Η αμερικανική Lockheed Martin έχει ήδη κατασκευάσει 1.000 F-35 εδώ και 17 χρόνια με τις ευλογίες και τη χρηματοδότηση του Πενταγώνου για το πρόγραμμα Joint Strike Fighter .
Ξαφνικά όμως, η παραγωγή του πιο σύγχρονου και ακριβότερου μαχητικού αεροσκάφους κινδυνεύει να σταματήσει λόγω έλλειψης Τιτανίου. Ενός υλικού, που είναι ένα από τα πιο πολύτιμα και σπάνια μέταλλα στον κόσμο, και χρησιμοποιείται στην αεροδιαστημική βιομηχανίας και ειδικότερα στην κατασκευή μαχητικών αεροσκαφών.
Μέχρι πρόσφατα ήταν η Ρωσία που προμήθευε με τιτάνιο τις αμερικανικές αμυντικές βιομηχανίες.
Μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία όμως, οι εξαγωγές ρωσικού τιτανίου είναι περιορισμένες, το μέταλλο έχει γίνει δυσεύρετο και φυσικά το κόστος του έχει αυξηθεί εκθετικά.
Σε αυτό το ζοφερό πλαίσιο, η Lockheed Martin, παγκόσμιος ηγέτης στον αεροναυτικό τομέα βρίσκεται σε «εμπόλεμη» κατάσταση με την επίσης αμερικανική Howmet, μιας εταιρείας μεταξύ των κύριων προμηθευτών τιτανίου στη Δύση.
Για σχεδόν 20 χρόνια, η Howmet ήταν προμηθευτής τιτανίου στη Lockheed.
Ωστόσο από τον Νοέμβριο του 2023 η Howmet φέρεται να έχει περικόψει τις προμήθειες του πολύτιμου μετάλλου, γεγονός που έχει ανησυχήσει την Ουάσιγκτον, η οποία φοβάται πλέον για διακοπή στην αλυσίδα παραγωγής των διάσημων μαχητικών F-35-της ναυαρχίδας της αμερικανικής στρατιωτικής βιομηχανίας.
Οι τιμές στα ύψη
Η Lockheed πιστεύει ότι η περικοπή των προμηθειών οφείλεται στο γεγονός ότι οι τιμές των εξαρτημάτων από τιτάνιο που συμφωνήθηκαν πριν από 5 χρόνια με την Howmet δεν είναι πλέον σύμφωνες με την αγορά, ειδικά μετά την έλλειψη ρωσικού τιτανίου.
Από την πλευρά της, η Howmet ισχυρίζεται ότι η Lockheed και άλλες εταιρείες-πελάτες, πούλησαν τα επεξεργασμένα «απόβλητα» τιτανίου στην αγορά αντί να τα επιστρέψουν στην ίδια την Howmet για ανακύκλωση, όπως απαιτείται από τη σύμβαση.
Στα δικαστήρια για το τιτάνιο
Η Lockheed απείλησε να μηνύσει την Howmet για να παραδώσει τιτάνιο στη συμφωνηθείσα τιμή.
Με όλα αυτά, στην πραγματικότητα, διακυβεύεται πλέον σοβαρά η αλυσίδα παραγωγής του F-35.
Σε περίπτωση περαιτέρω καθυστερήσεων στις προμήθειες τιτανίου, ενδέχεται να υπάρξουν καθυστερήσεις στις παραδόσεις των μαχητικών στους συμμάχους της Ουάσιγκτον, με όλες τις στρατηγικές και οικονομικές συνέπειες που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο σενάριο.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Howmet, Τζον Πλαντ δήλωσε μάλιστα ότι η εταιρεία του δεν θα επενδύσει στην αναζήτηση εναλλακτικών πηγών προμήθειας τιτανίου, λόγω «της έλλειψης σαφήνειας στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και του σημερινού κλεισίματος της ρωσικής αγοράς εφοδιασμού».
Στη διαμάχη βρίσκεται και ο νόμος για την παραγωγή αμυντικών προϊόντων (DPA).
Ο νόμος αυτός καλύπτει τις βιομηχανικές δραστηριότητες ζωτικής σημασίας για την εθνική αμερικανική ασφάλεια.
Η παραγωγή των F-35 προφανώς εμπίπτει στον νόμο DPA, κατά συνέπεια όλες οι εταιρείες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, συμπεριλαμβανομένης της Lockheed, πρέπει να δώσουν προτεραιότητα με τους πόρους τους στο πρόγραμμα ανάπτυξης μαχητικών σε σχέση με άλλες υπάρχουσες συμβάσεις.
Σε περίπτωση παραβίασης του νόμου DPA, μπορεί να οδηγήσουν σε ποινικές συνέπειες, με υψηλά πρόστιμα, ποινικές διώξεις και απαλλαγή από την ανάθεση μελλοντικών δημοσίων συμβάσεων.
Ανάμεσα σε δύο πυρά
Η Lockheed λοιπόν βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πυρά: αφενός την έλλειψη τιτανίου λόγω της ολοένα και πιο αβέβαιης διεθνούς αγοράς και αφετέρου την αμερικανική κυβέρνηση που απαιτεί εγγυήσεις από τον μεγαλύτερο προμηθευτή της στρατιωτικής αεροδιαστημικής τεχνολογίας.
Η Lockheed δεν είναι βέβαια η μόνη εταιρεία που δυνητικά εμπλέκεται στην κρίση του τιτανίου.
Η Howmet έχει συμβάσεις με τη βρετανική BAE Systems, την Airbus Group και την Dassault Aviation, παγκόσμιους κολοσσούς στον κλάδο της αεροδιαστημικής.
Επομένως, η μάχη μεταξύ Lockheed και Howmet έχει παγκόσμια σημασία: διακυβεύεται η παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού της αεροδιαστημικής βιομηχανίας, με τιτάνιο.
Γεγονός που σημαίνει ότι πρέπει να βρεθούν εναλλακτικοί προμηθευτές τιτανίου και όλων των άλλων στρατηγικών μετάλλων, είτε θα καθυστερήσουν τις παραδόσεις των αεροσκαφών, με όλες τις συνέπειες που μπορεί να έχει η καθυστέρηση παρόμοιων παραγγελιών στην παγκόσμια αγορά στρατιωτικών προμηθειών.
Συνεχή προβλήματα
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το πρόγραμμα των F-35 δεν έχουν τελειώσει. Το ποσοστό διαθεσιμότητας των αεροσκαφών που παραδόθηκαν πέρυσι στις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ ήταν μόλις 51% της σύμβασης.
Επιπλέον, η ενημέρωση ανανέωσης τεχνολογίας TR-3 δεν είναι ακόμα πιστοποιημένη, γι’ αυτό όλοι οι υποψήφιοι πελάτες αρνούνται επί του παρόντος να παραλάβουν τα πρόσφατα ολοκληρωμένα F-35 από τη Lockheed Martin.
Το σύστημα TR-3 είναι η βάση για το επερχόμενο αεροσκάφος Block 4, το οποίο έχει σκοπό να δώσει στο F-35 σημαντικά υψηλότερες επιδόσεις.
Στο TR-3, οι υπολογιστές και οι οθόνες έχουν βελτιωθεί. Η έγκριση για αυτό θα έπρεπε στην πραγματικότητα να είχε έρθει εδώ και πολύ καιρό, αλλά τώρα αναμένεται το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο.
Για την ώρα δηλαδή, δεν υπάρχουν παραδόσεις αεροσκαφών της Lockheed Martin από το εργοστάσιο στο Φορτ Γουόρθ του Τέξας.
Προφανώς, δεν αναμένει να ξαναρχίσουν οι παραδόσεις F-35 μέχρι το τέλος του επόμενου καλοκαιριού, το νωρίτερο…
