Η Ουκρανία προσπαθεί να κερδίσει το πάνω χέρι στον πόλεμο με τη Ρωσία αναζητώντας ρωσικά συστήματα ραντάρ που θέτουν σε κίνδυνο τις δυνάμεις του Κιέβου που προσπαθούν να κινηθούν απαρατήρητες στην κατά κύριο λόγο στατική γραμμή του μετώπου.
Το Κίεβο στοχεύει τα ρωσικά ραντάρ καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου και, γενικότερα, στοχεύει οτιδήποτε ενισχύει την ικανότητα της Μόσχας να «οσμίζεται» τις ουκρανικές θέσεις και επιθέσεις προτού χτυπήσει τους στόχους του. Η Ρωσία κάνει το ίδιο, επιχειρώντας να «τυφλώσει» την Ουκρανία σε πολλές από τις κινήσεις της.
Όλο και περισσότερες αναφορές που προέρχονται από την Ουκρανία περιγράφουν λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο μπαίνουν στο στόχαστρο τα ρωσικά ραντάρ, όχι μόνο γύρω από τις περιοχές όπου διεξάγονται μάχες στη νότια και ανατολική Ουκρανία, αλλά και στην ελεγχόμενη από το Κρεμλίνο χερσόνησο της Κριμαίας.
- Τους τελευταίους μήνες, η Ουκρανία δημοσιοποίησε πολυάριθμες αναφορές για επιτυχημένα χτυπήματα σε ρωσικά συστήματα ραντάρ. Οι Ουκρανοί αξιωματούχοι έκαναν λόγο για καταστροφή συστημάτων ραντάρ Zoopark αξίας 10 εκατ. δολαρίων ενώ η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου εκτιμούσε στα μέσα Ιουλίου ότι «μόνο μια χούφτα» από τα Zooparks που έστειλε η Ρωσία στα σύνορα με την Ουκρανία παραμένουν σε χρήση.
- Στα τέλη Αυγούστου, το υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας δήλωσε ότι οι δυνάμεις της κατέστρεψαν έναν από τους «προηγμένους» κινητούς παράκτιους σταθμούς ραντάρ PREDEL-E της Ρωσίας και το ηλεκτρονικό σύστημα που τον προστάτευε στην περιοχή της Χερσώνα, στη νότια Ουκρανία. Στις 20 Νοεμβρίου, η Ουκρανία υποστήριξε επίσης ότι έπληξε δύο ρωσικά ραντάρ στην περιοχή Κουρσκ της χώρας, η οποία συνορεύει με τη βορειοανατολική Ουκρανία.
- Η Ουκρανία φαίνεται επίσης να έχει «κλέψει» τουλάχιστον ένα ραντάρ από τη Ρωσία καθώς χρησιμοποιεί ένα ρωσικό σύστημα ραντάρ Neva για να παρακολουθεί τις κινήσεις της Μόσχας στη Μαύρη Θάλασσα, όπως είπε ο Ουκρανός διοικητής Ντμίτρο Λίνκο, ο οποίος ηγείται μιας ειδικής μονάδας της στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών της Ουκρανίας, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε την Τετάρτη στο «The War Zone».
- Υπήρξε επίσης ένας «σημαντικός αριθμός» πρόσφατων αναφορών που περιγράφουν τα ουκρανικά χτυπήματα σε ρωσικά συστήματα ραντάρ, καταστρέφοντας ή τουλάχιστον προκαλώντας ζημιές στα συστήματα, σύμφωνα με τον Τζέιμς Μπλακ, βοηθό διευθυντή της ερευνητικής ομάδας Άμυνας και Ασφάλειας στο ευρωπαϊκό παράρτημα της δεξαμενής σκέψης RAND. Η Ουκρανία φαίνεται να βγάζει από το παιχνίδι αυτά τα συστήματα με τις ειδικές δυνάμεις της και το σύστημα πυραύλων πυροβολικού υψηλής κινητικότητας που έχουν προμηθευτεί από τις ΗΠΑ, αλλά και με drones.
- Οι ΗΠΑ έχουν επίσης παράσχει στην Ουκρανία έναν απροσδιόριστο αριθμό πυραύλων υψηλής ταχύτητας κατά της ραδιενέργειας (HARMs) και η Ουάσιγκτον επιβεβαίωσε τον Αύγουστο του 2022 ότι είχε στείλει πυραύλους AGM-88 High Speed Radiation—σχεδιασμένους για την καταστροφή των εχθρικών ραντάρ— στην Ουκρανία.
«Αναζητούν οποιοδήποτε πλεονέκτημα»
Σχολιάζοντας την κίνηση αυτή της Ουκρανίας, ειδικοί την χαρακτηρίζουν «έξυπνη» καθώς θα μπορούσε να έχει «δυσανάλογο» αντίκτυπο στις ρωσικές επιχειρήσεις.
Είναι «πολύ σημαντικό» για την Ουκρανία να στοχεύει επιτυχώς τα ρωσικά ραντάρ που είναι διάσπαρτα σε εδάφη που ελέγχονται από τη Μόσχα, σύμφωνα με τον Ίβαν Στουπακ, πρώην αξιωματικό της ουκρανικής υπηρεσίας ασφαλείας που τώρα συμβουλεύει την κοινοβουλευτική επιτροπή ασφάλειας, άμυνας και πληροφοριών της Ουκρανίας. Οι αποστολές του Κιέβου που απομακρύνουν ραντάρ θα συνεχιστούν τις επόμενες εβδομάδες και μήνες, εκτίμησε μιλώντας στο Newsweek.
Πάντως, «τόσο στις ουκρανικές όσο και στις ρωσικές πηγές, το κυνήγι των ραντάρ δεν τονίζεται πολύ», σχολίασε από την πλευρά της η Μαρίνα Μιρόν, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Πολεμικών Σπουδών στο King’s College του Λονδίνου.
Το σκεπτικό είναι ξεκάθαρο από την οπτική γωνία της Ουκρανίας. Το Κίεβο αντιμετωπίζει μια πολύ μεγαλύτερη δύναμη και το κάνει χωρίς αεροπορική υπεροχή, ενώ παλεύει για να επιτύχει μικρά κέρδη κατά μήκος της σε μεγάλο βαθμό ακίνητης γραμμής του μετώπου.
Εν όψει της εαρινής αντεπίθεσης της Ουκρανίας, η Ρωσία είχε άφθονο χρόνο για να προετοιμάσει την άμυνά της, βάζοντας νάρκες, χαρακώματα, φράχτες και άλλα εμπόδια στο δρόμο της Ουκρανίας, εξήγησε ο Μπλακ. «Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ουκρανοί, φυσικά, αναζητούν οποιοδήποτε πλεονέκτημα μπορούν να έχουν», πρόσθεσε.
«Δυσανάλογος ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις»
Τα ραντάρ είναι ένας τρόπος με τον οποίο η Ρωσία μπορεί να ανιχνεύσει κινήσεις ή στοιχεία της Ουκρανίας, μαζί με μια σειρά από διάφορους άλλους αισθητήρες. Αλλά τα ραντάρ είναι «ένα από τα πιο χρήσιμα», ιδιαίτερα για την ανίχνευση απειλών, σημείωσε ο Μπλακ.
Όμως τα ραντάρ δεν χρειάζεται πάντα να λειτουργούν ως αυτόνομα συστήματα. Συχνά μπορούν να συνδεθούν με ρωσικά συστήματα, κάτι που θα ήταν ακόμη πιο χρήσιμο για την Ουκρανία. «Είναι αναμφισβήτητα ένας πιο αποτελεσματικός τρόπος υποβάθμισης της ρωσικής ικανότητας» να αφαιρεθούν τα ραντάρ αυτών των συστημάτων και να διαταραχθεί η λειτουργία τους, αντί να κυνηγηθούν μεμονωμένα συστήματα πυροβολικού ή εκτοξευτές, είπε ο Μπλακ.
«Αν μπορείτε να τα βγάλετε εκτός, τότε έχετε δυσανάλογο αντίκτυπο στις επιχειρήσεις», συνέχισε. Καθιστά πολύ πιο δύσκολο για τους διοικητές του Κρεμλίνου να λάβουν ορθές, γρήγορες αποφάσεις και «συμβάλλει στη σύγχυση – και ενδεχομένως στην παράλυση – στις ρωσικές αλυσίδες διοίκησης».
Ένα από αυτά τα κορυφαία συστήματα αεράμυνας της Ρωσίας, το S-400, συνδέεται με τα ραντάρ. H Ουκρανία στόχευσε αρκετούς S-400 στην Κριμαία σε επιθέσεις τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Πηγή πληροφοριών του Κιέβου δήλωσε μάλιστα στο BBC στα μέσα Σεπτεμβρίου ότι η Ουκρανία χρησιμοποίησε drones για να καταστρέψει εξοπλισμό ραντάρ προτού χτυπήσει έναν αριθμό συστημάτων αεράμυνας «αξίας 1,2 δισ. δολαρίων» με πυραύλους κρουζ εγχώριας παραγωγής.
Αν αποτελέσουν στόχο, τα εξελιγμένα συστήματα, όπως το S-400, θα είναι ένα δύσκολο εγχείρημα για τη Ρωσία να τα αντικαταστήσει γρήγορα. Πολλά από τα προηγμένα ηλεκτρονικά μέσα σε αυτά τα συστήματα καλύπτονται από το καθεστώς των δυτικών κυρώσεων.
Αυτό θα υποβαθμίσει τις δυνατότητες των ραντάρ της Ρωσίας με την πάροδο του χρόνου και θα έχει υψηλό τίμημα, είπε ο Μπλακ, σημειώνοντας ότι ένα ραντάρ δεν μπορεί απλώς να αντικαταστήσει ένα άλλο που είναι διαφορετικό σύστημα σχεδιασμένο να εκτελεί διαφορετικές λειτουργίες. Το ίδιο ισχύει για τους υπόλοιπους αισθητήρες, «δεν αντικαθιστούν άμεσα«, πρόσθεσε ο Μπλακ.
