Το κράτος ασφαλείας της Ρωσίας είναι αμείλικτα αποτελεσματικό στη σύλληψη αντιπάλων του Βλαντίμιρ Πούτιν, αλλά πιάστηκε στον ύπνο όταν εξτρεμιστές από το Τατζικιστάν όχι απλά διείσδυσαν στη χώρα αλλά οργάνωσαν και εκτέλεσαν την πλέον αιματηρή επίθεση σε ρωσικό έδαφος εδώ και δύο δεκαετίες.
Ανεξάρτητα από το ποιος κρύβεται πίσω από την επίθεση – είτε αποκλειστικά το ISIS, όπως υποστηρίζουν ΗΠΑ και εν γένει η Δύση, στη βάση στοιχείων των υπηρεσιών πληροφοριών, είτε «το ναζιστικό καθεστώς του Κιέβου, που έβαλε τους ισλαμιστές να χτυπήσουν, όπως ισχυρίζεται ο Πούτιν – ο Ρώσος πρόεδρος αντιμετωπίζει σοβαρά ερωτήματα για τις ικανότητες των μυστικών υπηρεσιών της χώρας.
Υπερβολικός φόρτος και λάθος προτεραιότητες για την FSB
Υποτίθεται ότι ύστερα από αλλεπάλληλες αποτυχίες – μεταξύ των οποίων ήταν και η αδυναμία να σταματήσουν την ανταρσία της Wagner – είχε προωθηθεί μία ευρεία αναδιάρθρωση των μυστικών υπηρεσιών και ενίσχυση των πόρων τους. Ίσως, ωστόσο, όπως επισημαίνει το Reuters σε ανάλυσή του, να μην είναι οι πόροι ή το δυναμικό το πρόβλημα, αλλά οι προτεραιότητες και ο τρόπος λειτουργίας της FSB, της οργάνωσης που διαδέχθηκε την KBG της σοβιετικής εποχής.
Οι κύριες ασχολίες της FSB είναι ο εντοπισμός και η εξουδετέρωση Ουκρανών σαμποτέρ εντός της Ρωσίας, η παρακολούθηση ακτιβιστών κατά του Κρεμλίνου και η παρεμπόδιση των επιχειρήσεων ξένων, εχθρικών υπηρεσιών πληροφοριών. Αυτό, λένε πρώην αξιωματούχοι των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών και δυτικοί αναλυτές ασφαλείας, εξηγεί γιατί μπορεί να έχει παραβλέψει άλλες απειλές, συμπεριλαμβανομένης αυτής που θέτουν ισλαμιστές εξτρεμιστές, όπως το ISIS-K, που ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση.
«Δεν μπορείς να κάνεις τα πάντα», είπε στο Reuters ο Ντάνιελ Χόφμαν, πρώην ανώτερος αξιωματικός επιχειρήσεων της CIA που υπηρέτησε ως επικεφαλής του σταθμού της Μόσχας. «Εστιάζεις υπερβολικά στους ντόπιους και μερικές φορές δεν λαμβάνεις τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για μια πιθανή τρομοκρατική επίθεσ. Εκεί απέτυχαν», εξήγησε. «Είναι πιθανό να έχουν υπερεκταθεί στο να ασχολούνται με τον πόλεμο στην Ουκρανία και να αντιμετωπίζουν την αντιπολίτευση» κατέληξε.
Το Κρεμλίνο καλύπτει τις μυστικές υπηρεσίες – Δείχνει Κίεβο
Η FSB είπε ότι η επίθεση της Παρασκευής στο Crocus City Hall ήταν «επιμελώς» σχεδιασμένη και ότι οι ένοπλοι είχαν κρύψει προσεκτικά τα όπλα τους. Ο Πούτιν παραδέχθηκε σήμερα ότι οι ριζοσπάστες ισλαμιστές ήταν αυτοί που πραγματοποίησαν την επίθεση, αλλά είπε ότι η Ρωσία θέλει ακόμα να καταλάβει ποιος την διέταξε και είπε ότι υπάρχουν πολλά ερωτήματα για να απαντήσει η Ουκρανία. Όπως είπε η σφαγή ήταν «μέρος των επιθέσεων του ναζιστικού καθεστώτος του Κιέβου». Η Ουκρανία αρνείται οποιαδήποτε ανάμειξη.
Όταν ρωτήθηκε τη Δευτέρα εάν η επίθεση αντιπροσώπευε αποτυχία της υπηρεσίας πληροφοριών, το Κρεμλίνο είπε ότι η αντιπαράθεση της Ρωσίας με τη Δύση σήμαινε ότι η ανταλλαγή πληροφοριών δεν γινόταν με τον τρόπο που ίσχυε παλαιότερα.
«Δυστυχώς, ο κόσμος μας δείχνει ότι καμία πόλη, καμία χώρα δεν μπορεί να είναι εντελώς αλώβτητη από την απειλή της τρομοκρατίας», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ. «Οι υπηρεσίες πληροφοριών της Ρωσίας εργάστηκαν ακούραστα για να υπερασπιστούν τη χώρα», πρόσθεσε.
Ωστόσο το μακελειό της Παρασκευής υπονόμευσε μια από τις μακροχρόνιες δεσμεύσεις του Πούτιν προς τον ρωσικό λαό: να διατηρήσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια.
Σκληρή απάντηση
Ο Πούτιν, πρώην αξιωματικός της KGB που κέρδισε άλλα έξι χρόνια στην εξουσία πριν από μία εβδομάδα, έχει ξεπεράσει παρόμοιες κρίσεις στο παρελθόν και δεν υπάρχει ορατή απειλή για την εξουσία του τώρα. Η απάντησή του, αν κρίνουμε από την προηγούμενη συμπεριφορά του και τη δήλωση του Σαββάτου, θα είναι σκληρή.
Τέσσερις από τους 11 άνδρες που κρατήθηκαν σε σχέση με την επίθεση κατηγορήθηκαν για τρομοκρατία και παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο μετά από ανάκριση με εμφανή σημάδια βασανιστηρίων: από έναν προφανώς έλειπε το ένα αυτί, ενώ άλλος ήταν χωρίς τις αισθήσεις του και ίσως να είχε τυφλωθεί από το ένα μάτι. Ο Πεσκόφ αρνήθηκε να απαντήσει σε ερώτηση δημοσιογράφου για το αν είχαν βασανιστεί.
Γιατί αγνόησαν τις προειδοποιήσεις
Είτε οι τρομοκράτες είχαν λάβει εντολές αποκλειστικά από το Ισλαμικό Κράτος όπως ισχυρίζεται η ίδια η οργάνωση και η Δύση, είτε υπήρχε κάποιο είδος ουκρανικής σύνδεσης όπως αφήνει να εννοηθεί ο Πούτιν, υπήρχαν προειδοποιητικές ενδείξεις για χτύπημα από εξτρεμιστές, στις οποίες δεν δόθηκε βάση.
Αναλυτές ασφαλείας είπαν ότι ο τρόπος με τον οποίο πραγματοποιήθηκαν η επίθεση και η απόδραση ήταν απόδειξη εκτεταμένης αναγνώρισης του χώρου εκ των προτέρων και τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης δημοσίευσαν πλάνα, που έδειξαν έναν από τους ενόπλους, να έχει πράγματι επισκεφτεί τον χώρο σε προγενέστερο χρόνο.
Στις 7 Μαρτίου, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Μόσχα εξέδωσε προειδοποίηση ασφαλείας στους Αμερικανούς, λέγοντάς τους ότι «υπάρχουν αναφορές για εξτρεμιστές, που σχεδιάζουν να στοχοποιήσουν μεγάλες συγκεντρώσεις στη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένων συναυλιών».
Στις 19 Μαρτίου, τρεις ημέρες πριν από τη σφαγή στο Crocus City Hall, ο Πούτιν εκφώνησε μια ομιλία στους αρχηγούς της FSB στην οποία απέρριψε τις «προκλητικές», όπως τις χαρακτήρισε, προειδοποιήσεις της Δύσης για τρομοκρατική ενέργεια. «Όλες αυτές οι ενέργειες μοιάζουν με ξεκάθαρο εκβιασμό και πρόθεση εκφοβισμού και αποσταθεροποίησης της κοινωνίας μας», υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος. Και η εκτίμηση εκείνη στοίχισε σε ανθρώπινες ζωές. Ήταν μία εκτίμηση σαφώς επηρεασμένη από τη μετωπική σύγκρουση με τη Δύση.
Εντολή Πούτιν στις μυστικές υπηρεσίες: Βρείτε και τιμωρήστε τους προδότες
Κι όμως. Είχαν στο ραντάρ τους το Ισλαμικό Κράτος
Η Nina Krushcheva, καθηγήτρια διεθνών σχέσεων στο The New School της Νέας Υόρκης, είπε στο Reuters ότι η FSB φαίνεται να είχε στα ραντάρ της το Ισλαμικό Κράτος. Ωστόσο, εξήγησε, καθώς η Ρωσία έχει εγκλωβιστεί σε έναν υπαρξιακό αγώνα με μια Δύση υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, η Μόσχα δυσκολεύεται να αξιολογήσει ως αξιόπιστη μία προειδοποίηση από αμερικανικές υπηρεσίες.
«Υπάρχει μεγάλη δυσπιστία. Στον κόσμο του Πούτιν, όπου έχουμε μια υπαρξιακή μάχη μεταξύ Ρωσίας και Δύσης που θέλει να υπονομεύσει τη Ρωσία και να την κατεδαφίσει, φυσικά δεν θα το πίστευε γιατί ξέρει από την δική του προϋπηρεσία στην KGB ότι η Αμερική μπορεί και να θέλει να παραπληροφορήσει».
Μια άλλη προειδοποίηση ήρθε στις 2 Μαρτίου στη νότια Ρωσία, όταν οι ειδικές δυνάμεις της FSB σκότωσαν έξι ένοπλους, τους οποίους αναγνώρισαν ως μέλη του Ισλαμικού Κράτους. Τρεις από τους άνδρες ήταν σε λίστα ομοσπονδιακών καταζητούμενων και οι μαχητές είχαν σκοτώσει τρεις αστυνομικούς τον προηγούμενο χρόνο. Η FSB βρήκε ένα απόθεμα όπλων.
Στις 7 Μαρτίου, η FSB είπε ότι απέτρεψε μια επίθεση σε συναγωγή στη Μόσχα που είχε σχεδιαστεί από πυρήνα του Ισλαμικού Κράτους και ότι οι δράστες σκοτώθηκαν σε ανταλλαγή πυροβολισμών.
Ο Riccardo Valle, ερευνητής για τα τζιχαντιστικά κινήματα, είπε ότι το περιστατικό της 2ας Μαρτίου θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμό.
«Πιστεύω ότι το γεγονός ότι οι δυνάμεις ασφαλείας ανακάλυψαν ότι υπάρχει ένα δίκτυο του Ισλαμικού Κράτους στη Ρωσία και ένα ισχυρό ικανό να αποκτήσει όπλα και να προβάλει ισχυρή αντίσταση κατά των ειδικών δυνάμεων – αυτό θα έπρεπε να είχε σημάνει συναγερμό στις υπηρεσίες ασφαλείας της Μόσχας», τόνισε στο Reuters.
