Το να αντικαταστήσεις τον υπουργό Άμυνας όταν τα πράγματα στο πολεμικό μέτωπο δεν πηγαίνουν όπως θα ήθελες, δεν είναι δα και κάτι ασυνήθιστο.
Το να το κάνεις όμως όταν έχεις μόλις αποκτήσει το πάνω χέρι στην πρώτη γραμμή του μετώπου, σημαίνει ότι κάτι δεν πηγαίνει καλά. Εάν μάλιστα συλλάβεις πέντε ανώτερους αξιωματούχους, που συνδέονται με αυτόν τότε ξεκάθαρα δεν ψάχνει απλώς για φρέσκο «αίμα», όπως σημειώνει σε ανάλυσή του το CNN.
Μετά την αιφνιδιαστική αποπομπή του Σεργκέι Σοϊγκού από τη θέση του υπουργού Άμυνας, πριν από δύο εβδομάδες, ένα κύμα συλλήψεων έχει ουσιαστικά «καρατομήσει» κορυφαία στελέχη του υπουργείου Άμυνας υπό το πρόσχημα μιας εκστρατείας κατά της διαφθοράς.
Η συγκυρία είναι τόσο ενδιαφέρουσα όσο και οι συλλήψεις και οι επιλογές των αντικαταστατών. Μετά από σχεδόν τρία χρόνια αποτυχίας στα πεδία των μαχών στην Ουκρανία, η Ρωσία μόλις κέρδισε το πάνω χέρι.Τις τελευταίες εβδομάδες, εξαπέλυσε μια σε μεγάλο βαθμό επιτυχημένη επίθεση στο βορρά, προς το Χάρκοβο, σε συνδυασμό με νίκες και στην περιοχή του Ντονμπάς στα ανατολικά.
Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού της Ουκρανίας και η συρρίκνωση των προμηθειών πυρομαχικών συνέβαλαν επίσης στην αντιστροφή της τύχης της Ρωσίας.
Το ερώτημα λοιπόν είναι, γιατί να επιλέξει ο Βλαντίμιρ Πούτιν να φέρει τα πάνω – κάτω στο υπουργείο που είναι υπεύθυνο για τις νίκες;
Αναλυτές που μίλησαν στο CNN περιέγραψαν το υπουργείο Άμυνας ως ένα από τα πιο διεφθαρμένα στη χώρα. Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης αποκαλύπτουν στρατιωτικά συμβόλαια με τεράστια χρηματικά ποσά και διαπομπεύουν δημόσια τους ανώτερους αξιωματούχους του υπουργείου και τον πλούσιο τρόπο ζωής τους.
Όμως, όπως είπε ένας αναλυτής στο CNN, αυτό που βλέπουμε είναι ένα «πολύ περίπλοκο πολυκεντρικό παιχνίδι», ένα παιχνίδι που σχετίζεται με το timing και την υπαρξιακή αναζήτηση του Πούτιν για νίκη ενάντια στη Δύση.
Μήνυμα του Πριγκόζιν από τον τάφο
Πάνω και από τις τελευταίες εξελίξεις πλανάται το φάντασμα του Γεβγκένι Πριγκόζιν, αφεντικού της ομάδας μισθοφόρων Wagner, ο οποίος ήταν παλαιότερα γνωστός και ως «Σεφ του Πούτιν».
Πριν από το θάνατό του, είχε εξαπολύσει δριμεία επίθεση κατά του Σοϊγκού και του ανώτατου στρατηγού της Ρωσίας, Βαλέρι Γκερασίμοφ, κατηγορώντας αυτούς και το υπουργείο για διαφθορά και ανικανότητα.
Ο Πριγκόζιν επιχείρησε μια ανταρσία στη Μόσχα που υποτίθεται ότι θα τελείωνε με την ανατροπή των Σοϊγκού και Γκερασίμοφ. Αντίθετα, έφερε τον πρόεδρο σε δύσκολη θέση και αμφισβήτησε την εξουσία του. Ο Πούτιν απάντησε περιγράφοντας τον Πριγκόζιν ως προδότη και του αφαίρεσε τα περιουσιακά του στοιχεία, όλα προτού πεθάνει σε ένα τουλάχιστον ύποπτο αεροπορικό δυστύχημα, μαζί με τους ανώτερους συμβούλους του.
Έκτοτε, ο Πούτιν κράτησε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας τις ανεπάρκειες του υπουργείου και τους ισχυρισμούς διαφθοράς, αποφεύγοντας τις σπασμωδικές αντιδράσεις μετά την ανταρσία.
Περίμενε την κατάλληλη στιγμή
Ο Πούτιν πιθανότατα περίμενε την επανεκλογή του από τον ρωσικό λαό τον Μάρτιο προτού τα βάλει με το υπουργείο Άμυνας. Οι αλλαγές ήρθαν λίγο μετά τους εορτασμούς της Ημέρας της Νίκης στις 9 Μαΐου, στους οποίους παρευρέθηκαν ο Πούτιν και ο Σοϊγκού δίπλα δίπλα, σε μια φαινομενικά φιλική συνάντηση.
Παρά την απομάκρυνσή του από τη θέση του υπουργού Άμυνας, ο Σοϊγκού θα παραμείνει στην τροχιά του Πούτιν αφού μεταφέρθηκε σε νέο (σαφώς λιγότερο σημαντικό) ρόλο ως γραμματέας του συμβουλίου ασφαλείας.
Η Τατιάνα Στανόβαγια enior Fellow στο Carnegie Russia Eurasia Center, είπε στο CNN πως δεν έχει τόση σημασία εάν ο Πριγκόζιν είχε δίκαιο για τη διαφθορά των αξιωματούχων στο υπουργείο Άμυνας. «Το σωστό και το λάθος δεν υπάρχει στην πολιτική – σημασία έχουν μόνο τα συμφέροντα», εξήγησε.
Το συμφέρον του Πούτιν είναι να κρατήσει το σπίτι του σε τάξη και να πετύχει τη νίκη στην Ουκρανία. Το υπουργείο Άμυνας είναι κεντρικό στο πώς τελειώνει αυτός ο πόλεμος.
Με τον Πούτιν να εγκαθιστά έναν πολιτικό οικονομολόγο, τον Αντρέι Μπελούσοφ, ως νέο υπουργό Άμυνας, είναι σαφές πως προτεραιότητα είναι να προμηθεύεται η χώρα όπλα πιο γρήγορα και οικονομικά.
Ο προϋπολογισμός της Ρωσίας για το 2024 δείχνει ότι επιδιώκει να δαπανήσει το 6% του ΑΕΠ για την άμυνα, το υψηλότερο στη σύγχρονη ρωσική ιστορία, και θα ξεπεράσει τις κοινωνικές δαπάνες – ένα σημάδι της μετάβασης της χώρας σε πολεμική οικονομία.
Τα πρόσωπα της διαφθοράς
Ο Μιχαήλ Κομίν, Ρώσος πολιτικός επιστήμονας και επισκέπτης συνεργάτης στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων που εδρεύει στη Βιέννη, είπε στο CNN ότι «η ομάδα του Σκου, μεταξύ των ρωσικών ελίτ, ήταν από τις πιο προβεβλημένες».
Την περασμένη Παρασκευή, ο αντιστράτηγος Βάντιμ Σαμαρίν, αρχηγός της κύριας διεύθυνσης επικοινωνίας των ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων, κατηγορήθηκε για «δωροληψία σε ιδιαίτερα μεγάλη κλίμακα», 36 εκατομμυρίων ρουβλίων (περίπου 393.000 $) από ένα εργοστάσιο που προμηθεύει το υπουργείο εξοπλισμό επικοινωνιών. Σε αντάλλαγμα, φέρεται να έχει αναθέσει στην εταιρεία επικερδείς κρατικές συμβάσεις. Ο Σαμαρίν δήλωσε αθώος, σύμφωνα με ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Οι Mercedes και τα σαλέ
Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Ρωσίας έπαιξαν επίσης ρόλο στην επικοινωνία της καταστολής του υπουργείου από το Κρεμλίνο. Μετά τη σύλληψη του Σαμαρίν τον Μάιο, η κρατική Ria Novosti ανέφερε ότι η σύζυγός του αγόρασε μία Mercedez-Benz GLE το 2018 έναντι 20 εκατ. ρουβλίων (περίπου 218.000 δολάρια) σε μια εποχή που το εισόδημά του αξιωματούχου δεν ξεπερνούσε τα 34.000 δολάρια και το δικό της τα 9.740 δολάρια.
Ο πλέον υψηλόβαθμος από τους πέντε αξιωματούχους που συνελήφθησαν ήταν ο Τιμούρ Ιβάνοφ, ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας. Τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό στα τέλη Απριλίου, επίσης ως ύποπτος για δωροληψία.
Ο Ιβάνοφ είχε βρεθεί στο στόχαστρο του Ιδρύματος κατά της Διαφθοράς, που ιδρύθηκε από τον Αλεξέι Ναβάλνι, ο οποίος πέθανε σε ρωσική φυλακή τον Φεβρουάριο. Αυτός και η οργάνωσή του εξέθεσαν τον πλούσιο τρόπο ζωής που απολάμβανε η σύντροφος του Ιβάνοφ, αγοράζοντας πανάκριβα κοσμήματα, ρούχα υψηλής ραπτικής, αλλά και ένα σαλέ το κομψό χιονοδρομικό κέντρο Courchevel στη Γαλλία. Αναρωτήθηκαν πώς άντεχε έναν τέτοιο τρόπο ζωής όταν ο μισθός του συζύγου της 175.000 δολάρια το χρόνο.
Τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ο Ιβάνοφ επιμένει στην αθωότητά του.
Η τελευταία επιθυμία του Πριγκόζιν
Δεδομένων των σαρωτικών αλλαγών που έγιναν από τον πρόεδρο, φουντώνουν οι φήμες για τη θέση του Αρχηγού του Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, Βαλέρι Γκερασίμοφ. Ήταν το πρώτο πρόσωπο του οποίου την καρατόμηση ζητούσε ο Πριγκόζιν. Αν και εκτιμάται ότι προς το παρόν ο Πούτιν δεν θα κάνει αλλαγές, δεν αποκλείεται μέσα στους επόμενους μήνες να τον δούμε και αυτόν να αποχωρεί. Ο Πριγκόζιν μπορεί τελικά να δει όλες τις επιθυμίες του να γίνονται πραγματικότητα από τον τάφο.
