Στις 23 Οκτωβρίου, όταν ο κόσμος μάθαινε ότι οι κυβερνήσεις του Κατάρ και της Αιγύπτου είχαν κερδίσει την απελευθέρωση δύο Ισραηλινών γυναικών που κρατούνταν όμηροι από τη Χαμάς, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν (MBS) εμφανιζόταν… στο Instagram του Κριστιάνο Ρονάλντο. Ο Πορτογάλος αστέρας του ποδοσφαίρου συνάντησε τον MBS σε μια συζήτηση για το μέλλον των βιντεοπαιχνιδιών και το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο Esports στη Σαουδική Αραβία.
«Η τρομακτική αντιπαράθεση των προσπαθειών του Κατάρ και της Αιγύπτου για την απελευθέρωση ομήρων στη Γάζα και η σύντομη συνομιλία Ρονάλντο-Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στο Ριάντ υποδηλώνουν ότι όσο και εάν λέει η Σαουδική Αραβία ότι το βασίλειο είναι το πιο σημαντικό και επιδραστικό. χώρα της Μέσης Ανατολής, έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει» σχολιάζει το Foreign Policy.
«Ανίκανοι για εξωτερική πολιτική;»
Πράγματι, από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς πριν από σχεδόν τρεις εβδομάδες, οι «νέοι Σαουδάραβες» ενεργούν πολύ σαν τους «παλιούς Σαουδάραβες»—υπάρχει κάποια κίνηση στο Ριάντ αλλά καμία πραγματική δράση. Και αυτό φαίνεται παράδοξο, γιατί ο MBS φαινόταν να επιδιώκει να βγάλει τη χώρα στο προσκήνιο, σε ρόλο ρυθμιστή.
«Όσον αφορά στην εξωτερική πολιτική και τη διαχείριση κρίσεων, οι Σαουδάραβες φαίνονται ανίκανοι» δήλωσε υπό καθεστώς ανωνυμίας στο Foreign Policy πρώην ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος των ΗΠΑ.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι Σαουδάραβες – ενώ θεωρούνται προστάτιδα δύναμη των Παλαιστινίων- παραμένουν εξαρτημένοι από τις Ηνωμένες Πολιτείες για την ασφάλειά τους, ενώ βρίσκονταν σε μία διαδικασία προσέγγισης με το Ισραήλ, με το οποίο μάλιστα εμφανίζονταν πρόθυμοι να καταλήξουν σε συμφωνία, που δεν θα έθετε ως προϋπόθεση την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους.
Οι αντιφάσεις και ο ρόλος του Ριάντ
Ένας τρόπος αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων και αντιφάσεων θα ήταν η κυβέρνηση της Σαουδικής Αραβίας να είναι ο εποικοδομητικός και επιδραστικός παράγοντας που ισχυρίζεται ότι είναι.
Λίγες ώρες μετά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, την οποία ακολούθησαν σκληρά ισραηλινά αντίποινα στη Γάζα, το Υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας απηύθυνε έκκληση για «άμεση διακοπή της κλιμάκωσης μεταξύ των δύο πλευρών». Έκτοτε, οι Σαουδάραβες έχουν εκδώσει μια σειρά από δηλώσεις και δελτία τύπου για τηλεφωνήματα και πολυμερείς συναντήσεις που είναι πιο αιχμηρές, χωρίς ωστόσο να αναλάβουν καμία ουσιαστική πρωτοβουλία για την αποκατάσταση της περιφερειακής σταθερότητας.
Για παράδειγμα, λίγο πριν ο Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν συναντηθεί με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Άντονι Μπλίνκεν, στις 15 Οκτωβρίου, το Υπουργείο Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας εξέδωσε μια δήλωση που ανέφερε,ότι το Ριάντ «επιβεβαιώνει την κατηγορηματική του απόρριψη των εκκλήσεων για βίαιη εκτόπιση του παλαιστινιακού λαού από τη Γάζα και επαναλαμβάνει την καταδίκη του για τη συνεχιζόμενη στόχευση αμάχων». Αυτή είναι μια θέση αρχών.
«Ωστόσο, εάν οι Σαουδάραβες είναι οι μεγάλοι παίχτες της περιοχής – όπως ισχυρίζονται-, τότε δεν μπορούν να κάθονται στο Ριάντ και να μην προσφέρουν τίποτα περισσότερο από έντονες αντιρρήσεις για τη φριχτή κατάσταση στη Γάζα» σχολιάζει το Foreign Policy και συνεχίζει.
«Για να είμαστε δίκαιοι, οι Σαουδάραβες έκαναν κάτι. Στις 18 Οκτωβρίου συγκάλεσαν συνεδρίαση της εκτελεστικής επιτροπής του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (OIC). Ο OIC, με 57 μέλη, επιδιώκει να κάνει αυτό που υποδηλώνει το όνομά του: να προωθήσει τη συνεργασία μεταξύ των κατά κύριο λόγο μουσουλμανικών χωρών σε διάφορους τομείς. Στις παρατηρήσεις του στη συνεδρίαση της εκτελεστικής επιτροπής, η οποία περιελάμβανε το Ιράν, ο υπουργός Εξωτερικών της Σαουδικής Αραβίας, Φαϊσάλ μπιν Φαρχάν, κατήγγειλε την αδράνεια και τα δύο μέτρα και μέτρα της διεθνούς κοινότητας ως απάντηση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ στη Γάζα».
Ο Φαϊσάλ επανέλαβε επίσης την υποστήριξη της Σαουδικής Αραβίας για την Αραβική Ειρηνευτική Πρωτοβουλία του 2002. Με επικεφαλής τον τότε διάδοχο της Σαουδικής Αραβίας, Αμπντουλάχ μπιν Αμπντουλαζίζ, η πρωτοβουλία δέσμευσε τις αραβικές και μη αραβικές μουσουλμανικές χώρες να εξομαλύνουν τις σχέσεις με το Ισραήλ με αντάλλαγμα το παλαιστινιακό κράτος.
Ασκήσεις δημοσίων σχέσεων
Αυτό το σχέδιο έχει πεθάνει εδώ και καιρό. Με την επίκλησή του, ωστόσο, ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμιζε μία από τις λίγες φορές που οι Σαουδάραβες είχαν να προσφέρουν κάτι απτό στην ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων και υπογράμμιζε τη δέσμευση του Ριάντ για δικαιοσύνη για τους Παλαιστίνιους.
Ωστόσο, για όλα αυτά, η συνάντηση ήταν λιγότερο μια γνήσια προσπάθεια του Ριάντ για εποικοδομητική διπλωματία παρά μια άσκηση δημοσίων σχέσεων που προοριζόταν να προσφέρει κάποια κάλυψη μετά από μήνες διαπραγματεύσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες για μια πιθανή συμφωνία εξομάλυνσης Ισραήλ – Σαουδικής Αραβίας.
Την ημέρα πριν από τη συνάντηση του OIC, ο πρίγκιπας Τουρκι μπιν Φαισάλ, – πρώην αρχηγός μυστικών υπηρεσιών της Σαουδικής Αραβίας και πρώην πρεσβευτής του Ριάντ τόσο στο Λονδίνο όσο και στην Ουάσιγκτον – μίλησε στο Baker Institute for Public Policy του Πανεπιστημίου Rice στο Χιούστον.
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του, ο Τούρκι επιτέθηκε όχι μόνο στο Ισραήλ και στη Δύση για την αιματοχυσία στη Γάζα αλλά και στη Χαμάς για τη δολοφονική επίθεση στο Ισραήλ και απέρριψε κατηγορηματικά τις πεποιθήσεις και τις ενέργειές της.
