Όταν στις 24 Φεβρουαρίου 2022 η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, πολλοί πίστεψαν ότι η παράδοση των Ουκρανών ήταν θέμα ημερών. Ο ίδιος ο Βλαντίμιρ Πούτιν είχε τη διαβεβαίωση μυστικών υπηρεσιών πως η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» θα ολοκληρωθεί μέσα σε λίγα 24ωρα με το Κίεβο να πέφτει και τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι να το σκάει με ελικόπτερο.
Η Ουκρανία εξέπληξε τον κόσμο και πιθανώς και εαυτόν, αντιστεκόμενη σθεναρά, τερματίζοντας πολύ γρήγορα την πολιορκία του Κιέβου και μεταφέροντας τον πόλεμο νότια και ανατολικά. Αυτό που επρόκειτο να είναι ένα ρωσικό Blitzkrieg και ένας νέος γεωπολιτικός θρίαμβος του Πούτιν μετατράπηκε σε έναν συμβατικό πόλεμο διαρκείας με τεράστιες απώλειες και για τις δύο πλευρές. Πριν από έναν χρόνο, στην πρώτη επέτειο του πολέμου, λέγαμε ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι ο μεγάλος ηττημένος της γεωπολιτικής σκακιέρας. Η Ουκρανία πετύχαινε θεαματικές ανατροπές στο μέτωπο, η Ε.Ε. είχε – κόντρα σε όλες τις προβλέψεις – μείνει ενωμένη και με γεμάτες τις αποθήκες φυσικού αερίου, η Δύση συνολικά στήριζε με κάθε τρόπο το Κίεβο.
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει και πάλι. Οι ουκρανικές δυνάμεις είναι στην πλέον δεινή θέση από την έναρξη του πολέμου και η Δύση εμφανίζει αισθητά σημάδια κόπωσης, ενώ η κριτική στο πρόσωπο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι – ακόμη και από δυτικά μέσα που στήριξαν από την πρώτη στιγμή τον ουκρανικό αγώνα – έχει ενταθεί τόσο για αμφιλεγόμενες επιλογές όπως η «καρατόμηση» του αρχηγού των ενόπλων δυνάμεων όσο και για την αδυναμία να καταπολεμήσει τα εκτεταμένα φαινόμενα διαφθοράς.
Γελοιοποιήθηκε στην αρχή, αλλά τώρα…
«Η Ρωσία γελοιοποιήθηκε στην αρχή του πολέμου. Δύο χρόνια μετά, έχει λόγους να έχει αυτοπεποίθηση» σχολιάζει το CNBC. Η Ε.Ε. πρόσφατα ενέκρινε νέο πακέτο βοήθειας, αλλά στις ΗΠΑ η οικονομική και στρατιωτική βοήθεια αξίας πολλών δισεκατομμυρίων που θέλει να προσφέρει στην ουκρανική κυβέρνηση ο Τζο Μπάιντεν, έχει «κολλήσει» στην επίμονη αντίσταση των Ρεπουμπλικάνων στη Βουλή των Αντιπροσώπων. Για εκείνους προέχει το να θωρακίσει η χώρα τους τα δικά της σύνορα και να σταματήσουν οι μεταναστευτικές ροές, από την εμπλοκή σε έναν πόλεμο που μοιάζει να είναι πολύ μακριά και να πληγώνει πρωτίστως την Ευρώπη. Ακόμη και στους κόλπους της Ε.Ε. είναι σαφές πως υπάρχει γκρίνια σχετικά με την έκταση και τη διάρκεια της στήριξης, παρά τις επίσημες διακηρύξεις περί του αντιθέτου.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιμένει ότι δεν του παρέχονται τα κατάλληλα εργαλεία για να πολεμήσει τη Ρωσία τόσο αποτελεσματικά όσο θα μπορούσε, ενώ δεν κρύβει πια πως τα πράγματα στο μέτωπο δεν εξελίσσονται όπως θα ήθελε. Αντιμέτωπος με τις ρωσικές δυνάμεις που διαθέτουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες πυρομαχικών και πολύ περισσότερους άνδρες ο ουκρανικός στρατός υποχρεώθηκε σε υποχώρηση από την Αβντιίβκα, μία βιομηχανική πόλη-οχυρό, που έχει καταστραφεί σχεδόν ολοσχερώς. Ήταν η μεγαλύτερη νίκη των Ρώσων στα πεδία των μαχών το τελευταίο 9μηνο, μετά δηλαδή από την αποτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης που ξεκίνησε το περασμένο καλοκαίρι. Μικρότερα εδαφικά κέρδη ακολούθησαν την τελευταία εβδομάδα για τον Πούτιν, ο οποίος εστιάζει παράλληλα και στην εκκαθάριση των πολιτικών αντιπάλων στο εσωτερικό ενόψει των προεδρικών εκλογών τον επόμενο μήνα.
Για τον Ρώσο πρόεδρο οι προκλήσεις δεν έχουν τελειώσει, αλλά έχουν μάλλον περιοριστεί σημαντικά σε σχέση με έναν χρόνο νωρίτερα.
Δαβίδ και Γολιάθ
Επιχειρώντας έναν απολογισμό των δύο ετών, θα λέγαμε πως η Ουκρανία του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, επιδεικνύοντας γενναιότητα και σθένος απέναντι στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν, ήταν για την Δύση ο Δαβίδ που τα έβαλε με τον Γολιάθ. Όπως όμως σχολιάζει και το Foreign Affairs «η κρίσιμη διαφορά με την ιστορία της Βίβλου είναι πως όταν ο Δαβίδ χτυπά με την πέτρα τον Γολιάθ, σπεύδει να τον αποκεφαλίσει. Με τον αρχηγό τους νεκρό, οι Φιλισταίοι αποδέχονται την ήττα τους. Η Ουκρανία δεν είχε τρόπο να αποκεφαλίσει τον Γολιάθ».
Δύο χρόνια μετά, ο πόλεμος μαίνεται. Και είναι ένας πόλεμος, που προς το παρόν κανείς δεν μπορεί να κερδίσει.
