Το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς όταν διασχίζει το σημείο ελέγχου Καλαντίγια ,στην Ιερουσαλήμ, στο δρόμο προς τη Δυτική Όχθη και τη Ραμάλα είναι μια τεράστια τοιχογραφία του Μαρουάν Μπαργκούτι. Πρόκειται για τον φυλακισμένο εδώ και 21 ολόκληρα χρόνια ηγέτη της Φατάχ, που πολλοί Παλαιστίνιοι θεωρούν ως τον διάδοχο του Αμπού Μάζεν (Μαχμούντ Αμπάς)-του 86χρονου επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής.
Ο Μπαργκούτι κρίθηκε από το Ισραήλ το 2002 ένοχος ως ηθικός αυτουργός στον σχεδιασμό τρομοκρατικών επιθέσεων. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι υποστήριζε την ένοπλη αντίσταση στην ισραηλινή κατοχή, αλλά καταδίκασε τις επιθέσεις εναντίον αμάχων εντός της Πράσινης Γραμμής του 1967. Στη δίκη του, αρνήθηκε να αναγνωρίσει τη νομιμότητα του δικαστηρίου και παραιτήθηκε από το δικαίωμά του να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Καταδικάστηκε σε κάθειρξη 40 ετών και παρέμεινε μάλιστα για 12 χρόνια σε αυστηρή απομόνωση.
Σύμφωνα πάντως με τις δημοσκοπήσεις μεταξύ των Παλαιστινίων, αν διεξάγονταν προεδρικές εκλογές για τη διαδοχή του Αμπού Μάζεν, ο 64χρονος σήμερα, Μπαργκούτι θα λάμβανε το 41% των ψήφων ενώ ο επικεφαλής της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγιε μόλις το 17%.
Προς το παρόν βέβαια δεν είναι σαφές πότε θα διεξαχθούν οι προεδρικές εκλογές για την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Μαχμούντ Αμπάς είχε εκλεγεί το 2005 και έκτοτε έχει αναβάλει επ` αόριστον τις εκλογές, που είχαν αρχικά προγραμματιστεί για τον Μάιο του 2021 .
Υπέρμαχος της εθνικής συμφιλίωσης
Τα πρώτα χρόνια της φυλάκισής του, ο Μπαργκούτι παρέμεινε πολιτικά ενεργός. Διαπραγματεύτηκε μια μονομερή κατάπαυση του πυρός τον Ιούνιο του 2003, κατά τη διάρκεια της «Δεύτερης Ιντιφάντα».
Το 2006, συνέγραψε το λεγόμενο «Έγγραφο των Φυλακισμένων», με το οποίο όλοι οι έγκλειστοι Παλαιστίνιοι ηγέτες ζητούσαν τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα προ του 1967 σύνορα και απαίτησαν το δικαίωμα επιστροφής για τους πρόσφυγες..
Το 2007, ο Μπαργκούτι βοήθησε στη λεγόμενη Συμφωνία της Μέκκας, η οποία είχε σκοπό να γεφυρώσει την αντιπαράθεση μεταξύ της Φατάχ και της Χαμάς.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, ο Μπαργκούτι σπάνια έχει κάνει αισθητή την παρουσία του για τα τρέχοντα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι. Συχνά τόνιζε πάντως τη σημασία της εθνικής συμφιλίωσης και πρόσφατα ζήτησε τον καθορισμό ημερομηνιών για προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στα Παλαιστινιακά εδάφη. «Χωρίς εκλογές για σχεδόν 20 χρόνια, οι Παλαιστίνιοι ζουν σε ένα επικίνδυνο πολιτικό κενό», τόνισε σε επιστολή του προς τη σύζυγό του Φάντουα, η οποία πρωτοστατεί σε διεθνή εκστρατεία για την αποφυλάκισή του.
Αν και ο Μπαργκούτι είναι αναμφίβολα ένα ισχυρό σύμβολο αντίστασης για πολλούς Παλαιστινίους και στη νεολαία, δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να κατευθύνει την παλαιστινιακή εσωτερική πολιτική.
Δεν έχει σχέση με το Ιράν
Ήδη, πάντως πολλοί (και Ισραηλινοί) παρομοιάζουν τον Μπαργκούτι με τον θρυλικό Νέλσον Μαντέλα, που αφού παρέμεινε επί 27 χρόνια στις φυλακές, οδήγησε τη Νότια Αφρική στην εξάλειψη του καθεστώτος του απαρτχάιντ.
Όπως μάλιστα ο Μαντέλα, ενώ ήταν φυλακισμένος, φρόντισε να μάθει τη γλώσσα των Αφρικάνερς, έτσι και Μπαργκούτι, με τη σειρά του, αξιοποίησε το χρόνο του στη φυλακή μαθαίνοντας άπταιστα τα εβραϊκά. Και οι δύο άνδρες υποστήριξαν άλλωστε την ειρηνική συνύπαρξη με τους αντιπάλους τους -όχι την εξόντωσή τους.
«Ο Μπαργκούτι δεν είναι άλλωστε θρησκευτικός ηγέτης, δεν θα μπορούσε ποτέ να είναι μαριονέτα των μουλάδων της Τεχεράνης», λέει η Ξένια Σβέτλοβα, πρώην βουλευτίνα στην Κνέσετ και επικεφαλής του Προγράμματος Σχέσεων Ισραήλ-Μέσης Ανατολής στο Ινστιτούτο Mitvim.
«Μπορεί ο Μπαργκούτι να μην είναι μια φιγούρα συγκρίσιμη με τον Μαντέλα, αλλά ανήκει στον κόσμο που θα μπορούσε να επιλέξει την ειρήνη. Θα μπορούσε να δημιουργήσει μια Παλαιστινιακή Αρχή που να ανταποκρίνεται στα εθνικά συμφέροντα και όχι στα ξένα παιχνίδια, αυτούς που κατέστρεψαν την ειρηνευτική διαδικασία με βομβιστές αυτοκτονίας, που δεν ανήκαν στην ιντιφάντα, αλλά στην ιρανική συνωμοσία», προσθέτει η Σβέτλοβα.
Νετανιάχου και Χαμάς
Αλλωστε, όπως λέει και ο καθηγητής του Εβραϊκού Πανεπιστημίου Ντμίτρι Σούμσκι, «εδώ και καιρό η πολιτική του Νετανιάχου να υπονομεύει την πιο μετριοπαθή Παλαιστινιακή Αρχή, ενισχύοντας τη Χαμάς, η οποία επιδιώκει την καταστροφή του κράτους του Ισραήλ» .
Όπως επιβεβαίωσε ένας πρώην υπουργός του Ισραήλ, ο Νετανιάχου υποστήριξε στην πραγματικότητα τη Χαμάς, εγκρίνοντας τη διοχέτευση σημαντικών κεφαλαίων από το Κατάρ στην εξτρεμιστική ισλαμιστική οργάνωση.
Αντίθετα, ο δημοφιλής και χαρισματικός Μπαργκούτι μπορεί να καταστεί ο συνομιλητής με τον οποίο μπορεί να διαπραγματευτεί. Η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz έχει γράψει άλλωστε σε κύριο άρθρο ότι «αν το Ισραήλ ήθελε μια συμφωνία με τους Παλαιστίνιους, θα τον είχε απελευθερώσει από τη φυλακή μέχρι τώρα. Ο Μπαργκούτι είναι ο πιο αυθεντικός ηγέτης που έχει δημιουργήσει η Φατάχ και μπορεί να οδηγήσει τον λαό του σε μια συμφωνία».
Τα τελευταία τραγικά γεγονότα στη Μέση Ανατολή , μπορεί να καθιστούν την ειρήνη, αδιανόητη. Σίγουρα, λίγοι θα τολμούσαν να συγχωρήσουν την αιματηρή βία των προηγούμενων ημερών. Ωστόσο, η ειρήνη δεν απαιτεί τη συγχώρεση του ασυγχώρητου – και τα φονικά γεγονότα έχουν πολλές φορές έναν τρόπο να παράγουν απρόβλεπτες εξελίξεις.
