Την ώρα που οι Βρετανοί ετοιμάζονταν σιγά σιγά για τις φθινοπωρινές εκλογές, ο πρωθυπουργός τους, Ρίσι Σούνακ τους αιφνιδίασε, ορίζοντας την ημερομηνία της ψηφοφορίας στις 4 Ιουλίου.« Οι αβέβαιοι καιροί απαιτούν ξεκάθαρο σχέδιο και θαρραλέα δράση», είπε ο Σούνακ, υπό καταρρακτώδη βροχή, έξω από την πρωθυπουργική κατοικία στην Ντάουνιγκ Στρητ.
Όταν μετά την ανακοίνωση της επίσπευσης των εκλογών επέστρεψε στην επίσημη κατοικία του, το κουστούμι του ήταν εντελώς μούσκεμα. Μετά τη βροχή, θα έλθει η ηλιοφάνεια για τον Βρετανό πρωθυπουργό; Δύσκολο έως αδύνατο…
Ο Συντηρητικός Βρετανός πρωθυπουργός διάλεξε ίσως τη λιγότερο κακή στιγμή για να κάνει την ανακοίνωσή του. Μια αιφνιδιαστική προσφυγή στις κάλπες ήταν ίσως το τελευταίο χαρτί του Σούνακ και αποφάσισε να το «τραβήξει».
Ο Σούνακ βρίσκεται στην εξουσία από τον Οκτώβριο του 2022. Είναι ήδη ο τρίτος αρχηγός κυβέρνησης από τις προηγούμενες εκλογές του 2019 μετά τον Μπόρις Τζόνσον και τη Λιζ Τρας. Ωστόσο, όπως πολλές από τις τακτικές του Βρετανού πρωθυπουργού, η κίνηση αυτή είναι προϊόν της πολιτικής του αδυναμίας.
Πάνω από όλα, ο Σουνάκ παίρνει ένα τεράστιο ρίσκο με τις εκλογές του Ιουλίου. Την τελευταία φορά μάλιστα που ο Συντηρητικός Πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ προκήρυξε εκλογές ήταν το 1997 σε μια παρόμοια κακή κατάσταση, οι Εργατικοί υπό τον Τόνι Μπλερ κέρδισαν συντριπτική νίκη.
Δύο «ορόσημα»
Ο Σούνακ με την κίνησή του αυτή πάντως προσπαθεί να αξιοποιήσει δύο «σημαντικά ορόσημα»: Τη μείωση του πληθωρισμού και της παράτυπης μετανάστευσης. Ο Συντηρητικός πρωθυπουργός κατάφερε να μειώσει τον πληθωρισμό και να επιτύχει ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη από άλλες χώρες του G7.
Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο 2,3%, το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων τριών ετών. Χάρη στην ανάπτυξη 0,6% το πρώτο τρίμηνο του έτους, η χώρα έχει βγει από μια φάση στασιμότητας. Επιπλέον, όταν ο Σούνακ ανέλαβε την πρωθυπουργία μετά τις καταστροφικές 44 ημέρες της προκατόχου του Λιζ Τρας ,το φθινόπωρο του 2022, ο πληθωρισμός ήταν ακόμα στο 11%.
Αλλά τώρα ο Σούνακ και οι σύμβουλοί του έχουν καταλήξει προφανώς στο συμπέρασμα ότι η αρχική κατάσταση δεν θα βελτιωθεί πλέον σημαντικά.
Ο υπουργός Οικονομικλων, Τζέρεμι Χαντ έχει ελάχιστα δημοσιονομικά περιθώρια για να δελεάσει τους ψηφοφόρους με πρόσθετες φορολογικές περικοπές
To στοίχημα
Η προοπτική επίσης, ότι οι πρώτες πτήσεις απέλασης παράτυπων μεταναστών στη Ρουάντα στην Ανατολική Αφρική, πρόκειται να απογειωθούν τις επόμενες εβδομάδες, φαίνεται να έπεισε τον Σούνακ να προκηρύξει νωρίς τις εκλογές – με την ελπίδα να επωφεληθεί από την κάλυψη των μέσων ενημέρωσης. Ο Βρετανός πρωθυπουργός ελπίζει ότι η πρώτη πτήση απέλασης στη Ρουάντα μπορεί να πραγματοποιηθεί πριν από τις εκλογές. Είναι αμφίβολο εάν το πρόγραμμα απέλασης αιτούντων άσυλο στη χώρα της Ανατολικής Αφρικής θα εμποδίσει πολλούς μετανάστες να περάσουν τη Μάγχη. Αλλά σε μια ημερομηνία εκλογών στις αρχές Ιουλίου, ο Σούνακ θα μπορούσε να παρουσιάσει το σχέδιό του για τη Ρουάντα ως επίτευγμα.
Μεγάλο βέβαια το στοίχημα του Συντηρητικού πρωθυπουργού , καθώς σε όλες τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, οι Τόρις υπολείπονται κατά μέσο όρο 21 ποσοστιαίες μονάδες από τους Εργατικούς του Κιρ Στάρμερ.
Ο διάσημος δημοσκόπος σερ Τζον Κέρτις του Πανεπιστημίου του Strathclyde προέβλεψε μάλιστα ότι οι Εργατικοί έχουν «99% πιθανότητες» να γίνουν η επόμενη κυβέρνηση. Μετά από 14 χρόνια κυβέρνησης των Τόρις, πολλοί Βρετανοί φαίνεται να έχουν κουραστεί. Ο απολογισμός του πρωθυπουργού Σουνάκ είναι μικρή παρηγοριά. Η πραγματικότητα δείχνει αύξηση του κόστους διαβίωσης, έλλειψη στέγης και τεράστια προβλήματα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας (NHS) . Όλα αυτά κάνουν τις προηγούμενες υποσχέσεις του πρωθυπουργού Σούνακ να φαίνονται όλο και πιο κενές. Οι Τόρις υπέστησαν άλλωστε μεγάλη ήττα στις πρόσφατες τοπικές εκλογές, χάνοντας εκατοντάδες δήμους.
Προαναγγελθείσα νίκη
Σε αυτό το πλαίσιο , οι Εργατικοί δεν χρειάστηκε να κάνουν καμία προσπάθεια. Η νίκη τους έχει προαναγγελθεί και εκτός από ένα θαύμα, δεν υπάρχει κάτι που να μπορεί να σταματήσει τον άνεμο που φυσά στα πανιά του Εργατικού Κόμματος.
Το 2019, όταν ο Στάρμερ ανέλαβε την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος, το οποίο είχε μετακινηθεί πολύ προς τα αριστερά υπό τον προκάτοχό του Τζέρεμι Κόρμπιν, έθεσε στόχο να το οδηγήσει πίσω στο κέντρο. Αυτό οδήγησε το κόμμα να πλησιάσει τις θέσεις του Συντηρητικού Κόμματος σε ορισμένα ζητήματα. Ο Κιρ Στάρμερ δεν έχει ιδεολογική κληρονομιά. Είναι πιο κοντά στον Εμανουέλ Μακρόν, με τον οποίο θα ξαναχτίσει μια θετική σχέση, παρά στον Ζαν-Λικ Μελανσόν που είναι τόσο δημοφιλής σε μεγάλο μέρος της ευρωπαϊκής αριστεράς.
Υπό τον Στάρμερ, οι Εργατικοί υπόσχονται να περικόψουν τις λίστες αναμονής στο NHS, να σταθεροποιήσουν την οικονομία και να στηρίξουν τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, το κόμμα συνεχίζει να εστιάζει περισσότερο στην οικονομική στήριξη των δημόσιων υπηρεσιών.
«Ο πρωταρχικός στόχος της επόμενης κυβέρνησης των Εργατικών θα είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της Βρετανίας», είπε ξεκάθαρα ο Στάρμερ.
Στο θέμα της παράτυπης μετανάστευσης, ο Στάρμερ θέλει να καταργήσει αμέσως τον νόμο για την απέλασή τους Ρουάντα, αν κερδίσει τις εκλογές. Για να το κάνει αυτό, θέλει να δημιουργήσει μια νέα αρχή προστασίας των συνόρων. Οι διαδικασίες ασύλου θα πρέπει να επιταχυνθούν και να μεταρρυθμιστούν οι νόμιμες οδοί εισόδου. Συζητούνται επίσης συμφωνίες επιστροφής με χώρες της ΕΕ.
