανο να επιτρέψει σε αμερικανικά στρατεύματα να εισέλθουν στην ίδια τη Γάζα.
Όσον αφορά τους Παλαιστίνιους
Μια άλλη ιδέα που επιδιώκουν οι ΗΠΑ (και αποτελεί θέμα σε διάφορα σχέδια) είναι η δημιουργία ενός παλαιστινιακού φορέα που θα διευθύνει προσωρινά τις πολιτικές υποθέσεις της Γάζας.
Ο Νετανιάχου έχει αποκλείσει την ανάμειξη της Παλαιστινιακής Αρχής σε αυτό το εγχείρημα- λέει ότι ο οργανισμός που εδρεύει στη Δυτική Όχθη δεν είναι καλύτερος από τη Χαμάς. Η ιδέα των ΗΠΑ για ένα «Παλαιστινιακό Συμβούλιο» θα έχει εκπροσώπους της ΠΑ να συμμετέχουν στο σώμα αλλά όχι να το ηγούνται.
Άλλα σχέδια θέλουν έναν πιο κεντρικό ρόλο της ΠΑ και ακόμη και η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει πει ότι μακροπρόθεσμα η ΠΑ θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη της Γάζας.
Αλλά υπάρχει μια ευρεία αίσθηση ότι η σημερινή ΠΑ πρέπει να υποβληθεί σε σοβαρές μεταρρυθμίσεις προτού μπορέσει να ηγηθεί, και αυτό μπορεί να πάρει χρόνια. (Είναι εκπληκτικό, αλλά όχι εκπληκτικό, το πόσο πολλά σχέδια έχουν ελάχιστη ή καθόλου συμβολή από πραγματικούς κατοίκους της Γάζας).
Όλα αυτά λέγονται, η κυβέρνηση Μπάιντεν διστάζει να πει ότι έχει επίσημο σχέδιο ή ότι θα διευθύνει το μεταπολεμικό σόου. Θυμηθείτε, αυτή η κυβέρνηση προσπαθούσε να μειώσει την αμερικανική εστίαση στη Μέση Ανατολή.
Ο Νετανιάχου και τα παιχνίδια του
Το σχέδιο του Νετανιάχου, σύμφωνα με δημοσιεύματα του Φεβρουαρίου, αφήνει το Ισραήλ να διατηρήσει το δικαίωμα να επιχειρεί στρατιωτικά σε όλη τη Γάζα για το ορατό μέλλον. Την πολιτική διακυβέρνηση θα αναλάβουν απροσδιόριστοι τοπικοί αξιωματούχοι.
Οι επικριτές λένε ότι το σχέδιο του Νετανιάχου είναι λεπτό και ισοδυναμεί με ισραηλινή κατοχή, κάτι που πολλοί Ισραηλινοί δεν θέλουν.
«Το Ισραήλ δεν θα εγκαθιδρύσει πολιτικό έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας»
Ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Γιοαβ Γκαλάντ τον προέτρεψε να «δηλώσει ότι το Ισραήλ δεν θα εγκαθιδρύσει πολιτικό έλεγχο στη Λωρίδα της Γάζας, ότι το Ισραήλ δεν θα εγκαθιδρύσει στρατιωτική διακυβέρνηση στη Λωρίδα της Γάζας και ότι θα τεθεί άμεσα μια εναλλακτική κυβερνητική λύση στη Λωρίδα της Γάζας αντί της Χαμάς».
Ο ισραηλινός πολιτικός Μπένι Γκαντζ μόλις εγκατέλειψε τον συνασπισμό του Νετανιάχου εν μέρει επειδή ο πρωθυπουργός δεν είχε καταλήξει σε ένα καλύτερο σχέδιο για τη μεταπολεμική περίοδο.
Τα σχέδια που έχουν παρουσιάσει μελετητές, επιχειρηματίες και άλλοι δεν μπορούν συχνά να υπολογίσουν τον ρόλο που θα διαδραματίσει ο στρατός του Ισραήλ στη Γάζα με την πάροδο του χρόνου.
Το πιθανό σενάριο
Σε δύο χρόνια, η Γάζα θα είναι ένα σύνολο από καταυλισμούς με ερείπια που θα αστυνομεύονται από τον ισραηλινό στρατό. Με άλλα λόγια, το Ισραήλ θα καταλάβει τη Λωρίδα της Γάζας, ακόμη και αν αρνείται να το παραδεχτεί.
Το Ισραήλ θα εξακολουθεί επίσης να πολεμάει μαχητές, είτε αυτοί ανήκουν στη Χαμάς είτε σε κάποια άλλη ομάδα, επειδή η προσέγγισή του στον πόλεμο έχει εξοργίσει τόσους πολλούς Παλαιστίνιους που οι πιθανότητες ριζοσπαστικοποίησής τους είναι μεγαλύτερες από τις πιθανότητες οποιασδήποτε προσπάθειας «αποριζοσπαστικοποίησης».
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει τον κόπο ο σχεδιασμός της επόμενης ημέρας τώρα, αλλά η ηγεσία έχει σημασία, όπως και η ταχύτητα. Χωρίς να υπάρχει ελπίδα για να προσφερθεί στους κατεστραμμένους από τον πόλεμο ανθρώπους, μια ειρηνική «επόμενη μέρα» μπορεί να μην έρθει ποτέ.
