Ένα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη, την ώρα που εκατομμύρια πολίτες προσέρχονται στις κάλπες για το νέο Ευρωκοινοβούλιο: Η Ουκρανία. Οι κάλπες και στις 27 χώρες μέλη θα δώσουν επίσης ενδείξεις και για τη στάση που έχει και που θα κρατήσει η ΕΕ απέναντι στο Κίεβο και την υποστήριξή της ενάντια στη ρωσική εισβολή.
Πολλά θα εξαρτηθούν από το αποτέλεσμα, καθώς αν οι ψηφοφόροι ανταμείψουν τις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις, η προσέγγιση των Βρυξελλών απέναντι στο Κίεβο ίσως αλλάξει.
Στην πρώτη γραμμή στήριξης της Ουκρανίας βρίσκεται ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν, μαζί με τις περισσότερες ανατολικο-ευρωπαϊκές χώρες που λένε πώς απειλούνται από τη Ρωσία.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εξέφρασε μάλιστα και πάλι την ευγνωμοσύνη του στη Γαλλία και τον Μακρόν «για την πρωτοβουλία και την υποστήριξή του στις προτάσεις μας για την εκπαίδευση των στρατιωτών μας. Μαζί ετοιμάζουμε μια νέα βάση για την εκπαίδευση μονάδων του ουκρανικού στρατού», είπε ο Ζελένσκι.
Επιπλέον, πρόσθεσε, «υπάρχουν ήδη συμφωνίες με άλλους εταίρους για πρόσθετα συστήματα αεράμυνας για την Ουκρανία και ορισμένες από αυτές τις αποφάσεις θα ληφθούν γρήγορα και κάποιες άλλες, το φθινόπωρο».
Από την άλλη πλευρά, ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς αρνείται να ακολουθήσει την προτροπή του Μακρόν να σταλούν Γερμανοί στρατιώτες ή εκπαιδευτές στο Ουκρανικό μέτωπο.
«Δεν θα υπάρχουν στρατιώτες από τις χώρες μας στην Ουκρανία, ούτε από το ΝΑΤΟ», είπε ο Σολτς σε προεκλογική συγκέντρωση στο Ντούισμπουργκ.
Το ίδιο λέει και ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν σκοπεύουν να συμμετάσχουν σε αυτή την πρωτοβουλία», τονίζουν οι εκπρόσωποι του Μπάιντεν.
Μέχρι στιγμής, υπό την πίεση της απερχόμενης προέδρου της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι 27 έχουν αποδειχθεί πολύ ενωμένοι και ενεργοί στην υποστήριξη της Ουκρανίας, ακόμη και δίνοντας το πράσινο φως για τη χρήση δυτικών όπλων για επιθέσεις στο ρωσικό έδαφος. Αλλά μέχρι εκεί.
«Αναφορικά με τη στάση που πρέπει να τηρηθεί απέναντι στο Κίεβο -και κατά συνέπεια απέναντι στη Ρωσία του Πούτιν-υπάρχουν κόκκινες γραμμές που θα σκιαγραφήσουν τη μελλοντική ισορροπία της Ευρώπης και τη δική της ταυτότητα μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα», τονίζουν στη Ναυτεμπορική, Ευρωπαίοι στρατιωτικοί αναλυτές στις Βρυξέλλες.
Η πολιτική επιβίωση του Ζελένσκι
«Τα πράγματα αυτή τη στιγμή δεν πάνε καλά για την άμυνα της Ουκρανίας στην περιοχή του Χάρκοβο, όσο και αν ο Ζελένσκι υποστηρίζει το αντίθετο. Οι ΗΠΑ και η Γερμανία δεν θέλουν να επεκτείνουν τη ζώνη μάχης για να συμπεριλάβουν τη Ρωσία. Το πρόβλημα είναι ότι ο Ζελένσκι βρίσκεται υπό τεράστια πολιτική και στρατιωτική πίεση.
Αλλά όλοι κατανοούν όμως πώς ,μια κλιμάκωση του πολέμου θα βοηθούσε μόνο τον ίδιο και την πολιτική του επιβίωση», προσθέτουν οι ίδιες πηγές.
Πρόσφατα, βέβαια, η Ουκρανία εξαπέλυσε επίθεση και κατέστρεψε ρωσικούς σταθμούς ραντάρ, που αποτελούν μέρος του πυρηνικού συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Μόσχας, σε βάθος πάνω από 1.000 χιλιόμετρα στη Ρωσία.
Τέτοια χτυπήματα εναντίον στόχων στη ρωσική ενδοχώρα ελλοχεύουν εξαιρετικά υψηλό κίνδυνο κλιμάκωσης, εάν πραγματοποιούνται εναντίον πυρηνικών εγκαταστάσεων. Το θέμα είναι πώς αν η Ουκρανία μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο υπέρ της, με αυτές τις επιθέσεις, δεν θα υπήρχε τίποτα κακό σε αυτό. Επί του παρόντος, ωστόσο, ακόμη και η χρήση δυτικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς δεν αλλάζει την κακή στρατιωτική κατάσταση για την Ουκρανία κατά μήκος της πρώτης γραμμής, η οποία έχει μήκος πάνω από 1000 χιλιόμετρα.
Ο ρωσικός στρατός έχει δημιουργήσει μια ουδέτερη ζώνη βάθους 10 έως 15 χιλιομέτρων στην περιοχή του Χάρκοβο, επίσης για να αποκρούσει τις επιθέσεις της Ουκρανίας στο δικό της Ρωσίας.
Οι Ουκρανικές επιδρομές στη ρωσική ενδοχώρα έχουν ένα πολιτικό πλεονέκτημα για τον Ζελένσκι, καθώς μπορεί να επιδείξει επιτυχίες, στα μέσα ενημέρωσης. Δεν αλλάζουν όμως τη συνολική στρατιωτική κατάσταση. Δεν αλλάζουν το παιχνίδι, αλλά ενέχουν τον κίνδυνο περαιτέρω κλιμάκωσης».
Αποτροπή ή τρόμος:
Ο απόστρατος ταξίαρχος Εριχ Βαντ, πρώην στρατιωτικός σύμβουλος της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ, στο νέο του βιβλίο Abschreckend oder erschreckend? Europa ohne Sicherheit (Αποτροπή ή τρόμος; Η Ευρώπη χωρίς ασφάλεια), τονίζει ότι η ΕΕ «εκτός από τις παραδόσεις όπλων στην Ουκρανία, θα πρέπει να αναζητήσει τρόπους εξόδου από τον πόλεμο στον οποίο δεν υπάρχει στρατιωτική λύση.
Η αποκλειστική εστίαση σε πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς είναι πολύ κοντόφθαλμη. Ακόμη και μετά τον πόλεμο της Ουκρανίας, η Ρωσία δεν θα εξαφανιστεί από τον χάρτη. Αυτή τη στιγμή αυτό είναι αδιανόητο, δεδομένου του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας, που παραβιάζει το διεθνές δίκαιο, αλλά κάποια στιγμή αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει και κάποια στιγμή θα συνεργαστούμε ξανά οικονομικά με τη Ρωσία», τονίζει ο Γερμανός ταξίαρχος.
Και προσθέτει: Με βάση τα συμφέροντά μας, θα πρέπει να αποφύγουμε μια νέα έκδοση του Ψυχρού Πολέμου στην Ευρώπη. Τότε είχαμε μια «πρώτη γραμμή» 800 χιλιομέτρων μέσω της Κεντρικής Ευρώπης. Σήμερα η πρώτη γραμμή της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία είναι τρεις έως τέσσερις φορές μεγαλύτερη.
Μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει διάφορες ειρηνευτικές πρωτοβουλίες: από την Κίνα, την Τουρκία και την Ελβετία. Τίποτα δεν προήλθε από τη Γερμανία ή την ΕΕ. Παίζουμε ευσυνείδητα τον ρόλο της υποστήριξης του ΝΑΤΟ. Ούτε περισσότερο ούτε λιγότερο. Ακόμη και στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, η στρατιωτική ισχύς συνοδεύτηκε πάντα από ισορροπία συμφερόντων, προθυμία για διάλογο και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης».
Ο ρόλος της Κίνας
Αυτό που μας λείπει όσον αφορά τον πόλεμο της Ουκρανίας είναι μια ισορροπία μεταξύ της στρατιωτικής αποτροπής και των παραδόσεων όπλων από τη μία πλευρά και της προσπάθειας εξόδου από τον πόλεμο μέσω της διπλωματίας και των διαπραγματεύσεων, από την άλλη.
Και όμως! Δεν υπάρχει πλέον ένα ρεαλιστικό σενάριο εξόδου. Οι βασικοί παίκτες Ρωσία και Κίνα δεν εκπροσωπούνται στη Διάσκεψη Ειρήνης στην Ελβετία. Ο Μπάιντεν επίσης, στέλνει αντιπροσωπεία από τη δεύτερη βαθμίδα.
Οι ΗΠΑ είναι άλλωστε πολύ απασχολημένες εσωτερικά, λόγω των προεδρικών εκλογών, μεταξύ άλλων. Αυτό θα μπορούσε να αλλάξει με την πιθανή επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις 5 Νοεμβρίου.
Στην πραγματικότητα ο τερματισμός ενός πολέμου στην Ευρώπη θα ήταν ένα γνήσιο ευρωπαϊκό καθήκον. Όμως, όσον αφορά την πολιτική ισχύος, τα κλειδιά για μια κατάπαυση του πυρός βρίσκονται στην Ουάσιγκτον, τη Μόσχα και το Πεκίνο.
Αν καταφέρει μάλιστα η Κίνα να διαπραγματευτεί μια κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, δεν θα είναι μόνο ευρασιατική δύναμη, αλλά θα γίνει και …ευρωπαϊκή δύναμη.
