Αντιμετωπίζοντας ήδη πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δεν μπορεί να αντέξει μια τρίτη γεωπολιτική κρίση. Ωστόσο, στα τέλη Οκτωβρίου, αναγκάστηκε να προειδοποιήσει την Κίνα να μην επιτεθεί στις Φιλιππίνες αφού το Πεκίνο ξεκίνησε μια σειρά επικίνδυνων θαλάσσιων επεισοδίων που κλιμάκωσαν τις εντάσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας – αυξάνοντας την προοπτική της Ουάσιγκτον να πρέπει να εκπληρώσει τις δεσμεύσεις της από τη συνθήκη για να προσφέρει βοήθεια στη Μανίλα. «Η αμυντική δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών προς τις Φιλιππίνες είναι σιδερένια», είπε ο Μπάιντεν. «Οποιαδήποτε επίθεση σε αεροσκάφη, πλοία ή ένοπλες δυνάμεις των Φιλιππίνων θα ενεργοποιήσει την αμοιβαία αμυντική συνθήκη μας».
Οι συμμαχίες του Μπάιντεν
Η υπόσχεση του Μπάιντεν δείχνει μια πιο επιθετική στάση στην εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, όπως σχολιάζει το Foreign Policy. Και αντανακλά την όξυνση των αντιπαραθέσεων μεταξύ των εθνών στην περιοχή του Ειρηνικού.
Ο Μπάιντεν έχει αναζωογονήσει πρόσφατα σημαντικές συμμαχίες. Στην Ευρώπη, το ΝΑΤΟ έχει γίνει πιο ισχυρό μέσω της απάντησής του στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στην Ασία και τον Ειρηνικό, οι συμμαχίες των ΗΠΑ με την Αυστραλία, την Ιαπωνία, τις Φιλιππίνες και τη Νότια Κορέα έχουν γίνει πιο στενές. Στο πλαίσιο της στρατηγικής του Μπάιντεν στον Ινδο-Ειρηνικό, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι υπογραμμίζουν συχνά τη σημασία της ενίσχυσης των δεσμών με «συμμάχους και εταίρους».
Και η διπλή πρόκληση
Το πρόβλημα είναι ότι η Ουάσιγκτον ζητά τώρα αυτές οι σχέσεις να έχουν μεγαλύτερο γεωπολιτικό βάρος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χρειάζονται ισχυρότερες συμμαχίες ακριβώς επειδή δεν μπορούν πλέον να διαχειριστούν μόνες τους τα πολλά παγκόσμια προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την άνοδο της Κίνας. Ωστόσο, αυτό δημιουργεί δύο προβλήματα, σημειώνει το Foreign Policy.
- Οι ευάλωτοι σύμμαχοι, όπως οι Φιλιππίνες, χρειάζονται ολοένα μεγαλύτερη επιβεβαίωση, δεδομένων των απολύτως εύλογων ανησυχιών τους για την υπερβολική επέκταση των ΗΠΑ.
- Οι αντίπαλοι των Ηνωμένων Πολιτειών θα αναζητούν όλο και περισσότερο ευκαιρίες για να δοκιμάσουν τις δεσμεύσεις της συμμαχίας, όπως ακριβώς κάνει η Κίνα τώρα με τις Φιλιππίνες, θέλοντας ίσως να σπείρουν αμφιβολίες για την αξιοπιστία των ΗΠΑ.
Οι αυξανόμενες εντάσεις στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας έχουν επικεντρωθεί ιδιαίτερα στις προσπάθειες των Φιλιππίνων να ανεφοδιάσουν το BRP Sierra Madre, ένα πλοίο της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που εσκεμμένα καθηλώθηκε στο Second Thomas Shoal το 1999. Η Μανίλα διατηρεί μια φρουρά πεζοναυτών στο σκουριασμένο σκάφος για να τονίσει κυριαρχία σε μια περιοχή που βρίσκεται εντός της διεθνώς αναγνωρισμένης αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των Φιλιππίνων, με την Κίνα να ισχυρίζεται ότι είναι διαχρονικά δική της. Υπήρξαν και άλλα περιστατικά αλλού, συμπεριλαμβανομένης της εγκατάστασης από την Κίνα τον Σεπτέμβριο ενός πλωτού φράγματος στο Scarborough Shoal, σε μια άλλη αμφισβητούμενη περιοχή, την οποία η ακτοφυλακή των Φιλιππίνων στη συνέχεια αφαίρεσε.
Οι Φιλιππίνες σηκώνουν τους τόνους
Οι Φιλιππίνες αποδεικνύονται επίσης πιο μαχητικές. Η ακτοφυλακή της ήταν έξυπνη στη δημόσια επικοινωνία, παράγοντας συναρπαστικές εικόνες και βίντεο επιθετικής κινεζικής συμπεριφοράς. Τον Οκτώβριο, η Μανίλα αποκάλυψε βίντεο ενός κινεζικού πλοίου να εμβολίζει ένα μικρότερο πλοίο των Φιλιππίνων κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας αποστολής ανεφοδιασμού. Τον Φεβρουάριο, η Κίνα ανέπτυξε ένα λέιζερ στρατιωτικής ποιότητας εναντίον του πληρώματος ενός άλλου φιλιππινέζικου πλοίου.
Το Πεκίνο έχει ενοχληθεί από τη στάση του προέδρου των Φιλιππίνων Φέρντιναντ Μάρκος Τζούνιορ, που έρχονται σε πλήρη αντίθεση με εκείνες του προκατόχου του, Ροντρίγκο Ντουτέρτε. Τον Φεβρουάριο ο Μάρκος σχεδιάζει να δώσει στις Ηνωμένες Πολιτείες πρόσβαση σε τέσσερις στρατιωτικές βάσεις στις Φιλιππίνες.
Οι κοινές ασκήσεις και η αντίδραση του Πεκίνου
Τον περασμένο Απρίλιο, η Μανίλα και η Ουάσιγκτον πραγματοποίησαν τις μεγαλύτερες κοινές στρατιωτικές ασκήσεις όλων των εποχών. Λίγο μετά τη συμφωνία για τη βάση, ο Κινέζος Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ επέκρινε τις ΗΠΑ ότι επιχειρούν μία πολιτική «συγκράτησης, περικύκλωσης και καταστολής της Κίνας» – μια διαδικασία στην οποία βλέπει τώρα τη Μανίλα να παίζει έναν όλο και πιο σημαντικό ρόλο.
Η ενίσχυση των δεσμών με τις Φιλιππίνες αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης ώθησης για την ενίσχυση των σχέσεων στον Ινδο-Ειρηνικό. Υπό τον πρώην Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, οι Ηνωμένες Πολιτείες συχνά καλούσαν τους συμμάχους να επωμιστούν περισσότερο το βάρος της περιφερειακής ασφάλειας. Επί Μπάιντεν, ακολούθησε μια πολιτική προσέγγισης. «Οι προσπάθειες του προέδρου να ενισχύσει τις συμμαχίες συμβάλλουν επίσης στον μεγαλύτερο καταμερισμό του βάρους εδώ και δεκαετίες», έγραψε ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν στο Foreign Affairs τον περασμένο μήνα. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες ζητούν από τους συμμάχους τους να εντείνουν τις δυνάμεις τους, προσφέροντας παράλληλα περισσότερα».
Εδώ βρίσκεται το πρόβλημα: Όσο μεγαλύτερο βάρος πρέπει να φέρουν αυτές οι συμμαχίες, τόσο μεγαλύτερο είναι το κίνητρο για τους αντιπάλους της Ουάσιγκτον να τους δοκιμάσουν και τόσο μεγαλύτερη είναι η ζήτηση για επιβεβαίωση σε στιγμές αυξανόμενης γεωπολιτικής έντασης, προειδοποιεί το Foreign Policy.
