Τη στρατηγική σημασία για την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής της βρετανικής αεροπορικής βάσης στο Ακρωτήρι, καταδεικνύει για άλλη μία φορά η συμμετοχή στους βομβαρδισμούς κατά των Χούθι στην Υεμένη των αεροσκαφών Typhoon FGR4 της RAF, που σταθμεύουν στην Κύπρο.
Στην επιχείρηση κατά των Χούθι μετείχαν δύο ζεύγη μαχητικών Typhoon Fgr Mk. 4, που απογειώθηκαν από το Ακρωτήρι, σύμφωνα με πληροφορίες της Ναυτεμπορικής. Στη βάση του Ακρωτηρίου σταθμεύουν συνολικά επτά Typhoon Fgr Mk. 4. Πρόκειται για μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλών ρόλων που μπορούν να διεξάγουν τόσο αποστολές επίθεσης ακριβείας όσο και επιχειρήσεις αναχαίτισης εχθρικών αεροσκαφών.
Τα Typhoon μεταφέρουν κατευθυνόμενες βόμβες με GPS/λέιζερ της κατηγορίας Paveway (II και IV) και κατευθυνόμενους πυραύλους αέρος-εδάφους Brimstone και Storm Shadow. Στους βομβαρδισμούς των θέσεων των Χούθι χρησιμοποιήθηκαν επίσης οι κλασσικοί πύραυλοι αέρος-αέρος καθοδηγούμενους από ενεργά συστήματα ραντάρ Aim-120, αλλά και οι νέους πυραύλοι Aim-132 και Meteor.
Κόμβος για τη Μ.Ανατολή
Το Ακρωτήρι είναι ο κόμβος από τον οποίο η RAF μπορoύσε να μετέχει στο παρελθόν σε αεροπορικές επιδρομές στην Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, εδώ και χρόνια. Για παράδειγμα, βρετανικά βομβαρδιστικά Tornado Gr.4, που σταθμεύουν στο Ακρωτήρι είχαν πραγματοποιήσει πολλές φορές επιχειρήσεις κατά των ισλαμιστών ανταρτών του ISIS στο Ιράκ και τη Συρία. Τα Tornado έχουν πάντως τώρα παροπλιστεί και στη θέση τους είναι τα Typhoon που κατασκευάζονται από την ευρωπαϊκή κοινοπραξία Eurofighter.
Ο βρετανικός στρατιωτικός θύλακας του Ακρωτηρίου βρίσκεται στο κεντρικό-νότιο τμήμα της Κύπρου και θεωρείται « Κυρίαρχη Περιοχή των Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας», που έχει παραχωρηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο με τις συμφωνίες του Λονδίνου το 1959 για την ανεξαρτησία της Κύπρου.
Οι περιοχές των κυρίαρχων βάσεων του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας περιλαμβάνουν στρατιωτικές εγκαταστάσεις, αλλά και αγροκτήματα και οικιστικές εκτάσεις και αντιπροσωπεύουν το 3% της συνολικής γης του νησιού, ή 98 τετραγωνικά μίλια. Η έκταση των δύο βάσεων είναι 23 φορές μεγαλύτερη από το Γιβραλτάρ, ένα άλλο βρετανικό υπερπόντιο έδαφος στη νότια Ισπανία, στο άλλο άκρο της Μεσογείου.
Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου μάλιστα, οι βάσεις του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας χρησιμοποιήθηκαν ως «σταθμοί» παρακολούθησης των σοβιετικών δραστηριοτήτων.
Πρόκειται για τον κατασκοπευτικό σταθμό GCHQ-NSA, του οποίου οι δραστηριότητες αποκαλύφθηκαν από τις διαρροές του Έντουαρντ Σνόουντεν το 2013. Μια άλλη αποκάλυψη του Σνόουντεν έδειξε ότι ο σταθμός GCHQ έτρεχε ένα μυστικό πρόγραμμα με το όνομα «Αναρχικός» το οποίο χακάριζε ισραηλινά drones από μια εγκατάσταση ραντάρ στο όρος Τρόοδος.
Αποστολές στη Γάζα
Η βάση της RAF στο Ακρωτήρι επανήλθε στην προσοχή για τον ρόλο της στη σύγκρουση στη Λωρίδα της Γάζας. Η παρουσία κατασκοπευτικού αεροπλάνου U-2 Dragon Lady της Πολεμικής Αεροπορίας των Ηνωμένων Πολιτειών στους διαδρόμους του Ακρωτηρίου έχει οδηγήσει σε εικασίες ότι η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ -ή η CIA- διεξήγαγε αποστολές επιτήρησης στη Γάζα, αλλά και να μοιράζονται πληροφορίες με το Ισραήλ ή για αποστολές που ορίζονται ως «δυνητικά αμφιλεγόμενες»
.Η παρουσία αμερικανικών κατασκοπευτικών αεροπλάνων και drones παρακολούθησης στη βρετανική υπερπόντια βάση στην Κύπρο έχει εγείρει στο παρελθόν έρευνες και ερωτήματα για να «προσδιορίσει» την εμπλοκή του Λονδίνου σε μυστικές αποστολές που διεξήχθησαν μεταξύ 2008 και 2013 μετά τη δημοσίευση στο Wikileaks μιας σειράς απόρρητων εγγράφων.
Όπως αναφέρει ο ιστότοπος DeclassifiedUk, εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Άμυνας δήλωσε: «Σε απάντηση στην κατάσταση στο Ισραήλ και τη Γάζα, εργαζόμαστε με διεθνείς εταίρους για την αποκλιμάκωση της σύγκρουσης, την ενίσχυση της σταθερότητας και την υποστήριξη των ανθρωπιστικών προσπαθειών στην περιοχή . Οποιαδήποτε χρήση των βάσεων του Ηνωμένου Βασιλείου θα είναι σύμφωνη με αυτούς τους στόχους». Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η βρετανική κυβέρνηση παραδέχτηκε ότι είχαν απογειωθεί 32 αεροπλάνα από την Κύπρο με προορισμό το Ισραήλ, τις πρώτες έξι εβδομάδες μετά τις 7 Οκτωβρίου. Σε αυτές προστίθενται οι πτήσεις που εκτελούνται από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ ή τις υπηρεσίες ασφαλείας, ο αριθμός των οποίων δεν έχει αποκαλυφθεί. Η απόσταση πτήσης από την Κύπρο στο Ισραήλ είναι 40 λεπτά.
Ιστορία των βάσεων
Όταν η Κύπρος κέρδισε την ανεξαρτησία της από τη Βρετανία πριν 64 χρόνια, το Λονδίνο διατήρησε τις δύο αυτές βάσεις που είχε από το 1878 όταν αντικατέστησε την Οθωμανική κυριαρχία στο νησί.
Ειδικά. η βάση στο Ακρωτήρι, είναι ο κεντρικός κόμβος των βρετανικών βομβαρδιστικών αποστολών στη Μέση Ανατολή. Οι τεχνικές υποδομές και τα συστήματα της βάσης παρέχουν μάλιστα υποστήριξη για αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται από την Πολεμική Αεροπορία της Σαουδικής Αραβίας.
Οι δύο βάσεις αποτελούν ένα από τα 14 Βρετανικά Υπερπόντια Εδάφη, που εκτείνονται από τα νησιά Φώκλαντ στον Νότιο Ατλαντικό έως το αρχιπέλαγος Τσάγκος στον Ινδικό Ωκεανό. Αλλά από τα κατοικημένα εδάφη, οι Βρετανικές βάσεις στην Κύπρο είναι οι μόνες στις οποίες το Λονδίνο έχει άμεση στρατιωτική κυριαρχία. Οι άλλες κατοικημένες περιοχές έχουν όλες ένα σύστημα διακυβέρνησης που περιλαμβάνει εκλεγμένα νομοθετικά σώματα.
Ο επικεφαλής των βάσεων ασκεί όλη την εκτελεστική και νομοθετική εξουσία στην επικράτειά τους και είναι στρατιωτικός του Ηνωμένου Βασιλείου που διορίζεται από το Υπουργείο Άμυνας.
Σε μια επίσκεψή του στην Κύπρο, ο βρετανός στρατηγός σερ Μαρκ Κάρλτον Σμιθ τόνισε τη σημασία του νησιού για τον βρετανικό στρατό.
«Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει την τύχη να απολαμβάνει μια στενή διμερή συνεργασία με την Κυπριακή Δημοκρατία και διατηρούμε κυρίαρχες βάσεις εδώ και πολλές δεκαετίες», είπε. «Προσφέρουν μια στρατιωτική πλατφόρμα για να διατηρούμε στρατεύματα στην ανατολική Μεσόγειο αλλά και να τη χρησιμοποιήσουμε ως εφαλτήριο για να συντομεύσουμε τους χρόνους απόκρισής μας σε όλη την περιοχή. Είναι μια περιοχή με έναν βαθμό στρατηγικής αστάθειας και είναι προς το στρατιωτικό μας πλεονέκτημα να εγκλιματιστούμε, να εκπαιδεύσουμε και να προετοιμάζουμε τα στρατεύματά μας εδώ στην Κύπρο».
Η δράση κατά του Καντάφι
Ο σημερινός διοικητής των βάσεων είναι ο αντιπτέραρχος Πήτερ Σκουάιρς, ο οποίος ήταν επικεφαλής της πτέρυγας 906 Expeditionary Air Wing κατά τη διάρκεια του πολέμου του ΝΑΤΟ στη Λιβύη το 2011. Εκείνη την εποχή, τα μαχητικά αεροσκάφη Typhoon υπό τη διοίκηση του Σκουάιρς, «άσκησαν αδυσώπητη πίεση εναντίον των δυνάμεων του Καντάφι». Ο βομβαρδισμός της Λιβύης από το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίχθηκε επίσης από αεροσκάφη παρακολούθησης R1 που αναπτύχθηκαν τότε στη βάση της RAF στο Ακρωτήρι.
Η ιταλική εφημερίδα L` Espresso αποκάλυψε επίσης ότι «η βρετανική και η αμερικανική επιτήρηση του Διαδικτύου στη Μέση Ανατολή και τις γύρω περιοχές γίνεται από μυστική βάση στο νησί της Κύπρου», Σύμφωνα με το δημοσίευμα, «οι στόχοι των επιχειρήσεων πληροφοριών της Κύπρου περιλαμβάνουν τυπικά τους κυβερνητικούς ηγέτες σε όλες τις γύρω χώρες και άλλους ανώτερους δημόσιους, επιχειρηματικούς και στρατιωτικούς ηγέτες. Ακολουθώντας το πρότυπο της βρετανικής και αμερικανικής κατασκοπείας σε άλλες περιοχές, περιλαμβάνει επίσης τα Ηνωμένα Έθνη, υπηρεσίες, εμπορικές οργανώσεις, ιδιωτικές εταιρείες, αστυνομικές δυνάμεις και πολιτικές ομάδες».
Η νέα συμφωνία
Επί προεδρίας του Νίκου Αναστασιάδη στην Κύπρο πάντως επιτεύχθηκε συμφωνία με το Λονδίνο που επιτρέπει σε χιλιάδες Κύπριους να αναπτύξουν ακίνητα στις «κυρίαρχες περιοχές των βάσεων». Με βάση τη συμφωνία, οι ιδιοκτήτες θα μπορούν να υποβάλλουν αιτήσεις σχεδιασμού για την ανάπτυξη ακινήτων όσο μπορούν και αλλού στο νησί. Μέχρι τώρα, η μη στρατιωτική ανάπτυξη των βασικών περιοχών, με εξαίρεση τη γεωργική γη, ήταν αυστηρά ελεγχόμενη, προκαλώντας ανησυχία στους ντόπιους, οι οποίοι παραπονέθηκαν ότι τιμωρήθηκαν στη χώρα τους, που έχει ήδη κοπεί στα δυό από την τουρκική εισβολή του Αττίλα, το 1974.
