Οι επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους από τους φιλοϊρανούς αντάρτες Χούθι της Υεμένης έχουν προκαλέσει προβλήματα στις θαλάσσιες μεταφορές στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας και της Διώρυγας του Σουέζ, μια στενή πλωτή οδό μέσω της οποίας διέρχεται περίπου το 10% του παγκόσμιου εμπορίου.
Οι αντάρτες Χούθι υποστηρίζουν πραγματοποιούν τις επιθέσεις τους στο όνομα της αλληλεγγύης τους προς τον παλαιστινιακό λαό, αν και, σύμφωνα με τους αναλυτές, δεν θέλουν απλά να σταματήσουν οι συγκρούσεις στη Λωρίδα της Γάζας.
Ως μέρος του «άξονα της αντίστασης» του Ιράν (στον άξονα συμμετέχουν η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ, που δρουν στη Λωρίδα της Γάζας, η Χεζμπολάχ, που δραστηριοποιείται στον Λίβανο, και εξτρεμιστικές ομάδες στο Ιράκ και τη Συρία) κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ, επιδιώκουν ευρύτερη αναγνώριση.
Το «επικίνδυνο παιχνίδι» στην Ερυθρά Θάλασσα: Τι αλλάζει με τις επιθέσεις των Χούθι
Αν και το Ιράν μπορεί να δίνει ένα «χεράκι», σχολίασε κατά την έναρξη των επιθέσεων ο ειδικός στο Ιράν Γκρέγκορι Μπρου, του Eurasia Group, τελικά «οι Χούθι το κάνουν επειδή απλά το θέλουν οι Χούθι». «Η είσοδος στον πόλεμο φωτίζει την καλή τους πίστη ως μέρος του ευρύτερου αντι-ισραηλινού άξονα υπό την ηγεσία του Ιράν, ενώ δυνητικά υπογραμμίζει στους Σαουδάραβες την επείγουσα ανάγκη επίτευξης ειρηνευτικής συμφωνίας στην Υεμένη προτού ξεσπάσει ένας ευρύτερος περιφερειακός πόλεμος γύρω από τη Γάζα».
Όποια κι αν είναι τα κίνητρά τους, είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα «πύκνωσαν» οι επιθέσεις τους εναντίον πλοίων, που εκτιμούν ότι συνδέονται ή συναλλάσσονται με τον Ισραήλ, καθιστώντας την περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας επικίνδυνη για τις θαλάσσιες μεταφορές.
Κάπως έτσι MSC, Maersk, Hapag Lloyd, CMA CGM, Yang Ming Marine Transport, Evergreen και Zim έχουν ανακοινώσει ότι σταματάνε τη διέλευση από το κανάλι του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα, μέχρι να ξαναγίνει ασφαλής για τα πλοία και τα πληρώματα.
Αντιδρώντας οι ΗΠΑ, σχημάτισαν μια πολυεθνική δύναμη που θα επιτηρεί τη θαλάσσια περιοχή με στόχο να μην κλείσει από κάποιο απρόβλεπτο γεγονός η Διώρυγα του Σουέζ, από όπου πλέουν ετησίως περίπου 19.000 πλοία. Κάτι τέτοιο θα δημιουργούσε παγκόσμια κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Σήμερα μάλιστα ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας ανακοίνωσε ότι η Ελλάδα στέλνει φρεγάτα στην Ερυθρά Θάλασσα προκειμένου να συνδράμει στις προσπάθειες της επιχείρησης «Prosperity Guardian», όπως ονομάστηκε η προσπάθεια για την διαφύλαξη της ευημερίας στην περιοχή.
Μετά την ανακοίνωση της σύστασης της ειδικής ομάδας, οι Χούθι την χαρακτήρισαν αρχικά περιττή, ωστόσο, στην συνέχεια προειδοποίησαν ότι η οργάνωση θα αρχίσει να εκτοξεύει πυραύλους κατά αμερικανικών πολεμικών πλοίων, στην περίπτωση που η Ουάσιγκτον αναμιχθεί περισσότερο στις υποθέσεις της οργάνωσης του ή στοχοθετήσει την Υεμένη. Μάλιστα ο ηγέτης τουκινήματος των Χούθι, Άμπντελ Μάλεκ αλ Χούθι προειδοποίησε επίσης άλλες χώρες να μην εμπλακούν στον πολυεθνικό σχηματισμό που ανακοίνωσαν οι ΗΠΑ.
Πώς μπορεί να εξελιχθεί η κατάσταση
Η πολυεθνική δύναμη, που είναι ακόμα σε φάση συγκρότησης, «είναι συλλογικά ικανή να αναπτύξει μια σημαντική θαλάσσια δύναμη στην Ερυθρά Θάλασσα», σύμφωνα με τον Σιντάρτ Κοσάλ του Royal United Services Institute.
«Όπως είδαμε με την πρόσφατη δραστηριότητα του αμερικανικού πολεμικού πλοίου USS Carney στην περιοχή, τα σύγχρονα πλοία μπορούν να παρέχουν σημαντική προστασία τόσο στα ίδια όσο και σε άλλα πλοία που βρίσκονται σε μια περιοχή υπό απειλή», δήλωσε ο Κοσάλ, αναφερόμενος στο γεγονός ότι το αμερικανικό αντιτορπιλικό κατέρριψε το Σάββατο 14 drones που εκτοξεύτηκαν από περιοχές που ελέγχονται από τους Χούθι στην Υεμένη και κατευθύνονταν προς το Ισραήλ.
Ωστόσο, η απειλή παραμένει, τόνισε, λόγω του:
- «σχετικά χαμηλού κόστους των drones και των πυραύλων» που χρησιμοποιούνται για να πραγματοποιηθούν οι επιθέσεις, και
- του γεγονότος ότι τα πλοία πρέπει να επιστρέψουν σε φιλικά λιμάνια για να εφοδιαστούν εκ νέου με τους συστήματα αεράμυνας.
Ένας άλλος σημαντικός κίνδυνος είναι το ενδεχόμενο κλιμάκωσης της σύγκρουσης. Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να εξουδετερωθεί η απειλή των Χούθι είναι να πραγματοποιηθούν επιθέσεις στις τοποθεσίες από όπου εκτοξεύονται τα drones και οι πύραυλοι, κάτι που «δεν θα οδηγούσε αυτόματα σε περιφερειακή σύγκρουση, αλλά σίγουρα θα μπορούσε να αυξήσει τους κινδύνους προς μια τέτοια εξέλιξη», συνέχισε ο Κοσάλ.
Εκτίμησε πάντως ότι ούτε οι Χούθι ούτε το Ιράν ούτε οι ΗΠΑ θέλουν μια ευρύτερη κλιμάκωση αυτή τη στιγμή.
Το σίγουρο είναι ότι η απειλή για τη ναυτιλία «θα συνεχιστεί στο άμεσο μέλλον και όσο συνεχίζεται η σύγκρουση στη Γάζα», όπως εκτίμησε, από την πλευρά του, ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ναυτιλιακής ασφάλειας Dryad Global Κόρεϊ Ράνσλεμ.
«Ανάλογα με τον τρόπο με τον οποίο ο συνασπισμός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ καταφέρει να συντονιστεί, θα μπορούσαμε επίσης να δούμε να μειώνεται το επίπεδο απειλής κατά της εμπορικής ναυτιλίας, εάν οι προσπάθειές τους είναι αποτελεσματικές», πρόσθεσε.
Ο Ράνσλεμ προέβλεψε επίσης ότι βραχυπρόθεσμα θα έχουμε ελάχιστο οικονομικό αντίκτυπο. Ωστόσο, κάθε χρόνο πραγματοποιούνται «περίπου 35.000 κινήσεις πλοίων … κυρίως εμπορικές συναλλαγές μεταξύ Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Ασίας» στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 10% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Αυτό σημαίνει ότι εάν οι απειλές συνεχιστούν, οι χώρες σε αυτές τις περιοχές θα μπορούσαν να υποστούν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις. Η οικονομία του Ισραήλ θα μπορούσε επίσης να επηρεαστεί σοβαρά εάν περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες αρνηθούν να μεταφέρουν φορτία που προορίζονται για την χώρα, όπως έχουν κάνει ήδη δύο εταιρείες.
Άσκηση ισορροπίας για τους Χουθι
«Για τους Χούθι, η πρόκληση θα είναι να παρουσιαστούν ως σημαντική απειλή, αρκετή για να αποτρέψουν τις ναυτιλιακές εταιρείες από το να περάσουν από το Μπαμπ αλ-Μαντάμπ, αποφεύγοντας παράλληλα ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν κάποια μεγάλη στρατιωτική απάντηση από τον συνασπισμό υπό την ηγεσία των ΗΠΑ», δήλωσε επίσης ο Torbjorn Soltvedt της Verisk Maplecroft.
«Οι Χούθι δεν χρειάζεται να εμποδίσουν φυσικά τα πλοία να περάσουν από την Ερυθρά Θάλασσα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να προκαλέσουν αρκετή αναστάτωση ώστε να καταστήσουν απαγορευτικά τα ναυτιλιακά ασφάλιστρα ή να υποχρεώσουν περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες να αναστείλουν τις δραστηριότητές τους εκεί».
