Ξεχάστε για λίγο τον Σι Τζινπίνγκ ή τον Τζο Μπάιντεν. Η μοίρα των σχέσεων ΗΠΑ – Κίνας κρίνεται πλέον κυρίως από τον Λάι Τσινγκ – τε, γνωστό και ως Γουίλιαμ Λάι, σχολιάζει το Politico και παρουσιάζει 5 στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε για τον νεοκλεγέντα πρόεδρο της Ταϊβάν.
Ο 64χρονος, έως πρόσφατα αντιπρόεδρος της Ταϊβάν, οδηγεί με τη νίκη του το Δημοκρατικό Προοδευτικό Κόμμα (DPP) σε μια ιστορική τρίτη θητεία στην εξουσία. Κανένα άλλο κόμμα δεν έχει πετύχει κάτι ανάλογο στην Ταϊβάν από τότε που έγινε δημοκρατία, το 1996.
Προς το παρόν, η πρωτεύουσα της Ταϊπέι είναι τόσο ήρεμη όσο ποτέ. Για τον Λάι, ωστόσο, η αίσθηση της νίκης θα επισκιαστεί σύντομα από μια διαφαινόμενη, παρατεταμένη περίοδο αβεβαιότητας σχετικά με την επόμενη κίνηση του Πεκίνου.
1. Το Πεκίνο δεν τον συμπαθεί. Καθόλου.
Η Κίνα έχει επικρίνει επανειλημμένα τον Λάι, λέγοντας ότι θα είναι αυτός που θα φέρει τον πόλεμο στο νησί.
Μόλις την περασμένη Πέμπτη, το Πεκίνο προσπαθούσε να αποτρέψει τους Ταϊβανέζους ψηφοφόρους από να τον εκλέξουν πρόεδρο. «Οι σχέσεις στα Στενά έχουν πάρει μια στροφή προς το χειρότερο τα τελευταία οκτώ χρόνια, από την ειρηνική ανάπτυξη στην τεταμένη αντιπαράθεση», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Γραφείου Υποθέσεων της Ταϊβάν, Τσεν Μπινχουά, προσθέτοντας ότι ο Λάι τώρα θα προσπαθήσει να ακολουθήσει έναν «κακό δρόμο» προς «στρατιωτική ένταση και πόλεμο».
Ενώ το Πεκίνο δεν υπήρξε ποτέ οπαδός του DPP, το οποίο θεωρεί την Κίνα ως θεμελιωδώς αντίθετη με τα συμφέροντα της Ταϊβάν, η προσωπική αποστροφή για τον Λάι είναι επίσης αξιοσημείωτη. Εν μέρει αυτό οφείλεται σε μία δήλωση του Λάι το 2017. Είχε τότε αποκαλέσει εαυτόν «εργάτη για την ανεξαρτησία της Ταϊβάν», κάτι που το Πεκίνο αναφέρει επανειλημμένα από το Πεκίνο ως απόδειξη των αποσχιστικών του πεποιθήσεων.
Χωρίς να τον κατονομάσει ο Κινέζος πρόεδρος, Σι Τζινπίνγκ, είχε επικρίνει δριμύτατα όσους προωθούν την ανεξαρτησία της Ταϊβάν σε μια ομιλία του το 2021.
«Η απόσχιση με στόχο την ανεξαρτησία της Ταϊβάν είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την εθνική επανένωση και σοβαρός κίνδυνος για την εθνική αναζωογόνηση», είπε ο Σι. «Όσοι ξεχνούν την κληρονομιά τους, προδίδουν την πατρίδα τους και επιδιώκουν να διασπάσουν τη χώρα, δεν θα έχουν καλό τέλος και θα περιφρονηθούν από τον λαό και θα καταδικαστούν από το δικαστήριο της ιστορίας».
2. Κρίσιμοι οι 4 μήνες έως την ορκωμοσία του
Η αστάθεια αναμένεται να ενταθεί τους επόμενους τέσσερις μήνες, έως ότου ορκιστεί επισήμως στις 20 Μαΐου.
Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα πόσο θα κλιμακωθεί η κατάσταση, αλλά οι Ταϊβανέζοι αξιωματούχοι και ξένοι διπλωμάτες λένε ότι δεν αναμένουν ότι η κατάσταση θα είναι τόσο τεταμένη όσο μετά την επίσκεψη της τότε Προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόζι στο νησί το 2022.
Πάντως ημέρες πριν από τις εκλογές η Κίνα έστειλε πολλά κατασκοπευτικά μπαλόνια για να παρακολουθεί την Ταϊβάν, σύμφωνα με το υπουργείο Άμυνας της Ταϊβάν. Στο εμπορικό μέτωπο, η Κίνα ενίσχυε επίσης την πίεση, ανακοινώνοντας μια πιθανή κίνηση για την επανεισαγωγή δασμών σε ορισμένα προϊόντα της Ταϊβάν. Αυτές οι εξελίξεις, συνδυασμένες, συνιστούν αυτό που η Ταϊπέι αποκαλεί «υβριδικό πόλεμο» – ο οποίος τώρα κινδυνεύει να κλιμακωθεί, δεδομένης της δυσαρέσκειας του Πεκίνου με τον νέο πρόεδρο.
3. Ο Λάι πρέπει να δαμάσει τα ένστικτά του
Κατά κάποιο τρόπο το έχει ήδη κάνει. Παραχωρώντας διεθνή συνέντευξη Τύπου την περασμένη εβδομάδα, ο Λάι διαβεβαίωσε ότι δεν είναι στα σχέδιά του η κήρυξη ανεξαρτησίας. Οι γνώστες του DPP λένε ότι αναμένουν από τον Λάι να επιμείνει στην προσέγγιση του κόμματος, που ενώ σε επίπεδο πολιτικών συνιστά απομάκρυνση την Κίνα, δεν θα μπορούσε να ερμηνευθεί ως μονομερώς αλλαγή του status quo.
Επισημαίνουν επίσης το γεγονός ότι ο Λάι επέλεξε ως αντιπρόεδρο την Χσιάο Μπι- κιμ, πρώην de facto πρεσβευτή στην Ουάσιγκτον. Η Χσιάο έχει αναπτύξει στενούς δεσμούς με την κυβέρνηση Μπάιντεν και θα διαδραματίσει βασικό ρόλο ως γέφυρα μεταξύ του Λάι και των Η.Π.Α.
4. Θα προσεγγίσει τη Δύση αλλά και τη ΝΑ Ασία
Οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και η Ευρώπη αναμένεται να έχουν το προβάδισμα στη διπλωματική προσέγγιση του Λάι, ενώ οι σχέσεις με την Κίνα θα συνεχίσουν να είναι αρνητικές.
Κατά τη διάρκεια των προεκλογικών συγκεντρώσεων σε όλο το νησί, ο υποψήφιος του DPP τόνισε επανειλημμένα τις προσπάθειες της κυβέρνησης να περιορίσει την εμπορική εξάρτηση από την Κίνα, μετατοπίζοντας την εστίαση στους τρεις ομοϊδεάτες συμμάχους. Η Νοτιοανατολική Ασία είναι επίσης άλλος κορυφαίος προορισμός για αυτές τις αναπροσαρμοσμένες εμπορικές ροές.
Σύμφωνα με τις αρχές της Ταϊπέι, οι εξαγωγές της Ταϊβάν προς την Κίνα και το Χονγκ Κονγκ πέρυσι μειώθηκαν κατά 18,1% σε σύγκριση με το 2022, τη μεγαλύτερη μείωση από τότε που άρχισαν να καταγράφουν αυτό το σύνολο στατιστικών το 1982.
Αντίθετα, οι εξαγωγές της Ταϊβάν προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αυξήθηκαν κατά 1,6% και 2,9% αντίστοιχα, με τον όγκο του εμπορίου να φτάνει σε ιστορικά υψηλά.
Ωστόσο, οι επικριτές επισημαίνουν ότι η Κίνα εξακολουθεί να είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ταϊβάν, με πολλούς επιχειρηματίες της Ταϊβάν να ζουν και να εργάζονται στην ηπειρωτική χώρα.
5. Ο Λάι μπορεί να αντιμετωπίσει ένα μη συνεργάσιμο κοινοβούλιο
Ενώ συνεχίζεται η καταμέτρηση των ψήφων, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ο Λάι να έχει να κάνει με ένα διχασμένο κοινοβούλιο.
Πριν από τις εκλογές, το κόμμα Kuomintang (KMT) υποσχέθηκε να σχηματίσει πλειοψηφία με το Λαϊκό Κόμμα της Ταϊβάν καθιστώντας έτσι τη διακυβέρνηση του Λάι ουσιαστικά μια κυβέρνηση μειοψηφίας.
Αν και αυτό θα μπορούσε να αποτρέψει τον Λάι από το να αναπτύξει πολιτικές προκλητικές για το Πεκίνο, ένα κοινοβούλιο στην αντιπολίτευση μπορεί επίσης να είναι πρόβλημα για την έγκριση των αμυντικών δαπανών της Ταϊβάν.
