Ένα νέο φτηνό, συνθετικό ναρκωτικό εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια στη νέα μάστιγα, που καταστρέφει τη νεολαία σε αρκετές αφρικανικές χώρες. Ονομάζεται kush και οι συνέπειες της χρήσης του είναι τρομακτικές. Πουθενά αλλού δεν φαίνεται να έχει εξαπλωθεί τόσο όσο στη Σιέρα Λεόνε.
Σε ρεπορτάζ του το Associated Press τονίζει ότι οι δρόμοι στα αστικά κέντρα της φτωχής χώρας είναι γεμάτα με εθισμένους νέους. Καθώς οι υγειονομικές υποδομές είναι ελάχιστες και τα κέντρα απεξάρτησης απλά δεν υπάρχουν, μία ομάδα εθελοντών προσπαθεί να βοηθήσει όσους μπορεί. Ο 21χρονος Κρίστιαν Τζόνσον περιγράφει στο πρακτορείο την εμπειρία του από την ένταξη στο πρόγραμμα της ομάδας.
Όπως λέει αφού απέτυχαν με την πειθώ, τον έκλεισαν στο δωμάτιό του για δύο μήνες. «Έφευγα από το δωμάτιό μου μόνο για να πάω στο μπάνιο», λέει και προσθέτει πως ήταν κάτι που και ο ίδιος ήθελε. Είχε κίνητρο να διώξει από το μυαλό του το ναρκωτικό, αφού έβλεπε ότι αυτό είχε ως αποτέλεσμα να χάνει τις σπουδές του, αλλά και τους φίλους του.
Ο πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε Τζούλιους Μαάντα Μπίο κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης τον Απρίλιο για το ναρκωτικό Kush, το οποίο παρασκευάζεται από κάνναβη, φαιντανύλη και τραμαδόλη, ενώ συχνά αναμειγνύονται και άλλες χημικές ουσίες. Αλλά οι δημόσιες υπηρεσίες δεν μπορούν να κάνουν πολλά. Έτσι η εθελοντική ομάδα έχει εντείνει τη δράση της – σε βαθμό που πάντως να προκαλούνται σοβαρές αντιδράσεις για τις πρακτικές που χρησιμοποιεί.
Απεξάρτηση με… αλυσίδες;
Έχουν κάνει κατάληψη σε ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο, αρπάζουν ανθρώπους κατόπιν αιτήματος των οικογενειών και μερικές φορές τους αλυσοδένουν για να τους αποτρέψουν από το να δραπετεύσουν. Πρόκειται για μία πρακτική, που χρησιμοποιούσε στο παρελθόν το μοναδικό ψυχιατρείο της χώρας της Δυτικής Αφρικής. Εντός του κτιρίου υπάρχει μία πολύ λεπτή επένδυση στο τσιμεντένιο δάπεδο και στους τοίχους και λίγα πράγματα που μπορεί να κάνει κανείς πέρα από το να πολεμήσει τον εθισμό του. Ωστόσο οι οικογένειες των εθισμένων νέων θεωρούν ότι μόνο έτσι μπορούν να σωθούν τα παιδιά τους.
«Αποτρέπουμε τους γονείς από το να έρθουν λόγω έλλειψης χώρου», είπε ο Σουλεϊμάν Τουράι, τοπικός προπονητής ποδοσφαίρου που βοήθησε στην έναρξη του άτυπου αυτού κέντρου απεξάρτησης, που ονομάζεται Bombay Community (καθώς βρίσκεται στην οδό Bombay). «Οι άνθρωποι στην κοινότητα συνεργάζονται και βοηθούν με τους δικούς τους τρόπους ο καθένας. Κάποιοι φέρνουν φαγητό, κάποιοι φέρνουν νερό, κάνοντας ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν». Ένας γιατρός στην κοινότητα επισκέπτεται κατά καιρούς. Η αστυνομία είπε ότι δεν γνώριζε την ύπαρξη της ομάδας και του κέντρου ή την πρακτική της αλυσοδεσίας ανθρώπων.
Μέχρι στιγμής, έχει περιθάλψει 70 έως 80 άτομα, είπαν στο AP εθελοντές. Ο ένας έδειξε τις αλυσίδες που χρησιμοποιήθηκαν σε ακραίες περιπτώσεις, αν και κανείς δεν ήταν αλυσοδεμένος εκείνη τη στιγμή, που ήταν στον χώρο το πρακτορείο. Ο μικρότερος κρατούμενος ήταν ένα 13χρονο αγόρι που έστειλε εκεί ο πατέρας του. «Ήμουν πολύ θυμωμένος και ήθελα να μην έχω καμία σχέση μαζί του», είπε ο πατέρας του, Γιμπρίλα Μπάνγουρα, ο οποίος είναι λέκτορας κολεγίου. «Είμαι πολύ ευγνώμων σε αυτούς τους άνδρες και τις γυναίκες για το ρόλο τους στη βοήθεια του γιου μου».
Ο πρόεδρος της Σιέρα Λεόνε κήρυξε φέτος πόλεμο στο Kush, χαρακτηρίζοντάς το επιδημία και εθνική απειλή. Έχει ξεκινήσει μια ομάδα εργασίας για την κατάχρηση ναρκωτικών και ουσιών, υποσχόμενος να ηγηθεί μιας κυβερνητικής προσέγγισης που επικεντρώνεται στην πρόληψη και τη θεραπεία, η οποία θα περιλαμβάνει την επιβολή του νόμου και τη συμμετοχή της κοινότητας. «Είμαστε μάρτυρες των καταστροφικών συνεπειών του kush στα ίδια τα θεμέλια της χώρας μας, στους νέους μας», δήλωσε τον Απρίλιο.
Λήθαργος, ανεπάρκεια οργάνων, επιδημία… ζόμπι
Οι άνθρωποι σπάνια γνωρίζουν τι παίρνουν με το kush, δηλαδή τι ακριβώς περιλαμβάνει. Και κυρίως επιλέγουν να κλείσουν τα μάτια στο τι προκαλεί. Πολλοί μοιάζουν να είναι σε λήθαργο, θυμίζουν ζόμπι. Η χώρα ολόκληρη μοιάζει να πάσχει από επιδημία… «ζόμπι». Ορισμένοι από τους εθισμένους άλλωστε σκάβουν στους τάφους για να πάρουν τα κόκκαλα, τα οποία τρίβουν σε σκόνη, που προσθέτουν στην παρασκευή του ναρκωτικού.
Αν και η κυβέρνηση δεν δημοσιεύει επίσημα στοιχεία για τους θανάτους που σχετίζονται με το kush ή τις εισαγωγές σε νοσοκομεία, ο Άνσου Κονέ, διευθυντής ψυχικής υγείας στο Υπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, δήλωσε ότι υπήρξε απότομη αύξηση των ατόμων που εθίστηκαν στο ναρκωτικό και αναζήτησαν βοήθεια από το ψυχιατρείο της χώρας.
«Κάνει τους νέους να εγκαταλείψουν το κολέγιο και έχει έντονη επίδραση στην υγεία τους. Μπορείτε να δείτε ότι έχουν πρησμένα πόδια, έχουν πολλαπλές ανεπάρκειες οργάνων, εμπλέκονται συχνά σε εγκλήματα», είπε στο AP. «Είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση. Προκαλεί οικογενειακή αποσύνθεση, προβλήματα στις κοινότητες και καθημερινούς θανάτους».
Ο Μπουλ-Λουσένι, διευθυντής του Δικτύου Πολιτικής για τα Ναρκωτικά της Δυτικής Αφρικής, μιας ομάδας που στοχεύει να προωθήσει τις πολιτικές μεταρρυθμίσεις, δήλωσε ότι η Σιέρα Λεόνε είναι η χώρα που έχει πληγεί περισσότερο στην περιοχή. «Κάθε κοινότητα στη Σιέρα Λεόνε έχει πληγεί από το Kush και τη διαλύει», ανέφερε στο AP, προσθέτοντας ότι χωρίς θεραπεία ή αποκατάσταση για τους περισσότερους χρήστες, «δεν υπάρχει τρόπος να το αντιμετωπίσουμε».
Το Social Linkages For Youth Development And Child Link, ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που επιδιώκει να καταπολεμήσει τη χρήση ναρκωτικών, βασίζεται σε πρώην χρήστες του ναρκωτικού για να βοηθήσει στην εκπαίδευση των νέων σχετικά με τις επιπτώσεις του. Η οργάνωση ασκούσε πιέσεις στην κυβέρνηση για χρόνια για να διαθέσει περισσότερους πόρους για την καταπολέμηση του εθισμού.
«Το να ξεπεράσεις τον εθισμό δεν ήταν εύκολο. Ήταν ένα από τα πιο δύσκολα βήματα της ζωής μου», δήλωσε στο πρακτορείο ο Εφραίμ Μακουλάι, πρώην χρήστης που τώρα βοηθά άλλους νέους να ξεφύγουν από τον εφιάλτη. «Είναι σαν να προσπαθείς να βγεις από το νερό και υπάρχει νερό παντού γύρω σου», εξήγησε. Βρήκε τη δύναμη να παλέψει όταν άρχισε να βλέπει ότι του γυρίζουν την πλάτη οι φίλοι και η οικογένεια.
