«Ήταν σαν να ερχόταν ένα μεγάλο ζώο, ήταν σαν λιοντάρι – και φυσικά είδαμε τη Γη να κινείται». Με αυτά τα λόγια προσπάθησε να περιγράψει η Σόλνι Παλστότιρ, δασκάλα και φωτογράφος, τον ήχο που αναδύθηκε κάτω από το σπίτι της στο Γκρίνταβικ της Ισλανδίας, πριν το εγκαταλείψει το βράδυ της προηγούμενες Παρασκευής.
Έπειτα από εβδομάδες σεισμικής δραστηριότητας και τρία χρόνια ηφαιστειακών εκρήξεων, η Σόλνι σχεδίαζε εκείνο το βράδυ ένα ήσυχο δείπνο με τον γιο της και τη νύφη της, η οποία βρισκόταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Ωστόσο, η «αφύπνιση» του ηφαιστείου, έκανε τους 3.800 κατοίκους της ισλανδικής πόλης να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους.
«Είχα ένα κακό προαίσθημα», σημείωσε η Σόλνι, σύμφωνα με τον Guardian. «Γεννήθηκα εδώ, έχω συνηθίσει τους σεισμούς, αλλά αυτό ήταν κάτι άλλο. Όλοι όσοι ήταν εκεί το κατάλαβαν».
Το ηφαιστειακό σύστημα Φαγκραντάλσφιαλ έχει εκραγεί τρεις φορές τα τελευταία τρία χρόνια, έπειτα από οκτώ αιώνες αδράνειας. Η έντονη δραστηριότητα αυτών των ημερών, ξεκίνησε στις 25 Οκτωβρίου με ένα «σεισμικό σμήνος» με επίκεντρο ένα ρήγμα κάτω από το Γκρίνταβικ.
Οι εκατοντάδες σεισμικές δονήσεις που εκδηλώνονται καθημερινά στην περιοχή είναι αποτέλεσμα υπόγειου ποταμού μάγματος του ηφαιστειακού συστήματος Φαγκραντάλσφιαλ, μήκους 15 χιλιομέτρων. Το αν, πού και πότε ακριβώς θα σημειωθεί μια μεγαλύτερη έκρηξη είναι άγνωστο.
Τα ηφαίστεια της Ευρώπης ξύπνησαν: Συναγερμός για Αίτνα στην Ιταλία και Fagradalsfjall στην Ισλανδία
Σε απόγνωση οι κάτοικοι
Πολλοί από τους κατοίκους του Γκρίνταβικ πίστευαν ότι θα επέστρεφαν στο σπίτι την επόμενη μέρα. Ωστόσο, η εμφάνιση τεράστιων ρωγμών σε δρόμους και οι ζημιές σε σπίτια τους κάνει να συνειδητοποιούν ότι η επιστροφή τους είναι αβέβαιη. Το σχολείο της πόλης έκλεισε, με τα παιδιά να οδηγούνται σε άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Υπό τον φόβο μήπως επιστρέψει η απειλή, ορισμένοι κάτοικοι απορρίπτουν κάθε σενάριο επιστροφής. Άλλοι, παρά τον φόβο, είναι αποφασισμένοι να επιστρέψουν. Πολλοί βρίσκονται σε κατάσταση σοκ, αφού έπρεπε να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και σε πολλές περιπτώσεις τις δουλειές τους, τόσο ξαφνικά.
Μέχρι στιγμής, ορισμένοι από τους κατοίκους επέστρεψαν στα σπίτια τους για λίγα λεπτά, προκειμένου να πάρουν πράγματα που χρειάζονται. Στο μεταξύ, η ζωή συνεχίζεται: το έβδομο εγγόνι της Σόλνι γεννήθηκε στο νοσοκομείο την Τετάρτη.
Η Σόλνι ανησυχεί ιδιαίτερα για τον αντίκτυπο της απότομης μετακόμισης στον 12χρονο γιο της, ο οποίος πάσχει από σύνδρομο Down, επειδή οι κάτοικοι του Γκρίνταβικ είναι για αυτόν «οικογένεια». «Όλοι αυτοί οι άνθρωποι στο Γκρίνταβικ τον φρόντιζαν. Ήταν τόσο ανεξάρτητος, μπορούσε να πάει παντού, έχει πολλούς φίλους, αθλείται», ανέφερε. «Για αυτόν είναι η μεγαλύτερη αλλαγή».
Η 43χρονη Κριστίν Μαρία Μπιργκιστότιρ αγόρασε ένα νέο διαμέρισμα στην πόλη μόλις πριν από ένα μήνα, μετά το διαζύγιό της. Τώρα ψάχνει ένα προσωρινό σπίτι για εκείνη και τα τρία μικρά παιδιά της για έξι μήνες.
Η Κριστίν δεν ξέρει αν θα μπορέσουν να επιστρέψουν. Όλη η οικογένειά της, οι φίλοι και οι συνάδελφοί της ζουν στην πόλη και η ιδέα να μην επιστρέψει είναι «αδιανόητη», σημείωσε σύμφωνα με τον Guardian. «Αλλά φυσικά, το σπίτι του καθενός υποτίθεται ότι είναι μια ασφαλής ζώνη. Θέλεις να είσαι ασφαλής. Και αν δεν μπορείς να νιώσεις ασφάλεια στο σπίτι σου, τότε είναι πραγματικά δύσκολο να ζήσεις».
‘I felt like I was in a dystopian novel’: residents unsure they’ll ever return to volcano-threatened Icelandic town https://t.co/qu6gvPZAJ8
— Guardian Australia (@GuardianAus) November 17, 2023
Πολλοί κάτοικοι δεν θα έχουν πού να πάνε, ειδικά τα μέλη της κοινότητας των μεταναστών της πόλης, ανέφερε η διευθύντρια της βιβλιοθήκης της πόλης, Αντρέα Εβαρσντότιρ. Η ίδια γνωρίζει πολλές οικογένειες από την Πολωνία που έχουν ήδη εγκαταλείψει την Ισλανδία.
Η 46χρονη βρισκόταν στο Ρέικιαβικ το βράδυ της Παρασκευής, αλλά κατάφερε να επιστρέψει βιαστικά κατά τη διάρκεια της εκκένωσης για να πάρει τις τρεις γάτες της και τα φάρμακά της. «Ένιωθα σαν να ήμουν σε ένα δυστοπικό μυθιστόρημα», λέει.
Όταν η Άντρεα έφυγε την Παρασκευή, νόμιζε ότι οι σεισμοί απλώς θα σταματούσαν, όπως τις προηγούμενες φορές. Αλλά όταν το Σάββατο είδε φωτογραφίες από τις ζημιές, συνειδητοποίησε ότι ήταν «πολύ χειρότερα από ό,τι πιστεύαμε αρχικά».
«Το να γνωρίζω ότι το σπίτι μου είναι ακόμα εκεί και ο χώρος εργασίας μου είναι ακόμα εκεί, αλλά σε μια στιγμή, μπορεί να φύγει, είναι μια πολύ απογοητευτική σκέψη. Την Παρασκευή είχα μια δουλειά πλήρους απασχόλησης που μου άρεσε και ένα διαμέρισμα με το οποίο ήμουν πραγματικά ευχαριστημένη, και τώρα δεν έχω τίποτα από τα δύο», σημείωσε.
Ευθ. Λέκκας: Οι επιστήμονες σε επαγρύπνηση λόγω της ηφαιστειακής δραστηριότητας στην Ισλανδία
Λέκκας: Οι επιστήμονες σε επαγρύπνηση
«Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα και οι αρχές της Ισλανδίας επαγρυπνούν για την πιθανότητα εκδήλωσης ηφαιστειακής έκρηξης στη χώρα καθώς οι μετρήσεις δείχνουν συνεχή εδαφική ανύψωση στα σημεία δραστηριότητας» ανέφερε ο καθηγητής και Πρόεδρος Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας, Ευθύμης Λέκκας.
«Η Ισλανδία είναι ένα ηφαιστειογενές νησί στη Μεσωκεάνια ράχη που ορίζει τα όρια μεταξύ της Ευρασιατικής και της Βορειοαμερικανικής τεκτονικής πλάκας, οι οποίες αποκλίνουν μεταξύ τους, αποκαλύπτοντας μάγμα στο φλοιό της γης» εξηγεί ο κ. Λέκκας ενώ υπενθυμίζει την έκρηξη του Εϊγιαφιάτλαγιοκουτλ το 2010, που προκάλεσε καταστροφές, αλλά και την διακοπή των αεροπορικών συγκοινωνιών της Ευρώπης για ημέρες.
