Οι ευρωεκλογές του 2024 είχαν δύο μεγάλους ηττημένους: τον Όλαφ Σολτς και τον Εμανουέλ Μακρόν. Με τα κόμματά τους να αποσπούν μόλις το 15%, Σολτς και Μακρόν είδαν έντρομοι την …πλάτη της άκρας δεξιάς στις κάλπες. Στην περίπτωση του Γάλλου προέδρου μάλιστα, υπήρξε συντριβή καθώς τα ποσοστά της «Εθνικής Συσπείρωσης» της Μαρίν Λεπέν ήταν υπερδιπλάσια της «Αναγέννησης» του Μακρόν.
Για να γίνει πιο κατανοητή η έκταση της ήττας, ο Μακρόν χάνει 7 μονάδες σε σύγκριση με τις ευρωεκλογές του 2019 και πάνω από 10 μονάδες από τις προεδρικές εκλογές, πριν από δύο χρόνια.
Το γερμανικό Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα δεν τα πήγε επίσης ποτέ τόσο άσχημα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το SPD απέσπασε το χαμηλότερο ποσοστό από το 10,1% του μακρινού …1887, στις εκλογές επί Κάιζερ Γουλιέλμου.
Τι μας λέει η εκλογική συντριβή Σολτς και Μακρόν; «Το ηγετικό δίδυμο του Γαλλογερμανικού άξονα στην Ευρώπη αντιμετωπίζει σοβαρή κρίση ταυτότητας», εξηγούν στη Ναυτεμπορική, ευρωπαίοι διπλωμάτες στις Βρυξέλλες. «Όσοι παρακολουθούν προσεκτικά την πολιτική δυναμική στο Παρίσι και το Βερολίνο το είχαν συνειδητοποιήσει εδώ και καιρό: η Γαλλία και η Γερμανία βιώνουν μια κατάσταση πολιτικής κρίσης εδώ και χρόνια. Μια οικονομική κρίση επίσης που είναι ιδιαίτερα έντονη στη γερμανική πάλαι ποτέ «ατμομηχανή» της Ευρώπης, αλλά και στη Γαλλία.
Είναι η οικονομία
Τα δημόσια οικονομικά της Γαλλίας είναι σε πολύ πιο χειρότερη κατάσταση από ό,τι αναμενόταν. Το δημοσιονομικό έλλειμμα πέρυσι ανήλθε στο 5,5% του ΑΕΠ. Την ίδια ώρα, σε απόλυτους αριθμούς το δημόσιο χρέος της χώρας αναμένεται να αυξηθεί στα 3,2 τρισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το τέλος του έτους .Κανένα άλλο μέλος της ΕΕ δεν είναι τόσο βαριά χρεωμένο σε απόλυτες τιμές. Και με ποσοστό 111% του ΑΕΠ, η Γαλλία είναι πλέον η τρίτη πιο υπερχρεωμένη χώρα της ΕΕ μετά την Ελλάδα και την Ιταλία.
Στη Γερμανία επίσης, μπορεί οι αριθμοί για το έλλειμμα και το χρέος να ευημερούν, αλλά η οικονομία είναι σε ύφεση. Η μεταποίηση καταρρέει και η χώρα θα έχει τη χειρότερη ανάπτυξη μεταξύ των G20 το 2024.
Ο καγκελάριος Σολτς, σε ερώτηση δημοσιογράφου αν θέλει να κάνει κάποιο σχόλιο για το 14% που πήρε το κόμμα του στις ευρωεκλογές, απάντησε μονολεκτικά, το βράδυ της Κυριακής: «Όχι». Το SPD έχει τοποθετήσει όμως τον Καγκελάριο στο επίκεντρο της προεκλογικής του εκστρατείας. Ως εκ τούτου, ήταν πρωτίστως μια ψηφοφορία για τον ίδιο τον Σολτς και την αξιοπιστία του.
Ο Εμανουέλ Μακρόν τουλάχιστον, μετά το 15,4% που πήρε το κόμμα του είπε πώς το σωστό: «Δεν μπορώ να προσποιηθώ ότι δεν συνέβη τίποτα». Και προκήρυξε εκλογές, ρισκάροντας τα πάντα. Αντίθετα ο Σολτς σφυρίζει αδιάφορα ,παρά το γεγονός ότι μαζί του καταρρέει και ο κυβερνητικός συνασπισμός με τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους του FDP, που υποχώρησαν, αντίστοιχα, στο 12% και 5%. Συνολικά, τα τρία κόμματα της κυβέρνησης Σολτς διαθέτουν πλέον μόλις το 29% , γεγονός που οδηγεί την αντιπολίτευση να ζητά πρόωρη προσφυγή στις κάλπες
Η κρίση των δύο ηγετικών χωρών δεν μπορεί να αγνοηθεί. Ειδικά σε μια Ευρώπη, που πίσω από τη φαινομενική σταθερότητά της, βιώνει μια φάση πολιτικού κατακερματισμού και ετοιμάζεται για έναν πολιτικό σεισμό.
Η κρίση στον γαλλο-γερμανικό άξονα
Επί δυόμισι χρόνια ο γαλλογερμανικός άξονας Σολτς και Μακρόν, με μεγάλες εσωτερικές συγκρούσεις, προσπάθησε να κρατήσει ίσιο τον πήχη της Ευρώπης. Εμβληματική ήταν η θέση που ελήφθη για την ενεργειακή μετάβαση, μετά την τραυματική ρήξη με τη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Ο Μακρόν εμφανίστηκε ξαφνικά ως «γεράκι» ,πρωτοστατώντας ακόμη και στην αποστολή Γάλλων στρατιωτικών στην Ουκρανία. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει εγκαταλείψει τις αρχικές προσπάθειες να τονώσει τις διαπραγματεύσεις και έχει ριχτεί με τα πόδια σε μια ρητορική περιπέτεια κατά της Ρωσίας που του έχει γίνει μπούμερανγκ. Η γαλλική κοινή γνώμη φάνηκε πώς δεν συμφωνεί. Εμφανιζόμενος ως «αρχιστράτηγος» ο Μακρόν προσπάθησε να κάνει βέβαια τους συμπατριώτες του να ξεχάσουν το αυξανόμενο δημόσιο χρέος, την αναιμική οικονομική ανάκαμψη των προαστίων, την αύξηση της ανισότητας μεταξύ του Παρισιού και της υπόλοιπης χώρας, τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στο συνταξιοδοτικό. Ολα τα κοινωνικά θέματα αποδυναμώθηκαν από τον πρόεδρο με την αναβίωση του μύθου της στρατιωτικής ανδρείας. Οταν μάλιστα η πολιτική του αμφισβητείται από πολλές πλευρές, ειδικά στην Αφρική.
Το Βερολίνο διακηρύσσει επίσης πίστη στο ΝΑΤΟ, αλλά υπέστη σημαντική οικονομική κατάρρευση εγκαταλείποντας το φθηνό ρωσικό αέριο. Η Γερμανία του Σολτς βιώνει μια κρίση ταυτότητας στο αναπτυξιακό της μοντέλο, αφού ο πόλεμος στην Ουκρανία έσπασε πολλά από τα θεμέλια μιας στρατηγικής, βασισμένης στις εξαγωγές και τις χαμηλές τιμές ενέργειας που διαμόρφωσαν επί δεκαετίες την οικονομική της ισχύ.
Η ασάφεια του Σολτς να αποφασίσει σε ποιο βαθμό θα ενστερνιστεί ή όχι την ανάγκη για μια γεωπολιτική επανεκκίνηση του Βερολίνου σε μια Ευρώπη που μεταμορφώνεται, συνδυάστηκε με τον κραυγαλέο αμερικανικό οικονομικό πόλεμο. Έναν εμπορικό πόλεμο που ξεκίνησε με την πολιτική Μπάιντεν για την προσέλκυση γερμανικών κολοσσών στην Αμερική, με το δέλεαρ των επιδοτήσεων δισεκατομμυρίων δολαρίων και της φθηνής ενέργειας για πράσινες επενδύσεις.
Ευρωπαϊκές επιπτώσεις
Η αποδυνάμωση του Γαλλο-γερμανικού άξονα μπορεί να φανεί μάλιστα ήδη από την επόμενη σύνοδο κορυφής της ΕΕ, η οποία υποτίθεται ότι θα αποφασίσει για τη μελλοντική Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Ο Μακρόν έχει γίνει απρόβλεπτος και ο Σολτς θα μπορούσε να εμφανιστεί ακόμα πιο διστακτικός. Δεν αποκλείεται μάλιστα η πρώτη σύγκρουση να αφορά τη νέα ηγεσία της Κομισιόν. Ο Μακρόν έχει ταχθεί υπέρ του Μάριο Ντράγκι ως προέδρου της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη θέση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η νέα ηγεσία της Κομισιόν πρέπει να συγκεντρώσει τη στήριξη τουλάχιστον 15 από τα 27 κράτη μέλη, που να διαθέτουν όμως και το 65% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ.
Τα πράγματα πλέον σοβαρεύουν και στο νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πλειοψηφία έχει γίνει πιο περίπλοκη. Το 2019, η φον ντερ Λάιεν εξασφάλισε πλειοψηφία μόλις 9 ψήφων στην Ολομέλεια. Και τώρα οι ενστάσεις θα είναι πολύ μεγαλύτερες, αν συνυπολογιστούν και τα σκάνδαλα για τα οποία κατηγορείται η απερχόμενη πρόεδρος της Κομισιόν.
