Από την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας εκατοντάδες άνθρωποι σκοτώνονται κάθε μέρα, ωστόσο, η δολοφονία του υπαρχηγού της Χαμάς σε αεροπορική επίθεση στη Βηρυτό την Τρίτη ταρακούνησε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή, πυροδοτώντας φόβους για κλιμάκωση της σύγκρουσης.
Αν και επισήμως δεν ανέλαβε την ευθύνη για τον θάνατό του, το Ισραήλ θεωρείται γενικά ότι βρίσκεται πίσω από το πλήγμα που στοίχισε την ζωή στον υπαρχηγό της Χαμάς αλλά και σε τουλάχιστον έξι μέλη και στελέχη της τρομοκρατικής οργάνωσης. Πάντως μέχρι και οι ΗΠΑ «δείχνουν» το Τελ Αβίβ ως υπεύθυνο. Ενδεικτική είναι η δήλωση αξιωματούχου του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας ότι το πλήγμα εναντίον του αναπληρωτή επικεφαλής του πολιτικού γραφείου της Χαμάς Σαλέχ αλ-Αρούρι ήταν «ισραηλινό».
Πάντως η Χεζμπολάχ, που δραστηριοποιείται στον Λίβανο και συγκρούεται καθημερινά στα βόρεια σύνορα της χώρας εις ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστίνιους, αν και κατηγόρησε το Ισραήλ, δεν φάνηκε πρόθυμη να διερύνει την σύγκρουση. Ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, προειδοποίησε το Ισραήλ εναντίον κάθε νέας κλιμάκωσης αλλά δεν κήρυξε τον πόλεμο εναντίον του. Τουλάχιστον για την ώρα.
Γιατί όμως χτύπησε στην συγκεκριμένη φάση και τι σημαίνει το πλήγμα για την πολεμική του προσπάθεια;
Η επίθεση, στην οποία έχασαν επίσης την ζωή τους δύο υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί διοικητές, έφερε όλα τα σημάδια της κλασικής ισραηλινής επιχείρησης με υψηλής αξίας στόχους.
Η επίθεση, παρατηρεί το Al Jazeera, είχε εντυπωσιακές ομοιότητες με τη δολοφονία του Αχμάντ Γιασίν, ενός από τους ιδρυτές της Χαμάς και πνευματικού ηγέτη της ομάδας, ο οποίος εξοντώθηκε σε έναν δρόμο στη Γάζα από έναν τροποποιημένο αντιαρματικό κατευθυνόμενο πύραυλο.
«Οι καιροί και η τεχνολογία αλλάζουν, το ίδιο και οι δυνατότητες του Ισραήλ», σχολιάζει το πρακτορείο αναφέροντας ότι για την δολοφονία του Γιασίν χρειάστηκε να φτάσει σε απόσταση 2 χιλιομέτρων από τον στόχο του ένα τεθωρακισμένο αντιαρματικό ελικόπτερο AH-64 Apache.
Στην τελευταία επίθεση είδαμε να εφαρμόζεται η ίδια τακτική αλλά πιο αθόρυβα, με τη χρήση μικρότερων μη επανδρωμένων drones, που είναι πιο δύσκολο να γίνουν αντιληπτά, και μιας νέας γενιάς πυραύλων. Στη Βηρυτό φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκαν ένα drone Hermes και ένας πύραυλος Nimrod.
Γιατί τώρα
Το «γιατί τώρα» θεωρείται το βασικό ερώτημα για την επίθεση που πρέπει να απαντηθεί. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Ισραήλ γνώριζε εξ΄αρχής για την εγκατάσταση του αλ-Αρούρι στη Βηρυτό το 2015 μετά από χρόνια που πέρασε με συνεχείς μετακινήσεις. Αν και όλοι οι ηγέτες της Χαμάς ακολουθούν αυστηρή ρουτίνα ασφαλείας, σίγουρα οι γραμμές άμυνας ήταν πιο χαλαρές πριν από τις 7 Οκτωβρίου και επομένως το Ισραήλ θα είχε πολλές ευκαιρίες να τον δολοφονήσει νωρίτερα.
Βέβαια μετά την σφαγή της 7ης Οκτωβρίου, μπήκαν στο στόχαστρό του όλοι οι ηγέτες της Χαμάς. Αλλά και πάλι, κάπως καθυστέρησε.
Έτσι διάλεξε να το κάνει τώρα, μετά από τρεις μήνες συγκρούσεων στη Λωρίδα της Γάζας και σε μια φάση που δέχεται έντονες πιέσεις να περιορίσει τις απώλειες αμάχων. Παράλληλα, προσφάτως ανακοίνωσε ότι προχωράει σε μερική απόσυρση των στρατευμάτων του από τον παλαιστινιακό θύλακα, μια απόφαση που θεωρείται ότι εγκαινιάζει ένα νέο στάδιο στον πόλεμο με πιο στοχευμένες ενέργειες ενώ παράλληλα αφήνει «χώρο» για επιχειρήσεις και εκτός των ορίων της Λωρίδας της Γάζας.
Τι σημαίνει αυτό; Σύμφωνα με στρατιωτικούς αναλυτές, η μερική αποχώρηση των στρατευμάτων από τη Γάζα πιθανότατα θα επιτρέψει τη διοχέτευση περισσότερων πόρων προς τα σύνορα με τον Λίβανο. «Είμαστε εντελώς προετοιμασμένοι για οποιοδήποτε σενάριο», όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού Ντάνιελ Χαγκάρι, μετά τη δολοφονία του αλ-Αρούρι.
Ο στρατός του Ισραήλ έχει καταστήσει σαφές ότι είναι έτοιμος για έναν πόλεμο σε δύο μέτωπα, έχοντας συγκεντρώσει στρατεύματα και τανκς κατά μήκος των λιβανικών συνόρων και έχοντας απομακρύνει τουλάχιστον 70.000 κατοίκους από τις περιοχές κοντά στα σύνορα. Οι ισραηλινές δυνάμεις ανταλλάζουν συχνά πυρά με τη Χεζμπολάχ, την υποστηριζόμενη από το Ιράν μαχητική ομάδα του Λιβάνου, ωστόσο τα πλήγματα και οι αντεπιθέσεις δεν είχαν φτάσει ποτέ στη Βηρυτό.
Ο αρχηγός της ομάδας έδειξε για την ώρα αυτοσυγκράτηση στις χθεσινές του δηλώσεις, ωστόσο, το Ισραήλ φαίνεται έτοιμο να πατήσει την σκανδάλη. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου βλέπει τη συνέχιση του πολέμου να είναι προς το άμεσο συμφέρον του.
«Η κυβέρνηση του Νετανιάχου δεν θέλει να τελειώσει αυτός ο πόλεμος. Πολιτικά, ο Νετανιάχου θα έχει ένα μεγάλο πρόβλημα την επομένη του πολέμου καθώς τότε θα ξεκινήσουν οι έρευνες για τις αποτυχίες της ισραηλινής πλευράς», προειδοποίησε ο πρώην Ισραηλινός ειρηνευτικός διαπραγματευτής Ντάνιελ Λέβι.
H «εμπόλεμη» κατάσταση στο Ισραήλ
Στο Ισραήλ άλλωστε έχει περάσει το πρώτο σοκ μετά τη σφαγή και γίνονται ενδιαφέρουσες και ευρύτερες πολιτικές συζητήσεις. Τη Δευτέρα μάλιστα το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ, σε μια ιστορική απόφαση, ακύρωσε νόμο-κλειδί της δικαστικής μεταρρύθμισης που προωθεί η κυβέρνηση Νετανιάχου, επιδιώκοντας να περιορίσει τις εξουσίες του ανωτάτου δικαστικού οργάνου. Η απόφαση θεωρήθηκε μια μεγάλη νίκη για την δημοκρατία στη χώρα.
Παράλληλα, άρχισαν να πραγματοποιούνται και πάλι οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που συγκλόνισαν τη χώρα στο μεγαλύτερο μέρος του περασμένου έτους, αλλά σταμάτησαν μετά τις 7 Οκτωβρίου όταν η Χαμάς εισέβαλε στην ισραηλινή επικράτεια.
«Βλέπουμε μια νέα φάση. Ο κόσμος επιστρέφει στους δρόμους», δήλωσε στην Washington Post η Γκαίλ Ταλσίρ, πολιτική επιστήμονας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο. «Τώρα οι άνθρωποι που συμμετέχουν στις διαδηλώσεις είναι οι οικογένειες των ομήρων, οι οικογένειες των σκοτωμένων στρατιωτών, οι έφεδροι».
Την ίδια ώρα, υπάρχουν πολλές διαφωνίες στο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο της χώρας, στο οποίο ο Νετανιάχου μοιράζεται την εξουσία με τον πολιτικό του αντίπαλο, τον πρώην αρχηγό του επιτελείου του ισραηλινού στρατού, Μπένι Γκαντζ, μεταξύ άλλων.
Ο Γκαντζ, όπως και ο υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ, αρνήθηκαν να εμφανιστούν μαζί με τον Νετανιάχου σε πρόσφατες συνεντεύξεις Τύπου. Και οι δύο έχουν εκφραστεί πιο θετικά στις ιδέες που προωθεί ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν για την διακυβέρνηση στη Γάζα μετά τον πόλεμο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ υποστηρίζει ότι η διακυβέρνηση θα πρέπει να βασίζεται στην Παλαιστινιακή Αρχή, πρόταση που ο Νετανιάχου και τα πιο εξτρεμιστικά μέλη του συνασπισμού του έχουν απορρίψει.
Άστο για… αργότερα
Το σκεπτικό επομένως φαίνεται να είναι το εξής: «Εάν φοβάσαι το τέλος του πολέμου, γιατί να μην το αφήσεις για αργότερα;». Κάπως έτσι το δεύτερο μέτωπο του πολέμου θα μπορούσε να είναι «ανάσα» για τον Νετανιάχου, κερδίζοντας χρόνο στην εξουσία και μένοντας μακριά από τις δύσκολες ερωτήσεις που θα κληθεί να απαντήσει κάποια στιγμή.
Αυτή την εντύπωση φαίνεται να έχουν και οι τοπικές ομάδες ασφαλείας που δραστηριοποιούνται στα βόρεια του Ισραήλ. Όπως δηλώνουν στην Washington Post, εκπαιδεύονται για αυτό που πιστεύουν ότι είναι ένας επικείμενος πόλεμος. «Παρασυρόμαστε σε έναν πόλεμο που δεν ζητήσαμε», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Ντόταν Ραζίλι, κάτοικος στο κιμπούτς Εϊλόν που υπηρετεί ως έφεδρος στρατιώτης στην περιοχή.
Για άλλους αυτό που παρακινεί τις αποφάσεις της ισραηλινής κυβέρνησης είναι απλά ένα αίσθημα εκδίκησης, παραβλέποντας, ωστόσο, τις συνέπεις που μπορεί να έχουν αυτές οι αποφάσεις στους Ισραηλινούς όμηρους που παραμένουν στα χέρια της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας.
Τι θα γίνει μετά
Το μεγάλο ερώτημα πλέον φαίνεται να είναι αν η Χεζμπολάχ θα τσιμπήσει στο δόλωμα του Ισραήλ. Την Τετάρτη φέρεται να μετέβη στη Βηρυτό αντιπροσωπεία από το Ιράν, που περιλάμβανε αρκετούς ανώτερους στρατηγούς των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης. Ο Νασράλα στην ηχογραφημένη ομιλία του επανέλαβε τις συνήθεις προειδοποιήσεις του προς τους εχθρούς της Χεζμπολάχ, χωρίς όμως να ανακοινώσει συγκεκριμένες αποφάσεις.
Πλέον είναι σχεδόν βέβαιο ότι συζητά με τους Ιρανούς συμμάχους του για την ενδεχόμενη αντίδραση της Χεζμπολάχ στις δολοφονίες της Βηρυτού, σχολιάζει το Al Jazeera. Η απάντηση στο «τι θα γίνει μετά» μπορεί να προκύψει από αυτές τις συναντήσεις, τονίζει.
Ένα δεύτερο ερώτημα που προκύπτει είναι τι θα κάνουν τα μέλη της κυβέρνησης Νετανιάχου που είναι δυσαρεστημένα με τις αποφάσεις του. Ο Γκαντζ, του οποίου η δημοτικότητα έχει εκτοξευθεί, έχει δηλώσει ότι η πολιτική συζήτηση και οι έρευνες για τις αποτυχίες της 7ης Οκτωβρίου θα πρέπει να περιμένουν μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος. Καθώς η κατάσταση στη Γάζα φαίνεται να έχει ομαλοποιηθεί, πολλοί παρατηρητές στρέφουν την προσοχή τους στον Γκαντζ για τυχόν σημάδια ότι μπορεί να είναι έτοιμος να κάνει κάποια κίνηση.
Τι αναμένουν; Ότι ο Γκαντς θα μπορούσε να προκαλέσει νέες εκλογές πείθοντας πέντε μέλη του συνασπισμού, πολλά από τα οποία έχουν επικρίνει τον Νετανιάχου, να συμμετάσχουν σε πρόταση μομφής. «Αυτό αρχίζει να φαίνεται πιο πιθανό καθώς σταθεροποιείται η κατάσταση στη Γάζα», εκτίμησε η Ταλσίρ.
«Φυσικά», πρόσθεσε, «αν έχουμε ένα δεύτερο μέτωπο με τη Χεζμπολάχ, όλα θα αλλάξουν ξανά». Με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια δηλαδή…
