Πριν από ακριβώς 10 ημέρες, στις 12 Ιανουαρίου, ΗΠΑ και Βρετανία, εξαπέλυσαν σφοδρές αεροπορικές επιδρομές εναντίον στόχων των Χούθι στην Υεμένη.
Αυτές οι επιθέσεις ήταν μια απάντηση στις επιθέσεις της ομάδας στην εμπορική ναυτιλία στην Ερυθρά Θάλασσα, που έχουν διαταράξει το παγκόσμιο εμπόριο, εκτινάσσοντας το κόστος μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων.
Τα πλήγματα των Χούθι σε εμπορικά πλοία – ορισμένα εκ των οποίων και ελληνόκτητα- τους έχουν καταστήσει τα πιο «εξέχοντα» μέλη ενός παραστρατιωτικού συνασπισμού που έχει γίνει ολοένα και πιο ενεργός σε ολόκληρη την περιοχή μετά τη δολοφονία του Σαλέχ αλ Αρούρι και άλλων ηγετών της Χαμάς στη Βηρυτό στις 2 Ιανουαρίου. Είναι ο λεγόμενος «άξονας της Αντίστασης» , ένας άξονας σιιτών φονταμελιστών υπό την ηγεσία του Ιράν.
Για την εκτέλεση του Αρούρι και άλλων στελεχών της Χαμάς (που αν και σουνιτικη οργάνωση συνδέεται με την Τεχεράνη) έχει υποσχεθεί αντίποινα και ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα. Τις ώρες που ακολούθησαν την υπόσχεση του Νασράλα, τα λόγια του μετατράπηκαν σε βίντεο με άψογη παραγωγή και διαδόθηκαν ευρέως. Ο άξονας ενεργοποιήθηκε άμεσα. Η Χεζμπολάχ σφυροκόπησε τη βάση αεροπορικής επιτήρησης Meron του Ισραήλ με 62 ρουκέτες. Η ομάδα Ισλαμικής Αντίστασης με έδρα το Ιράκ έστειλε drones να επιτεθούν σε βάσεις των ΗΠΑ στη Συρία και το Ιράκ και στόχευσε την ισραηλινή πόλη της Χάιφα με πύραυλο κρουζ μεγάλης εμβέλειας. Οι Χούθι χτύπησαν στην Ερυθρά Θάλασσα και το Ιράν κατέλαβε ελληνόκτητο πετρελαιοφόρο στον Κόλπο του Ομάν.
Ο άξονας εδραιώνει το παιχνίδι του
Αν και τόσο οι δυτικές όσο και οι περιφερειακές χώρες ισχυρίζονται ότι δεν θέλουν ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας να γίνει μια περιφερειακή σύγκρουση, το Ιράν, η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, οι Χούθι στην Υεμένη και άλλα μέλη του άξονα σε Ιράκ και Συρία παίζουν ένα πολύ διαφορετικό παιχνίδι. Εδραιώνουν υπομονετικά και μεθοδικά μια συμμαχία δυνάμεων σε ένα περιφερειακό πεδίο μάχης στη Μέση Ανατολή, όπως εξηγεί το Foreign Policy.
Η διαμόρφωση αυτού του άξονα αποτελεί άμεση πρόκληση για την περιφερειακή τάξη που η Δύση έχει δημιουργήσει και υπερασπίζεται στη Μέση Ανατολή εδώ και δεκαετίες. Επίσης —όπως καταδεικνύουν οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα— αποτελεί απειλή για το παγκόσμιο εμπόριο και τον ενεργειακό εφοδιασμό.
Από τις 7 Οκτωβρίου, όταν η Χαμάς επιτέθηκε στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προσπάθησε να βοηθήσει το Ισραήλ να κερδίσει τον πόλεμο στη Γάζα και να αποτρέψει τη μετατροπή της σύγκρουσης σε περιφερειακό πόλεμο με το Ιράν και τους πληρεξούσιους του. Οδεύουμε ολοταχώς προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Το καθοριστικό χτύπημα
Οι Ιρανοί σύμμαχοι στο Ιράκ και τη Συρία έχουν εξαπολύσει περίπου 140 επιθέσεις με ρουκέτες και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά των αμερικανικών στρατευμάτων από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα. Ίσως το πιο σοβαρό ήρθε στις 20 Ιανουαρίου, με μία επίθεση «πολλαπλών βαλλιστικών πυραύλων και ρουκετών» που εκτοξεύτηκαν στη βάση Αλ Άσαντ στο δυτικό Ιράκ, σύμφωνα με την Κεντρική Διοίκηση της Αμερικής.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι Patriot αναχαίτισαν τους περισσότερους πυραύλους, αλλά μερικοί χτύπησαν τη βάση, τραυματίζοντας στρατιώτες. Ο Μπάιντεν αντιμετωπίζει τώρα αυξανόμενη πίεση για να αναλάβει ισχυρότερη δράση εναντίον του ίδιου του Ιράν. Είναι εμφανώς σε δίλημμα, σχολιάζει ο Economist. Αν δεν κάνει τίποτα η Αμερική θα φανεί αδύναμη. Αν προβεί σε σοβαρά αντίποινα, κινδυνεύει με νέο πόλεμο σε μια εκλογική χρονιά.
Το δίλημμα των ΗΠΑ
Μέχρι στιγμής είναι προσεχτικός. Δεν θέλει να παρασυρθεί σε έναν περιφερειακό πόλεμο στη Μέση Ανατολή σε μια εποχή που η Αμερική έχει ήδη εξασθενίσει υποστηρίζοντας την Ουκρανία στον πόλεμό της εναντίον της Ρωσίας και προσπαθεί να αποτρέψει έναν άλλο πόλεμο ανάμεσα σε Κίνα και Ταϊβάν.
.«Γνωρίζεί ότι έχει ένα πρόβλημα χωρίς λύση», λέει ο Aaron David Miller του Carnegie Endowment for International Peace. «Μπορεί μόνο να προσπαθήσει να το διαχειριστεί».
Η λύση θα ήταν μία εκεχειρία. Αλλά το Ισραήλ δεν έχει καταπνίξει τη Χαμάς ούτε έχει ανακτήσει τους ομήρους της και δείχνει ελάχιστα σημάδια ότι είναι έτοιμο να σταματήσει τον πόλεμο. Ο αριθμός των νεκρών των Παλαιστινίων ξεπερνάει τις 25.000 και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, απορρίπτει κατηγορηματικά την έκκληση του Μπάιντεν για ένα μελλοντικό παλαιστινιακό κράτος.
Ασκήσεις ισορροπίας
Η Αμερική και το Ιράν παίζουν έτσι μια επικίνδυνη πράξη εξισορρόπησης. Το Ιράν βοήθησε τους συμμάχους του στον «άξονα αντίστασης» να οργανώσουν επιθέσεις με σκοπό να αποδυναμώσουν το Ισραήλ, να εκτοπίσουν την Αμερική και να δυσφημήσουν τα αραβικά κράτη που έχουν συνάψει ειρήνη (ή επιδιώκουν) με το Ισραήλ. Η Αμερική προχωρεί σε περιορισμένης έκτασης αντίποινα. Και οι δύο αποφεύγουν μια ευθεία σύγκρουση. Αλλά έως πότε μπορεί να διατηρηθεί η εύθραυστη αυτή ισορροπία;
Πρώτον, το Ισραήλ διεξάγει έναν όχι και τόσο μυστικό πόλεμο εναντίον του Ιράν και των συμμάχων του, παράλληλα με τις απροκάλυπτες συγκρούσεις με τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ. Το Ισραήλ απειλεί με δράση στον Λίβανο εάν η διπλωματία δεν καταφέρει να πείσει τις δυνάμεις της σιιτικής οργάνωσης να σταματήσουν τις επιθέσεις και να απομακρυνθούν από την περιοχή των συνόρων.
Δεύτερον, στο εσωτερικό του Ιράν, μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων έχουν συγκλονίσει το καθεστώς. Αυτές περιλαμβάνουν μια διπλή βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας, την οποία ανέλαβε η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος, που σκότωσε περίπου 100 ανθρώπους στον τάφο του Κασέμ Σουλεϊμανί, ο οποίος δολοφονήθηκε από την Αμερική το 2020.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, κάλεσε τις ιρανικές δυνάμεις να επιδείξουν «στρατηγική υπομονή». Την περασμένη εβδομάδα εκτόξευσε πυραύλους σε τρεις γειτονικές χώρες: εναντίον υποτιθέμενων τρομοκρατικών στόχων στη Συρία και το Πακιστάν και σε μια υποτιθέμενη ισραηλινή βάση κατασκοπείας στο Ιρακινό Κουρδιστάν.
Όσον αφορά στην κυβέρνηση Μπάιντεν, αξιωματούχοι επιμένουν ότι δεν θέλουν έναν περιφερειακό πόλεμο.
«Ένα ατύχημα μακριά από τον πόλεμο»
Καθώς ο Μπάιντεν αγωνίζεται να κρατήσει το δαχτυλίδι στη Μέση Ανατολή, ο Μίλερ λέει ότι μπορεί να είμαστε μόλις «ένα ατύχημα ή τρομοκρατική επίθεση μακριά από έναν περιφερειακό πόλεμο».
«Εάν αυτό συνεχιστεί, και ένα από αυτά τα χτυπήματα καταλήξει πραγματικά να σκοτώσει έναν σημαντικό αριθμό Αμερικανών, η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να χτυπήσει την Iράν», προειδοποιεί.
