Ένα πρωινό του Σεπτέμβρη πριν από τρία χρόνια, η Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ έθεσε το ακόλουθο ερώτημα στην Τζούλι Τσανγκ, αναπληρώτρια γραμματέα στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ: «Τι έκανε η κυβέρνηση Τραμπ για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας στην Αμερική;». Μεταξύ άλλων εκείνη ανέφερε μια σκοτεινή τράπεζα περιφερειακής ανάπτυξης, την Κεντρική Αμερικανική Τράπεζα για την Οικονομική Ολοκλήρωση (CABEI), στην οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν δεσμευτεί να παράσχουν ρηματοδότηση. Η κυβέρνηση Τραμπ εργάστηκε «σε συνεργασία» με την Ταϊβάν στην τράπεζα, τόνισε, χωρίς να διευκρινίσει το πώς: «Η Ταϊβάν και οι Ηνωμένες Πολιτείες συνεργάζονται στη Λατινική Αμερική» αρκέστηκε να πει, όπως εξηγεί σε εκτενές ρεπορτάζ το Foreign Policy.
Δύο χρόνια αργότερα, τον Μάρτιο του 2022, ο Άντριου Χέρσκογουιτς, στέλεχος της U.S. International Development Finance Corporation, είπε στην υποεπιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για θέματα Δυτικού Ημισφαιρίου ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες επί προεδρίας Τζο Μπάιντεν είχαν πρόσφατα δανείσει 100 εκατομμύρια δολάρια στην CABEI. Οι εκταμιεύσεις της Ουάσιγκτον προς την τράπεζα «προωθούν τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ», ανέφερε, χωρίς και πάλι να εξηγήσει.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι περιέγραψαν την CABEI ως ένα ίδρυμα που εξυπηρετεί τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Αλλά η τράπεζα είναι εγγενώς ένα ίδρυμα της Κεντρικής Αμερικής. Διοικείται από κοινού και χρηματοδοτείται εν μέρει από μια ομάδα κυβερνήσεων στην περιοχή, πέντε από τις οποίες —Γουατεμάλα, Ονδούρα, Νικαράγουα, Ελ Σαλβαδόρ και Κόστα Ρίκα— την ίδρυσαν το 1960 στο όνομα της ολοκλήρωσης και της ανάκτησης της κυριαρχίας.
Αυτές οι χώρες είχαν στόχο να ξεφύγουν από τη σκιά των υπερδυνάμεων και να χρηματοδοτήσουν τη δική τους ανάπτυξη συγκεντρώνοντας χρήματα για να δανείσουν η μία την άλλη. Η ιδιότητα μέλους και η χρηματοδοτική ικανότητα τηςCABEI επεκτάθηκε με την πάροδο του χρόνου, καθώς συγκέντρωσε δημόσια και ιδιωτική υποστήριξη από τις ΗΠΑ, την Ευρώπη και την Ασία. Μεταξύ 2000 και 2018, η τράπεζα ενέκρινε δάνεια συνολικού ύψους περίπου 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Η εμπλοκή της CABEI στα σχέδια του «Μεσία του Bitcoin»
Τον Απρίλιο του 2021 η CABEI δάνεισε 600 εκατομμύρια δολάρια στο Ελ Σαλβαδόρ για να χρηματοδοτήσει ένα πρόγραμμα ανακούφισης από τον COVID-19 για μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Τότε ήταν το μεγαλύτερο δάνειο στην ιστορία της τράπεζας. Αλλά το Κογκρέσο του Σαλβαδόρ, που ελέγχεται από το κόμμα του προέδρου Ναγίμπ Μπουκέλε, ψήφισε προκειμένου να επιτρέψει το 1/3 των 600 εκατομμυρίων δολαρίων να χρηματοδοτήσει ένα άκρως αμφιλεγόμενο σχέδιο: να γίνει το bitcoin εθνικό νόμισμα.
Το νομοθετικό σώμα έστειλε 160 εκατομμύρια δολάρια σε μια κρατική τράπεζα, την BANDESAL, για να σχηματίσει ένα εθνικό καταπίστευμα bitcoin, το οποίο θα αποζημίωνε με δολάρια τις εταιρείες του Σαλβαδόρ που θα λάμβαναν πληρωμές σε bitcoin – το οποίο και κατέστη επίσημο νόμισμα της χώρας.
Στη συνέχεια, το Κογκρέσο διέθεσε 23 εκατομμύρια δολάρια για την «εφαρμογή του νόμου για το bitcoin» και χάρισε συνολικά 30 εκατομμύρια δολάρια σε 1 εκατομμύριο κατοίκους του Σαλβαδόρ – μέσω της κυβερνητικής εφαρμογής ψηφιακού πορτοφολιού, που είχε ως στόχο να πείσει όσους ήταν δύσπιστοι απέναντι στα κρυπτονομίσματα. Το όλο εγχείρημα απέτυχε. Το νομοθετικό σώμα του Σαλβαδόρ «σκόρπισε», όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ του το Foreign Policy, τα υπόλοιπα 400 εκατομμύρια δολάρια που δεν πήγαν στο bitcoin σε μερικά κυβερνητικά υπουργεία. Μόνο περίπου 20 εκατομμύρια δολάρια κατέληξαν να βοηθήσουν τους επιχειρηματίες να ανακάμψουν από την πανδημία.
Το Ελ Σαλβαδόρ δεν φαίνεται να έχει αντιμετωπίσει συνέπειες από την CABEI. Εκπρόσωπος σχολίασε απλώς ότι τα χρήματα δεν θα έπρεπε να δαπανηθούν για σκοπούς που σχετίζονται με το bitcoin, αλλά ότι «η κυβέρνηση μπορεί να χρησιμοποιήσει τα χρήματα όπως θέλει». Η κυβέρνηση του Σαλβαδόρ δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό.
Η πιθανότητα η CABEI να απαιτήσει λογοδοσία από το Ελ Σαλβαδόρ είναι χαμηλή. Αυτό οφείλεται στη διακυβέρνηση της τράπεζας. Το διοικητικό συμβούλιό της αποτελείται από πολιτικούς διορισμένους από κάθε κυβέρνηση – μέλος. Αυτό καθιστά την ηγεσία κάτι σαν «μια λέσχη φίλων» που επιπόλαια αλληλοσφραγίζουν τα αιτήματα, σε μία «εμπορία επιρροής».
Αποδομώντας την δημοκρατία
Οι δεσμοί του Μπουκέλε με την CABEI έγιναν σαφείς τον Φεβρουάριο του 2020, όταν εισέβαλε στο Κογκρέσο του Σαλβαδόρ με τον στρατό για να αναγκάσει τα μέλη να ψηφίσουν υπέρ ενός δανείου CABEI που προοριζόταν για την αστυνομία και τον στρατό. Μόλις μπήκε μέσα, ο Μπουκέλε κάθισε στην καρέκλα που ανήκε στον πρόεδρο του Κογκρέσου και προσευχήθηκε, περιτριγυρισμένος από άντρες με τουφέκια. Παρά το σόου αυτό, ο σχετικός νόμος δεν πέρασε. To κόμμα του Μπουκέλε ωστόσο σάρωσε στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, κερδίζοντας μια υπερπλειοψηφία. Αρκετούς μήνες αργότερα, το Κογκρέσο ψήφισε για την έγκριση του δανείου.
Ο Μπουκέλε, γνωστός και ως «μεσσίας του Bitcoin», είχε αποδομήσει το δικαστικό σύστημα του Ελ Σαλβαδόρ για να το κάνει φιλικό μαζί του – αναθεωρώντας το Ανώτατο Δικαστήριο και το γραφείο του γενικού εισαγγελέα και εξαναγκάζοντας σε παραίτηση το 1/3 των δικαστών της χώρας.
Στα τέλη Οκτωβρίου παραβίασε το σύνταγμα ξεκινώντας την υποψηφιότητά του για δεύτερη συνεχόμενη θητεία ως πρόεδρος. Ενώ οι δικαστές που τοποθέτησε ο Μπουκέλε στο Ανώτατο Δικαστήριο επινόησαν ένα νομικό τέχνασμα, που καθιστά την επανεκλογή του «νόμιμη», οι περισσότεροι ειδικοί διαφωνούν.
Αρχικά, η κυβέρνηση Μπάιντεν αντέδρασε στις αυταρχικές κινήσεις του Μπουκέλε με ωμή καταδίκη – αν και, για αδιευκρίνιστους λόγους, η Ουάσιγκτον έκτοτε μαλάκωσε τη στάση της.
