Σχεδόν μισό αιώνα κρατά η σύγκρουση μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Ξεκίνησε με την Ισλαμική επανάσταση εναντίον του Σάχη της Περσίας και φτάνει στον πόλεμο των ημερών μας.
Δεν ήταν πάντα έτσι. Επί Σάχη Ρεζά Παχλεβί, οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν καλές.
Ο Σάχης ανέβηκε στο θρόνο το 1941 και έβλεπε το Κράτος του Ισραήλ, που ιδρύθηκε το 1948, ως σύμμαχο.
Το 1947, πάντως το Ιράν ήταν μία από τις χώρες που καταψήφισαν το ψήφισμα που εγκρίθηκε από τα Ηνωμένα Έθνη για δύο κράτη στην Παλαιστίνη: Ενα για τους Εβραίους και ένα για τους Άραβες. Ο Σάχης πίστευε ότι αυτό θα οδηγούσε σε κλιμάκωση της βίας.
Την επόμενη χρονιά ωστόσο, το Ιράν έγινε η δεύτερη χώρα με μουσουλμανική πλειοψηφία, μετά την Τουρκία, που αναγνώρισε το εβραϊκό κράτος.
Μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, που κέρδισε το Ισραήλ εναντίον της Αιγύπτου, της Ιορδανίας και της Συρίας, το Ιράν του Σάχη έγινε σημαντικός προμηθευτής πετρελαίου στο Ισραήλ.
Οι εμπορικές ανταλλαγές μεταξύ Τεχεράνης και Ιερουσαλήμ αυξάνονταν. Υπάρχουν απευθείας πτήσεις μεταξύ Τεχεράνης και Τελ Αβίβ.
Η στρατιωτική συνεργασία των δύο χωρών ήταν πολύ στενή, αν ήταν μυστικά. Η Σαβάκ, η διαβόητη περσική μυστική υπηρεσία, είχε καταστείλει πολλές φορές, φιλοπαλαιστινιακές διαδηλώσεις στην Τεχεράνη.
Η Ισλαμική Επανάσταση
Όλα άλλαξαν με την Ισλαμική επανάσταση που ανέτρεψε τον Σάχη το 1979 και έφερε στην εξουσία τον Αγιατολάχ Χομεϊνί.
Το Ιράν διέκοψε κάθε σχέση με το Ισραήλ, απαγορεύοντας τα ταξίδια στη χώρα που ονόμαζε πλέον ως «κατεχόμενη Παλαιστίνη».
Η ισραηλινή πρεσβεία στην Τεχεράνη έκλεισε και δόθηκε στην PLO του Γιασέρ Αραφάτ. Το όνομα «Ισραήλ» σταμάτησε να προφέρεται πλέον και αντικαθιστάθηκε στα ιρανικά μέσα ενημέρωσης από τη «σιωνιστική οντότητα» ή τον « μικρό Σατανά » (σύμμαχο του «Μεγάλου Σατανά», όπως αποκαλούνταν οι Ηνωμένες Πολιτείες).
Ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ
Ωστόσο, κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν –Ιράκ (1980-1988), το Ισραήλ πούλησε κρυφά στο Ιράν, όπλα αξίας 500 εκατομμυρίων δολαρίων, με την υποστήριξη της Ουάσιγκτον.
Το Ισραήλ έκρινε τότε την Τεχεράνη ως το μικρότερο από τα δύο κακά ,σε σύγκριση με το καθεστώς του Σαντάμ Χουσεΐν στη Βαγδάτη.
Το 1981, το Ισραήλ πρόσφερε άμεση στρατιωτική υποστήριξη στο Ιράν βομβαρδίζοντας τον ιρακινό πυρηνικό αντιδραστήρα στο Οσιράκ, στον οποίο οι Ιρανοί προσπάθησαν μάταια να επιτεθούν.
Υποστήριξη σε Χαμάς και Χεζμπολάχ
Μετά τον πόλεμο κατά του Ιράκ, ωστόσο, το Ιράν χαρακτηρίζει και πάλι το Ισραήλ ως τον χειρότερο αντίπαλό του.
Το 1982, ο στρατός του Ισραήλ εισβάλλει στον βόρειο γείτονά του, Λίβανο. Οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν ίδρυσαν την πολιτοφυλακή της Χεζμπολάχ το 1982 για να εξάγουν την Ισλαμική τους επανάσταση.
Στόχος είναι επίσης η απώθηση του ισραηλινού στρατού.
Ετσι, η Χεζμπολάχ (Κόμμα του Θεού) αναπτύχθηκε από μια μικρή σιιτική ομάδα σε μια ισχυρή δύναμη πέρα από τον Λίβανο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου από το 1975 έως το 1990.
Το 1983, η υποστηριζόμενη από το Ιράν Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί βομβιστικές επιθέσεις αυτοκτονίας για να διώξει τις ισραηλινές δυνάμεις από τον Λίβανο.
Τον Νοέμβριο, ένα αυτοκίνητο γεμάτο εκρηκτικά εισβάλει και σπέρνει τον τρόμο και τον θάνατο στο στρατηγείο του Ισραήλ.
Το Ισραήλ αργότερα αποσύρεται από μεγάλα τμήματα του Λιβάνου.
Το 1992 και το 1994, δύο επιθέσεις αυτοκτονίας συγκλόνισαν το Μπουένος Άιρες. Επρόκειτο για επιθέσεις αυτοκτονίας στην ισραηλινή πρεσβεία και σε ένα εβραϊκό κέντρο στην πρωτεύουσα της Αργεντινής, όπου δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν.
Η Αργεντινή και το Ισραήλ κατηγορούν το Ιράν και τη Χεζμπολάχ ότι βρίσκονταν πίσω από τις επιθέσεις. Και οι δύο αρνήθηκαν πάντως κάθε ευθύνη.
«Καρκινικός όγκος»
Η Τεχεράνη υποστηρίζει ενεργά τη Χεζμπολάχ, όπως και τη Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας με εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Το 2000, ο νέος πνευματικός ηγέτης Αγιατολάχ Χαμενεΐ χαρακτηρίζει το Ισραήλ ως «καρκινικό όγκο που πρέπει να αφαιρεθεί από την καρδιά του ισλαμικού κόσμου».
Εξαίρεση αποτελεί η προεδρία του μετριοπαθούς Μοχάμεντ Χαταμί , γνωστού ως «ο Ιρανού Γκορμπατσόφ», ο οποίος το 1999 δήλωσε:
«Οι Εβραίοι είναι ασφαλείς στο Ιράν, όλες οι θρησκευτικές μειονότητες πρέπει να προστατεύονται». Ο Χαταμί παρέστη μάλιστα το 2005 στην κηδεία του Πάπα Ιωάννη Β’ στο Βατικανό, καθήμενος δίπλα στον Ισραηλινό πρόεδρο Μοσέ Κατσάβ , Εβραίο ιρανικής καταγωγής.
Το πυρηνικό πρόγραμμα
Το 2002, η αποκάλυψη ότι το Ιράν εκτελεί ένα μυστικό πρόγραμμα εμπλουτισμού ουρανίου πυροδοτεί φόβους ότι η Ισλαμική Δημοκρατία θα προσπαθήσει να κατασκευάσει ένα πυρηνικό όπλο. Ωστόσο, το Ιράν το αρνείται.
Το Ισραήλ ζητά σκληρά μέτρα κατά της ηγεσίας στην Τεχεράνη.
Το ίδιο το Ισραήλ θεωρείται διεθνώς μια από τις de facto πυρηνικές δυνάμεις, αλλά ποτέ δεν επιβεβαίωσε επίσημα την κατοχή πυρηνικών όπλων.
Η χώρα δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων.
Το 2006, Ο ισραηλινός στρατός διεξάγει έναν πολύμηνο πόλεμο εναντίον της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.
Ωστόσο, δεν μπορεί να νικήσει την βαριά οπλισμένη πολιτοφυλακή και αποσύρει τα στρατεύματά του .
Ο τότε Ιρανός πρόεδρος Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ δήλωσε ότι το Ισραήλ πρέπει να «σβήσει από τον χάρτη».
Κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Λιβάνου το 2006, οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης συμμετέχουν στις επιθέσεις της Χεζμπολάχ στο Ισραήλ.
Το 2008, το Ισραήλ βομβάρδισε Ιρανούς διακινητές που μετέφεραν όπλα από το Σουδάν, στη Χαμάς στη Γάζα.
Από το 2010, πολλοί Ιρανοί επιστήμονες που εργάζονται για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης έχουν δολοφονηθεί σε ενέργειες που αποδίδονται στη Μοσάντ , τη μυστική υπηρεσία του Ισραήλ.
Το Ισραήλ αναπτύσσει ψηφιακούς ιούς ικανούς να διεισδύσουν πυρηνικά μυστικά στους υπολογιστές του Ιράν, να τους καταστρέψουν ή να τους αντιγράψουν.
Πάνω από 20 επιθέσεις
Στα χρόνια που πέρασαν, το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι απέτρεψε περισσότερες από 20 επιθέσεις από το Ιράν εναντίον των εγκαταστάσεων του στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Μερικές είχαν πάντως τραγικά αποτελέσματα. Όπως η επίθεση το 2012 σε λεωφορείο Ισραηλινών τουριστών στη Βουλγαρία που προκάλεσε έξι θανάτους και τριάντα τραυματίες.
Το 2010, Ισραηλινοί χάκερς εξαπέλυσαν κυβερνοεπίθεση στις εγκαταστάσεις εμπλουτισμού ουρανίου του Ιράν
Ο “Stuxnet”, ένας ιός υπολογιστή που φέρεται να αναπτύχθηκε από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ, χρησιμοποιήθηκε για να επιτεθεί στο εργοστάσιο εμπλουτισμού ουρανίου στο Νατάνς. Ηταν η πρώτη δημοσίως γνωστή κυβερνοεπίθεση σε βιομηχανική εγκατάσταση.
Το 2012, ο Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας Μοσταφά Αχμάντι –Ροσάν σκοτώνεται στην Τεχεράνη από βόμβα που έβαλε στο αυτοκίνητό του ένας μοτοσικλετιστής.
Οι αρχές κατηγορούν το Ισραήλ για την επίθεση.
Στο πιο πρόσφατο επεισόδιο, το Ισραήλ κατηγορήθηκε από την Τεχεράνη ότι έπληξε το Ιρανικό προξενείο στη Δαμασκό, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ανώτατοι διοικητές των Φρουρών της Επανάστασης.
Το 2018, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαιρετίζει την αποχώρηση των ΗΠΑ υπό τον Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ από την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.
Ο Νετανιάχου είχε πολεμήσει ενάντια στη διεθνή συμφωνία για χρόνια. Χαρακτηρίζει την απόφαση του Τραμπ «ιστορικό βήμα».
Τον Μάιο του ίδιου έτους, το Ισραήλ δήλωσε ότι είχε επιτεθεί σε ιρανικές στρατιωτικές υποδομές στη Συρία. Εκεί, το Ιράν και η Ρωσία υποστηρίζουν τον Πρόεδρο Μπασάρ αλ Άσαντ στον εμφύλιο πόλεμο.
Οι ιρανικές δυνάμεις εκτόξευσαν ρουκέτες στα Υψίπεδα του Γκολάν από συριακό έδαφος. Το Ισραήλ κατέλαβε αυτή τη στρατηγικής σημασίας συριακή αλυσίδα λόφων στον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967 και την προσάρτησε το 1981.
Δολοφονίες επιστημόνων
Το 2020, το Ισραήλ χαιρετίζει τη στοχευμένη δολοφονία του στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί από επίθεση αμερικανικού μη επανδρωμένου αεροσκάφους στην Βαγδάτη. Ο Σουλεϊμανί ήταν διοικητής της Δύναμης Κουντς, μιας ειδικής μονάδας ξένων επιχειρήσεων της ισχυρής Ιρανικής Επαναστατικής Φρουράς.
Το Ιράν ανταποδίδει με πυραυλικές επιθέσεις σε ιρακινές βάσεις όπου σταθμεύουν αμερικανικά στρατεύματα. Περίπου 100 Αμερικανοί στρατιώτες τραυματίζονται.
Το 2021, το Ιράν κατηγορεί το Ισραήλ για τη δολοφονία του Μοχσέν Φακρισαντέχ, ο οποίος εθεωρείτο από τις δυτικές υπηρεσίες πληροφοριών ως ο εγκέφαλος ενός μυστικού ιρανικού προγράμματος για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων.
