Τα τελευταία χρόνια διαβάζαμε συνεχώς για τις μεγάλες αποτυχίες, τις γκάφες, τις αστοχίες των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Το 2020, στελέχη της FSB, της ρωσικής υπηρεσίας ασφαλείας, απέτυχαν να δηλητηριάσουν τον Αλεξέι Ναβάλνι, αν και άπλωσαν Novichok στα εσώρουχά του. Στη συνέχεια έδωσαν στο Κρεμλίνο μια ρόδινη άποψη για το πώς θα εξελισσόταν ο πόλεμος στην Ουκρανία, παρουσιάζοντας μία χώρα με τεράστιες εσωτερικές αδυναμίες. Και όταν ο Γεβγκένι Πριγκόζιν, σε μία άνευ προηγούμενου ανταρσία και ευθεία αμφισβήτηση της εξουσίας του Ρώσου προέδρου, Βλαντίμιρ Πούτιν, έφτασε με τους μισθοφόρους της Wagner έως τη Μόσχα, απέτυχαν να τον σταματήσουν.
Και αυτά δεν ήταν τα μόνα παθήματα. Η SVR, η υπηρεσία ξένων πληροφοριών της Ρωσίας, είδε την παρουσία της στην Ευρώπη να συρρικνώνεται με περίπου 600 αξιωματικούς να εκδιώκονται από πρεσβείες σε όλη την ήπειρο. Τουλάχιστον οκτώ αξιωματικοί της, που λειτουργούσαν χωρίς διπλωματική κάλυψη εκτέθηκαν.
Η μελέτη του RUSI, που φέρει την υπογραφή των Jack Watling και Nick Reynolds, αναλυτών της οργάνωσης, και του Oleksandr Danylyuk, πρώην συμβούλου του υπουργού Άμυνας της Ουκρανίας και του επικεφαλής των εξωτερικών πληροφοριών, βασίζεται σε έγγραφα που «συγκεντρώθηκαν πό τις ρωσικές ειδικές υπηρεσίες» και συνεντεύξεις με «σχετικούς επίσημους φορείς» στην Ουκρανία και την Ευρώπη. Μπορεί να αμφισβητήσει κανείς την αντικειμενικότητα ή την πρόθεση, αλλά υπάρχουν και γεγονότα που δεν μπορεί κανείς να αντικρούσει.
Στα τέλη του 2022, λέει η μελέτη, η Ρωσία συνειδητοποίησε ότι χρειαζόταν πιο ειλικρινείς αναφορές από τις υπηρεσίες της. Έθεσε τον Σεργκέι Κιριγιένκο, τον αναπληρωτή προσωπάρχη του Κρεμλίνου, υπεύθυνο για τις «επιτροπές ειδικής επιρροής». Αυτές συντονίζουν τις επιχειρήσεις κατά της Δύσης και στη συνέχεια μετρούν την επίδρασή τους.
Οι μεγάλες αλλαγές για τη μεγάλη επιστροφή
Έκτοτε οι προπαγανδιστικές εκστρατείες είχαν πάρει φωτιά. Στη Μολδαβία, για παράδειγμα, εξαπολύθηκε μία εκστρατεία στοχευμένη προσωπικά κατά της πρόεδρου. Τον Ιανουάριο, Γερμανοί ειδικοί δημοσίευσαν λεπτομέρειες σχετικά με bots που διαδίδουν εκατοντάδες χιλιάδες αναρτήσεις στη γερμανική γλώσσα την ημέρα από ένα δίκτυο 50.000 λογαριασμών στο Χ (πρώην Twitter). Στις 12 Φεβρουαρίου η Γαλλία αποκάλυψε ένα μεγάλο δίκτυο ρωσικών λογαριασμών που διέδιδαν παραπληροφόρηση στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Πολωνία.
Όλο το κατεστημένο των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών βρίσκεται υπό επαναξιολόγηση. Ένα από τα μεγάλα προβλήματα; Οι πράκτορες άφηναν πάρα πολλά ψηφιακά ίχνη, ιδίως χρησιμοποιώντας τα κινητά τους τηλέφωνα για να μπουν σε ευαίσθητους ιστότοπους που σχετίζονται με τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.
Όσο για την απέλαση των Ρώσων αξιωματικών πληροφοριών στην Ευρώπη είχε καταστήσει πιο δύσκολη την οργάνωση επιχειρήσεων και τον έλεγχο πρακτόρων στο εξωτερικό – ένας λόγος για τον οποίο η εισβολή στην Ουκρανία πήγε στην αρχή της τόσο στραβά.
Πετώντας τα κινητά
Εκπαίδευση σε ειδικούς, προστατευόμενους χώρους, νεοσύλλεκτοι που δεν προέρχονται από τις ειδικές δυνάμεις του στρατού και κυρίως… σταθερά αντί για κινητά τηλέφωνα, είναι λίγες μόνο από τις αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στους σκοτεινούς διαδρόμους των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Οι Ρώσοι κατάσκοποι επέστρεψαν. Είναι πιο προσεχτικοί. Πιο αθόρυβοι. Και μάλλον πιο επικίνδυνοι από ποτέ.
