«Κάντο τώρα, αλλιώς μπορεί να πάει χειρότερα»… Εδώ και εβδομάδες υπήρχε μια αυξανόμενη προσδοκία ότι οι εκλογές στην Βρετανία θα διεξάγονταν το φθινόπωρο, εξασφαλίζοντας στον πρωθυπουργό τουλάχιστον δύο χρόνια στην εξουσία, και δίνοντας στις οικονομικές προοπτικές μια ευκαιρία να βελτιωθούν περισσότερο. Αλλά ο Ρίσι Σούνακ αποφάσισε να ρίξει «ζαριά», προκηρύσσοντας πρόωρες εκλογές στις 4 Ιουλίου.
Γιατί πήρε το ρίσκο τώρα, και μάλιστα ενώ οι δημοσκοπήσεις είναι εναντίον του;
Σύμφωνα με αναλυτές, με την οικονομία να έχει δείξει κάποια σημάδια βελτίωσης και τα νούμερα του πληθωρισμού να θεωρούνται επιτυχία, ο Σούνακ, έχει -ακόμη- την ευκαιρία να υπερασπιστεί με κάποιο τρόπο το έργο του.
Στην ομιλία του τόνισε εμφατικά, ότι η κυβέρνηση πέτυχε «δύο σημαντικά ορόσημα: Την μείωση του πληθωρισμού και την ανάπτυξη της οικονομίας, ταχύτερα από άλλες χώρες της G7»
Επίσης, το μεταναστευτικό του πρόγραμμα, να σταλούν αιτούντες άσυλο στην Ρουάντα, μπαίνει σε τροχιά, καθησυχάζοντας το συντηρητικό του ακροατήριο. Δεν έχει λειτουργήσει ακόμη, αλλά φαίνεται ότι οι πτήσεις θα είναι άμεσες, ίσως ακόμη και κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας.
Παρόλα αυτά η κυβέρνηση βαδίζει στην κόψη του ξυραφιού. Εξ’ ου και υπήρξαν κάποιοι που πίεζαν τον Σούνακ να φύγει νωρίτερα- μεταξύ αυτών και ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Όλιβερ Ντάουντεν.
Το ακλόνητο επιχείρημα
Το επιχείρημα μοιάζει ακλόνητο: Τι διασφαλίζει ότι η οικονομική κατάσταση θα βελτιώνονταν περισσότερο, αν περίμενε μέχρι το φθινόπωρο;
Παράλληλα, πιθανή αποτυχία του σχέδιου «Ρουάντα» δεν θα έχει προλάβει να φανεί μέχρι την 4η Ιουλίου.
Εξάλλου, με δεδομένη την επιθυμία του εκλογικού σώματος να του δοθεί «ο λόγος», αν το ραντεβού με τους ψηφοφόρους μετατίθετο προς τα πίσω, θα υπήρχε ο κίνδυνος μιας πολύ χειρότερης -από την διαφαινόμενη- ήττας των Συντηρητικών,
Ο Σούνακ, φαίνεται ότι αποφάσισε να τραβήξει την «σκανδάλη», καθώς όλα συνηγορούν στο ότι η προοπτική να έρθει αντιμέτωπος με τις κάλπες, δεν θα ήταν ποτέ καλύτερη από ότι αυτό το καλοκαίρι.
Παίζοντας -και- το χαρτί του αιφνιδιασμού, άδραξε το δικαίωμα που του δίνει ο νόμος, να αποφασίσει ο ίδιος για το πότε θα γίνουν εκλογές. (σσ: Οι πρωθυπουργοί είχαν πάντα την εξουσία να προκηρύξουν γενικές εκλογές τη στιγμή της επιλογής τους, εφόσον γίνεται εντός πέντε ετών από την τελευταία ψηφοφορία)
Είναι πιθανό να χάσει ο Σουνάκ;
Σίγουρα εάν οι δημοσκοπήσεις είναι σωστές. Το Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ διατηρεί σημαντικό προβάδισμα έναντι των Συντηρητικών εδώ και μήνες και οι περισσότεροι αναλυτές περιμένουν μια σχετικά άνετη νίκη των Εργατικών.
Ωστόσο, οι προεκλογικές εκστρατείες μπορεί μερικές φορές να αλλάξουν το αποτέλεσμα – όπως το 2017, όταν η συντηρητική πρωθυπουργός Τερέζα Μέι προκήρυξε εκλογές ενώ προηγείτο στις δημοσκοπήσεις, αλλά έχασε την πλειοψηφία μετά από μια καταστροφική εκστρατεία. Στη συνέχεια έπρεπε να κυβερνήσει σε συνεργασία με το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας (DUP).
Ποια είναι τα βασικά ζητήματα που διακυβεύονται;
Και τα δύο κόμματα ισχυρίζονται ότι είναι σε θέση να προσφέρουν οικονομική σταθερότητα – αν και οι Εργατικοί μπορούν να παραπέμψουν στη χαοτική περίοδο υπό την προκάτοχο του Σούνακ, Λιζ Τρας, κατά τη διάρκεια της οποίας τα επιτόκια των ενυπόθηκων δανείων εκτοξεύτηκαν στα ύψη, για να ρωτήσουν τους ψηφοφόρους αν αισθάνονται καλύτερα μετά από 14 χρόνια διακυβέρνησης από τους Συντηρητικούς.
Οι Εργατικοί, το βασικό σύνθημα των οποίων είναι «Αλλαγή», θα εστιάσουν επίσης στην κατάσταση των δημόσιων υπηρεσιών, ιδίως του Εθνικού Συστήματος Υγείας, όπου οι λίστες αναμονής έχουν αυξηθεί σημαντικά.
Και τα δύο κόμματα θα ισχυριστούν ότι αντιμετωπίζουν με αυστηρότητα το μεταναστευτικό: Ο Σουνάκ έχει επανειλημμένα υποσχεθεί να «σταματήσει τις βάρκες», αλλά οι Εργατικοί υποστηρίζουν ότι το σχέδιό του να στείλει τους παράνομους μετανάστες, στη Ρουάντα είναι δαπανηρό και μη πρακτικό.
Κατερίνα Άτση
