Οι συμμορίες, που βρίσκονται πίσω από το κύμα εγκληματικότητας στο Μεξικό, αλλά και μία «επιδημία» θανάτων από ναρκωτικά στις ΗΠΑ, εμφανίζονται ολοένα και πιο ισχυρές. Έχουν αποκτήσει τον έλεγχο περισσότερων μεξικανικών εδαφών, στα οποία είναι εν πολλοίς ανεξέλεγκτες, έχοντας τη δυνατότητα να δολοφονούν αντιπάλους, να εξουδετερώνουν αστυνομικές δυνάμεις, να αρπάζουν περιουσίες και να αναγκάζουν τις τοπικές αρχές να τους παραχωρούν δημόσιες συμβάσεις.
Σύμφωνα με εκτενές ρεπορτάζ της Wall Street Journal οι συμμορίες συνδέονται με τα δύο μεγαλύτερα καρτέλ ναρκωτικών στο Μεξικό και δίνουν μάχη έως θανάτου για αύξηση του μεριδίου αγοράς. Από τότε που ανέλαβε τα ηνία της χώρας ο πρόεδρος Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ, το 2018, έχουν δει τα μέλη τους να πολλαπλασιάζονται και την επιρροή τους να γιγαντώνεται.
Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ ο Μεξικανός πρόεδρος ακολούθησε μία πολιτική «χαλάρωσης» των μέτρων, την οποία ονόμασε «αγκαλιές αντί για σφαίρες». Το αποτέλεσμα; Οι συλλήψεις στις οποίες προέβη η Εθνική Φρουρά, που συγκροτήθηκε από τον Λόπες Ομπραδόρ για να αντικαταστήσει την ομοσπονδιακή αστυνομία, υποχώρησαν στις 2.800 το 2022 από 21.700 το 2018.
Φαιντανύλη και μεθαμφεταμίνη με προορισμό τις ΗΠΑ
Με την πολιτική του ο πρόεδρος άνοιξε την πόρτα σε μια επέκταση των εγκληματικών επιχειρήσεων των ναρκεμπόρων, των οποίων η πιο προσοδοφόρα δραστηριότητα παραμένει η παραγωγή και η μεταφορά φαιντανύλης και μεθαμφεταμίνης στις ΗΠΑ. Ο έλεγχος των περιοχών, στις οποίες δραστηριοποιούνται είναι πλήρης. Υπό την απειλή της βίας, οι δήμαρχοι των πόλεων διορίζουν μέλη συμμοριών στις δημοτικές οικονομικές υπηρεσίες, όπως αποκάλυψαν δύο πρώην δήμαρχοι της πολιτείας Γκερέρο, που μίλησαν υπό καθεστώς ανωνυμίας στη Wall Street Journal.
Αυτές οι θέσεις εργασίας δίνουν ουσιαστικά στα καρτέλ τον έλεγχο των συμβάσεων για δημόσια έργα, προμήθειες και άλλες δημόσιες υπηρεσίες. Οι δολοφονίες κυβερνητικών αξιωματούχων, υποψηφίων και μελών πολιτικών κομμάτων αυξήθηκαν σε 355 το 2023 από 94 το 2018. Οι δολοφονίες αυτές δεν είναι απλά ένα έγκλημα. Είναι πολιτικός και κοινωνικός έλεγχος.
Χιλιάδες Μεξικανοί προσπαθούν να περάσουν τα σύνορα
Η εξάπλωση της δράσης των καρτέλ και οι ολοένα και πιο βίαιες τακτικές τους ωθούν τους Μεξικανούς στο να αναζητήσουν καταφύγιο στις ΗΠΑ. Περίπου 87.000 Μεξικανοί μαζί με τα παιδιά τους πέρασαν τα αμερικανικά σύνορα κατά το δημοσιονομικό έτος που έληξε στις 30 Σεπτεμβρίου. Ο αριθμός ήταν σχεδόν 4 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά. Τον Δεκέμβριο περίπου 30.000 τέθηκαν υπό κράτηση.
Οι κάτοικοι σε περιοχές κοντά στα σύνορα όπου δρουν ανεξέλεγκτες οι συμμορίες αισθάνονται αβοήθητοι, απελπισμένοι. Προτιμούν να διακινδυνεύσουν να βρεθούν σε αμερικανική φυλακή, παρά να ζουν στον τρόμο.
