Μπορεί πράγματι να εκτελεσθεί το ένταλμα σύλληψης κατά του Νετανιάχου που εξέδωσε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο;
Η (σχετικά) πρόσφατη ιστορία έχει δείξει ότι δεν είναι ο συνηθέστερος κανόνας, ένας αρχηγός κράτους να αντιμετωπίζει τη δικαιοσύνη στο διεθνές δικαστήριο, τη εξαιρέσει βεβαίως της περίπτωσης Μιλόσεβιτς.
Ο Λοράν Γκμπαγκμπό (Laurent Gbagbo), πρώην πρόεδρος της Ακτής Ελεφαντοστού, κατηγορήθηκε το 2011 για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας μαζί με τον Σαρλ Μπλε Γκουντέ (Charles Blé Goudé), αλλά αθωώθηκε το 2019. Η απόφαση του δικαστηρίου ανέφερε ότι η εισαγγελία δεν κατάφερε «να αποδείξει την ύπαρξη κοινού σχεδίου και /ή πολιτική μεγάλης κλίμακας ή συστηματικής επίθεσης».
Το ΔΠΔ είχε επίσης εκδώσει ένταλμα σύλληψης το 2011 για τον πρώην ηγέτη της Λιβύης, Μουαμάρ Καντάφι, για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου. Ο Λίβυος δικτάτορας δολοφονήθηκε από τον όχλο λίγους μήνες μετά την έκδοση του εντάλματος. Εκείνη την εποχή, ο εισαγγελέας του ΔΠΔ Λουίς Μορένο-Οκάμπο δήλωσε ότι το δικαστήριο είχε ισχυρές αποδείξεις για εγκλήματα, συμπεριλαμβανομένου του πυροβολισμού αμάχων.
Υπάρχει επίσης μία ακόμη υπόθεση: Αυτή του πρώην προέδρου του Σουδάν Ομάρ αλ Μπασίρ η οποία δεν έχει κλείσει. Εις βάρος του Μπασίρ εκδόθηκε ένταλμα σύλληψης το 2009 για μαζική βία, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών, βασανιστηρίων και βιασμών κατά μη αραβικών εθνοτικών ομάδων στο Νταρφούρ του δυτικού Σουδάν αρχής γενομένης από το 2003. Τότε το Σουδάν δεν αναγνώριζε το ΔΠΔ ενώ και η Η Αφρικανική Ένωση απέρριψε επίσης την κατηγορία, ισχυριζόμενη ότι το ΔΠΔ ήταν προκατειλημμένο κατά των αφρικανικών εθνών.
Κατηγορίες για εξίσωση
Τα εντάλματα κατά των Ισραηλινών πολιτικών σηματοδοτούν την πρώτη φορά που το ΔΠΔ βάζει στο στόχαστρό του τον κορυφαίο ηγέτη ενός στενού συμμάχου των Ηνωμένων Πολιτειών, στενού συμμάχου των ΗΠΑ, σχολιάζει το CNN, προσθέτοντας ότι η απόφαση τοποθετεί τον Νετανιάχου στην «παρέα» εκείνη του Ρώσου Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, (για τον οποίο επίσης το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης για τον πόλεμο στην Ουκρανία) και του Καντάφι, ο οποίος αντιμετώπιζε ένταλμα σύλληψης από το ΔΠΔ για φερόμενα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στο τη στιγμή της σύλληψης και της δολοφονίας του τον Οκτώβριο του 2011.
Ωστόσο με την αίτηση για δύο ταυτόχρονα εντάλματα σύλληψης κατά των ηγετών του Ισραήλ και της Χαμάς, το γραφείο του δικαστή δέχεται κριτική ότι εξισώνει μια τρομοκρατική οργάνωση με μια δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση.
Συμβολισμός
«Πιστεύω ότι έχει συμβολισμό και μάλιστα σοβαρό» εκτιμά ο καθηγητής Χρήστος Ροζάκης αναφερόμενος στα εντάλματα σύλληψης
Μιλώντας στην ΕΡΤ, ο καθηγητής σημειώνει.
«Η σημασία του εντάλματος είναι για να εκτελεστεί. Ωστόσο, το πρακτικό αποτέλεσμα δυστυχώς δεν υπάρχει, διότι θα έπρεπε ένας από τους δύο ή και οι δύο να βρίσκονται σε χώρες οι οποίες έχουν συμμετάσχει στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, μέσα από την επικύρωση της σύμβασης που δημιουργεί αυτό.
Αυτό δεν υπάρχει, δηλαδή κανένας από τους δύο ηγέτες δεν βρίσκονται σε χώρες οι οποίες πρόκειται να τους συλλάβουν ή έχουν τη διάθεση να τους συλλάβουν. Ως εκ τούτου, η μόνη λύση που υπάρχει είναι η συμβολική. Έχει μεγάλη βαρύτητα αυτό το δεδομένο, με την έννοια ότι θα επηρεάσει και την κρίση των συμμάχων των δύο αυτών μερών και επιτέλους θα δούμε να υπάρχει μια κινητικότητα στην κατεύθυνση αυτή».
Από την πλευρά του ο διεθνολόγος Ευ. Βενέτης μιλώντας στην κρατική τηλεόραση εκτιμά ότι τοπ ένταλμα συνιστά «μήνυμα για ανακωχή».
Ο κ. Βενέτης επισημαίνει ότι «πρακτικά, από νομικής άποψης είναι πολύ δύσκολο να εφαρμοστεί το εν λόγω ένταλμα. Υπάρχει όμως μια άλλη πρακτική διάσταση και θεωρητική, η οποία είναι πολύ σημαντική, σημειολογικά. Η θεωρητική έχει ηθικό χαρακτήρα. Είναι ένα μήνυμα προς την ισραηλινή ηγεσία, προς το Μπενιαμίν Νετανιάχου και την κυβέρνησή του, ότι ηθικά μειώνεται και στο πλαίσιο της ισραηλινής κοινής γνώμης αλλά και της διεθνούς κοινότητας. Είναι η πρώτη φορά που εκδίδεται ένταλμα σύλληψης κατά Ισραηλινού αξιωματούχου, από ιδρύσεως του δικαστηρίου».
«Στο Ισραήλ, το ένταλμα είναι δύσκολο να εφαρμοστεί. Το ίδιο δύσκολο είναι να εφαρμοστεί και στην περίπτωση των ηγετών της Χαμάς» υπογράμμισε ο διεθνολόγος.
«Πέρα από το συμβολικό, έχει μια πρακτική διάσταση που είναι πολύ σημαντική και είναι μάλιστα πολιτική. Είναι μοχλός πίεσης που ουσιαστικά αντανακλά τις θέσεις του Τζο Μπάιντεν, της Ουάσινγκτον, της Δύσης εν γένει, αλλά και της διεθνούς κοινότητας. Ένα μήνυμα προς την κυβέρνηση Νετανιάχου και τη Χαμάς δευτερευόντως, αλλά κυρίως προς την κυβέρνηση Νετανιάχου, ότι θα πρέπει οι δύο πλευρές να καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών και να συνάψουν ανακωχή. Είναι μήνυμα για ανακωχή.
Με πληροφορίες από Conversation, CNN, ΕΡΤ
