Δεν λείπουν οι καλές ιδέες για το μέλλον των Αγίων Τόπων αυτές τις άγιες μέρες. Μετά την ώθηση του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν να αναβιώσει τη λύση των δύο κρατών και να δώσει στην Παλαιστινιακή Αρχή, με επικεφαλής τον Πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς, νέα ισχύ, ήρθε η Αίγυπτος με μια ειρηνευτική πρόταση.
Το σχέδιο προέβλεπε να σταματήσουν οι μάχες για δύο εβδομάδες. Σε αυτό το διάστημα, 40 Ισραηλινοί όμηροι θα ανταλλάσσονται με 120 Παλαιστίνιους κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές.
Η δεύτερη φάση θα περιελάμβανε συνομιλίες μεταξύ των αντιμαχόμενων παλαιστινιακών φατριών με στόχο τη συμφιλίωση της Φατάχ και της Χαμάς και το σχηματισμό τεχνοκρατικής κυβέρνησης στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας. Η κυβέρνηση αυτή θα δημιουργηθεί υπό την επίβλεψη των διεθνών δυνάμεων, θα επιβλέπει την ανοικοδόμηση της Λωρίδας της Γάζας και θα ανοίξει το δρόμο για τις παλαιστινιακές εκλογές.
Στο τρίτο στάδιο θα ακολουθούσε μια συνολική και διαρκής κατάπαυση του πυρός και τελικά, το Ισραήλ θα απέσυρε τον στρατό του από τη Λωρίδα της Γάζας.
Η πρόταση από το Κάιρο είναι ασφαλώς κατάλληλη για έναρξη συνομιλιών. Θα ήταν προς το συμφέρον των δυο εμπόλεμων εάν μια κατάπαυση του πυρός με ανταλλαγή ομήρων ακολουθούσε ένας εθνικός παλαιστινιακός διάλογος με στόχο την υπέρβαση του εσωτερικού διχασμού τους.
Η πλήρης αποχώρηση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα επίσης, τουλάχιστον συνεπής με την ανακοίνωση του Ισραήλ ότι δεν θέλει να παραμείνει μόνιμα στη λωρίδα.
Διασπασμένη η Χαμάς
Δυστυχώς, το σχέδιο αυτό είχε ήδη πεθάνει πριν καν γίνει επίσημο: Και οι δυο πλευρές φάνηκε ότι δεν είχαν τίποτα να κερδίσουν από την Αιγυπτιακή πρόταση. Οι εκπρόσωποι της Χαμάς, καθώς και της εξτρεμιστικής οργάνωσης Ισλαμική Τζιχάντ, που δραστηριοποιείται επίσης στη Γάζα, απέρριψαν τις εκλογές και την κυβέρνηση τεχνοκρατών. Δεν θα ήθελαν να εγκαταλείψουν την εξουσία εκεί τόσο εύκολα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, αρνήθηκαν οποιαδήποτε παραχώρηση πέρα από την απελευθέρωση των ομήρων. Ένα από τα κεντρικά σημεία διαμάχης είναι πιθανώς η φύση της προτεινόμενης κυβέρνησης τεχνοκρατών. Το σχέδιο περιλαμβάνει την υπόσχεση για αμνηστία για όλα τα μέλη της Χαμάς. Αλλά η Χαμάς είναι πιθανό να φοβάται ότι θα χάσει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και ότι θα συμφωνήσει στο τέλος της ύπαρξής της.
«Πρωτεργάτης» στην απόρριψη του σχεδίου ήταν ο αρχηγός της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας, Γιαχία Σινουάρ. Η αντίδρασή του καθιστά σαφές ότι η ηγεσία της Χαμάς είναι διχασμένη. Ο επικεφαλής του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια πιθανότατα συμμετείχε τουλάχιστον στη διαμόρφωση του αιγυπτιακού σχεδίου για τη διατήρηση της επιρροής της Χαμάς μέσω διαπραγματεύσεων.
Ο Σινουάρ από την άλλη, θέλει να συνεχίσει τη στρατιωτική σύγκρουση με κάθε δυνατό μέσο. Για αυτόν υπάρχει μόνο νίκη ή ήττα. Με αυτόν τον τρόπο, οδήγησε τη Χαμάς σε αδιέξοδο και έκανε κακό στις φιλοδοξίες των Παλαιστινίων για το δικό τους κράτος.
Ισμαήλ Χανίγια: Ο πλούσιος πολιτικός ηγέτης της Χαμάς με τα 13 παιδιά που ζει με άνεση στο Κατάρ
Ο Σινουάρ-ο εγκέφαλος πίσω από τη σφαγή που πυροδότησε τον πόλεμο-είναι ανελέητος – ακόμη και απέναντι στους ίδιους τους συμπατριώτες του, για τα δεινά των οποίων δεν ενδιαφέρεται. Άλλωστε ήταν κάποτε υπεύθυνος για την εκτέλεση Παλαιστινίων, δήθεν συνεργατών του Ισραήλ.
Απόρριψη και από το Ισραήλ
Το Ισραήλ, με τη σειρά του, απέρριψε αμέσως την ατιμωρησία των τρομοκρατών της Χαμάς.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου σχολίασε το σχέδιο πολλές φορές κατά την περίοδο των Χριστουγέννων. Πρώτον, κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στη βόρεια Γάζα, είπε στους στρατιώτες που βρίσκονται εκεί ότι «δεν θα σταματήσουν την επιχείρηση τώρα, δεν θα υπάρξει κάτι τέτοιο».
Αμέσως μετά, έγραψε και επιστολή σε μέλη του κόμματός του, Λικούντ. «Ο πόλεμος είναι μακριά από το τέλος». Μπροστά σε συγγενείς ομήρων, ορισμένοι από τους οποίους τον αποδοκίμασαν σε μια συνάντηση στην Κνεσέτ, ο Νετανιάχου είπε ότι οι άνθρωποι που απήχθησαν από τη Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου μπορούσαν να επιστραφούν μόνο υπό την πίεση της ένοπλης δύναμης.
Ανήμερα τα Χριστούγεννα τέλος, ο ισραηλινός πρωθυπουργός δημοσίευσε ένα άρθρο γνώμης στη Wall Street Journal στο οποίο διατύπωσε τις «προϋποθέσεις του για ειρήνη», ζητώντα την «αποστρατιωτικοποίηση και αποριζοσπαστικοποίηση της Γάζας» και την καταστροφή της Χαμάς.
«Πολυμέτωπος πόλεμος»
Ταυτόχρονα, ο υπουργός Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ υπαινίχθηκε επίσης αντίποινα κατά του Ιράκ, του Ιράν και της Υεμένης. «Είμαστε σε έναν πολυμέτωπο πόλεμο και δεχόμαστε επίθεση από επτά μέτωπα: τη Γάζα, τον Λίβανο, τη Συρία, την Ιουδαία και τη Σαμάρεια (Δυτική Όχθη), το Ιράκ, την Υεμένη και το Ιράν», είπε ο Γκάλαντ και πρόσθεσε: «Έχουμε ήδη απαντήσει ενεργά σε έξι από αυτούς τους τομείς και το λέω εδώ πολύ ξεκάθαρα: όποιος αναλαμβάνει δράση εναντίον μας είναι πιθανός στόχος, δεν υπάρχει ασυλία για κανέναν».
Τι κι αν λοιπόν, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν συνομίλησε με τον εμίρη του Κατάρ, Αμίρ Σεΐχη Ταμίμ Μπιν Χαμάντ Αλ-Θάνι και συζήτησαν μεταξύ άλλων θεμάτων τις «κοινές προσπάθειες διαμεσολάβησης για ηρεμία της κατάστασης και επίτευξη μόνιμης κατάπαυσης του πυρός».
Δυστυχώς, ούτε η ισραηλινή κυβέρνηση ούτε η τρομοκρατική ισλαμιστική Χαμάς έχουν υιοθετήσει το σχέδιο της Αιγύπτου για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα. Αντίθετα, και οι δύο πλευρές έχουν καταστήσει σαφές ότι θέλουν να συνεχίσουν να μάχονται. Αυτό δείχνει πόσο μακριά βρίσκονται τα εμπόλεμα μέρη από την αποκλιμάκωση ή ακόμα και τον τερματισμό της σύγκρουσης, παρά τη διεθνή πίεση.
Και οι βομβαρδισμοί συνεχίζονται
Μ’αυτά και μ’αυτά,το Ισραήλ συνεχίζει να βομβαρδίζει τη Λωρίδα της Γάζας. Σύμφωνα με τον στρατό, δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη σε συνδυασμό με χερσαία στρατεύματα επιτέθηκαν ξανά σε περισσότερους από 100 στόχους. Από την παραμονή των Χριστουγέννων, 137 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μόνο σε δύο προσφυγικούς καταυλισμούς, σύμφωνα με πληροφορίες από την οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα.
Περισσότερες από 50 αεροπορικές επιδρομές πραγματοποιήθηκαν στις 24 και 25 Δεκεμβρίου. Όλοι οι δρόμοι μεταξύ των στρατοπέδων έχουν καταστραφεί, δυσκολεύοντας σημαντικά την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας.
Το Γραφείο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ υπενθύμισε ότι για να συμμορφωθούν με το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, οι ισραηλινές δυνάμεις πρέπει να κάνουν ό,τι είναι δυνατό για να αποφύγουν να βλάψουν τους αμάχους. «Οι προειδοποιήσεις και οι εντολές εκκένωσης δεν τους απαλλάσσουν από όλες τις υποχρεώσεις που απορρέουν από το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο». Ο αριθμός των θανάτων στη Λωρίδα της Γάζας από την επίθεση του ισραηλινού στρατού έχει αυξηθεί στους 20.915, σύμφωνα με την ελεγχόμενη από τη Χαμάς υγειονομική αρχή.
Το Ιράν στο επίκεντρο
Οι αψιμαχίες μεταξύ του ισραηλινού στρατού και της φιλοϊρανικής λιβανέζικης σιιτικής πολιτοφυλακής Χεζμπολάχ έχουν επίσης ενταθεί στη συνοριακή περιοχή μεταξύ των δύο κρατών.
Ένας υψηλόβαθμος στρατηγός των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, ο Σαγιέντ Ραχόι Μουσαβί σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή. Ο Μουσαβί λέγεται ότι ήταν υπεύθυνος για τον συντονισμό των παραδόσεων όπλων στη Χεζμπολάχ. Το Ιράν απείλησε το Ισραήλ με «υψηλό τίμημα».
Δεδομένων αυτών των εντάσεων, μια άλλη είδηση προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερη έκπληξη κατά την περίοδο των Χριστουγέννων: Στην Υεμένη, τα μέρη της εμφύλιας σύγκρουσης – οι φιλοϊρανοί Χούθι και η επίσημη κυβέρνηση της χώρας, που υποστηρίζεται από τα σουνιτικά κράτη του Κόλπου – συμφώνησαν σε βήματα προς κατάπαυση του πυρός.
Είναι σαφές λοιπόν, ότι για να αλλάξει η κατάσταση στη Μέση Ανατολή, τόσο η Αίγυπτος όσο και ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χρειάζονται κάτι περισσότερο από λογικές απαιτήσεις και σχέδια.
Για να τερματίσουν τον πόλεμο δεν θα μπορέσουν να επικεντρωθούν αποκλειστικά στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς σε ένα ειρηνευτικό σχέδιο. Μάλλον θα πρέπει να συμπεριλάβουν και το Ιράν. Όχι μόνο επειδή η Χαμάς είναι σύμμαχος με την Τεχεράνη. Αντίθετα, οι αντάρτες Χούθι στην Ερυθρά Θάλασσα και η Χεζμπολάχ στον Λίβανο, καθώς και οι ιρανικές πολιτοφυλακές στη Συρία καθιστούν σαφές ότι το Ισραήλ απειλείται από όλες τις πλευρές.
Στη δύσκολη αυτή εξίσωση η Ευρώπη δυστυχώς διαδραματίζει μόνο δευτερεύοντα ρόλο στις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή. Δεν μπορεί να συμφωνήσει σε μια κοινή γραμμή, ούτε έχει τα απαραίτητα μέσα για να εμπλακεί.
Εάν δεν αλλάξει κάτι σημαντικό, τα κράτη της ΕΕ θα συνεχίσουν να χάνουν την επιρροή τους. Στη συνέχεια θα παραμείνουν οικονομικοί «σπόνσορες» αντί για πρωταγωνιστές, δηλαδή «πολιτικοί παράγοντες», όπως εύστοχα το έθεσε πρόσφατα ο σοφός,πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ…
