Λίγο μετά την αιματηρή τρομοκρατική επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, κατά την οποία οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας πιάστηκαν στον ύπνο και η Χαμάς σκότωσε πάνω από 1.400 αμάχους, βίασε, σκύλευε πτώματα, το υπουργείο Εξωτερικών του Κατάρ εξέδωσε μία ανακοίνωση στην οποία κατηγορούσε… το Τελ Αβίβ.
Οι πρώτες ανακοινώσεις της Άγκυρας ήταν πιο προσεχτικές, αλλά και πάλι δεν καταδίκαζαν τις θηριωδίες μίας οργάνωσης που για Ε.Ε. και ΗΠΑ είναι τρομοκρατική και για τον Τούρκο πρόεδρο «δύναμη αντίστασης». Από την τρίτη ημέρα και έπειτα άρχισε η ολομέτωπη επίθεση στο Ισραήλ από τον Ταγίπ Ερντογάν, χωρίς καμία αναφορά καταδίκης στις ενέργειες της σουνιτικής (και αυτό βεβαίως έχει τη σημασία του) Χαμάς.
Η στάση των δύο αυτών χωρών καθόλου αυτονόητη δεν θα πρέπει να θεωρείται απλά και μόνο επειδή ανήκουν στον μουσουλμανικό κόσμο. Αρκεί κανείς να δει τις ανακοινώσεις στις οποίες έχουν προβεί τις δύο τελευταίες εβδομάδες η Σαουδική Αραβία, η Ιορδανία, η Αίγυπτος και τα Αραβικά Εμιράτα. Όλες ασκούν κριτική στο Ισραήλ για την μακροχρόνια καταπίεση των Παλαιστινίων και για τους ανηλεείς βομβαρδισμούς της Γάζας, αλλά έχουν παράλληλα χαρακτηρίσει «σοβαρή κλιμάκωση» την επίθεση της Χαμάς, αναγνωρίζοντας ότι από αυτήν άνοιξε ο νέος κύκλος βίας. Μάλιστα τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν εκφράσει τον αποτροπιασμό τους για τις εκτελέσεις και απαγωγές Ισραηλινών αμάχων από τη Χαμάς.
Κατάρ και Τουρκία είναι σύμμαχοι της Ουάσιγκτον. Το ερώτημα λοιπόν που ανακύπτει είναι το ακόλουθο: Γιατί ανέχονται οι ΗΠΑ τους δεσμούς των δύο κρατών με τη Χαμάς;
Το Κατάρ ως «πυροσβέστης»
Μία εξήγηση είναι ο διαμεσολαβητικός ρόλος που επιδιώκουν να έχουν στον πόλεμο και ειδικά στην αντιμετώπιση των ομήρων. Το Κατάρ έχει ξεκινήσει εδώ και μέρες διαπραγματεύσεις, ο οποίες και οδήγησαν στην απελευθέρωση δύο Αμερικανίδων. Ήταν μία θετική είδηση μέσα σε μία άκρως ζοφερή πραγματικότητα. Μάλιστα αξιωματούχοι του εμιράτου έσπευσαν να επισημάνουν ότι «πολύ σύντομα» μπορεί να δούμε και άλλους ομήρους να αφήνονται ελεύθεροι. «Ακόμη και εάν τελικά δεν πετύχουν τον στόχο αυτό οι Καταριανοί, πιστώνονται την προσπάθεια» σχολιάζει το Foreign Policy.
Πάντως δεν είναι όλοι σύμφωνοι με την ανοχή απέναντι στο Κατάρ. Μερίδα Αμερικανών αναλυτών επισημαίνει ότι η Ντόχα δεν λειτουργεί στην περιοχή τόσο ως «πυροσβέστης» όσο ως «εμπρηστής». Το ίδιο θα μπορούσε βεβαίως να πει κανείς – και με περισσότερες αποδείξεις – για τον ρόλο της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Και πάλι όμως το ΝΑΤΟ σταθερά «χαϊδεύει» τα αυτιά του Ερντογάν και η Ουάσιγκτον αποφεύγει να τραβήξει το σχοινί.
Η «ανίερη συμμαχία» της Τουρκίας
Ο Τούρκος πρόεδρος είχε χθες συνομιλία με τον ηγέτη της Χαμάς και ίσως οι αμερικανικές δυνάμεις να θεωρούν πως καλό είναι να μένει ένας δίαυλος επικοινωνίας ανοιχτός με την εξτρεμιστική οργάνωση. Δεν έχει πάντως πετύχει η Άγκυρα μέχρι στιγμής να μεσολαβήσει ουσιαστικά όπως έκανε στον πόλεμο στην Ουκρανία με τη συμφωνία για τις εξαγωγές σιτηρών.
Είναι προφανές ότι οι ΗΠΑ δεν θέλουν να σπρώξουν ένα μέλος του ΝΑΤΟ απευθείας στην αγκαλιά της Ρωσίας και του Ιράν – αν και το ίδιο φαίνεται να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση. Έχουμε μία άτυπη, «ανίερη» συμμαχία ανάμεσα στη χριστιανική Μόσχα, την σουνιτική Άγκυρα και τη σιιτική Τεχεράνη, η οποία χτίζεται σταθερά εδώ και αρκετά χρόνια.
Αν το Κατάρ θεωρείται πολύτιμο για την τύχη των ομήρων, που βρίσκονται στα χέρια της Χαμάς, η Τουρκία θεωρείται σημαντικός παίχτης στην περιοχή. Αλλά αν θέλουμε να κάνουμε μία πρόβλεψη, μπορούμε να πούμε πως μάλλον η δεύτερη θα δει πιο γρήγορα την Δύση να αντιδρά στη στάση της.
